Vivaldi’s Requiem

De Vivaldicoalitie, als ze er al komt, is als fluiten in het donker. Ze is een oplossing voor wie erin gelooft. In de realiteit verandert er niets. Deze coalitie zal immers niets veranderen aan de precaire Belgische politieke structuur, economie en begroting.

Avanti Vivaldi

Dankzij CD&V-voorzitter Joachim Coens werd Vivaldi Avanti, want het moest vooruit. Al is dat net wat deze coalitie, als ze er dus al komt, niet zal doen: vooruitgaan. De partituur van een Vivaldi-regering zal een requiem zijn. Het wordt de grootste stilstandsregering van de voorbije jaren.

Het regeerakkoord moet het onverzoenlijke verzoenen. Het zal, als het er ooit komt, een paard zijn dat als dromedaris buitenkomt, op vijf poten en met twee koppen. Je stelt je toch ernstig de vraag wat de slaagkansen van coalitiegesprekken zijn, als er al veto’s zijn tegen kandidaat-preformateurs…

Inhoud?

Dan zijn er nog de inhoudelijke verschillen. Volgens de ene moet er verder gedefederaliseerd worden. De ander wil herunitariseren. Georges-Louis Bouchez droomt zelfs luidop van een nieuwe unitaire staat.

Je kan je de vraag stellen wat er in dat regeerakkoord zal staan over migratie, een thema van de verkiezingen. Tijd voor een algemene regularisering? Zal Vivaldi de kerncentrales een beetje open laten? Wordt de termijn voor abortus een klein beetje uitgebreid? Komt er een soort van vermogenswinstbelasting of coronataks? Met hoeveel mag het budget voor de gezondheidszorg stijgen? Wat met de begroting? De tegenstellingen zitten verspreid over de zeven of acht deelnemende partijen. Lode Vereeck maakte er een handig overzicht van, dat hij verspreidde via Twitter. Volgens hem zijn ze het eens over slechts twee zaken. Er is geen Vlaamse meerderheid nodig en als Vivaldi niet lukt, terug naar de stembus.

Quid CD&V?

Die Vlaamse minderheid was altijd een probleem voor CD&V. Tot nu. Nu is het avanti! Vooruit. Het is nu namelijk lang genoeg geleden, begin maart 2020, dat de leden zich via een online bevraging konden uitspreken over Vivaldi. Enkele rondjes terug op de formatiecarrousel. 63% van de CD&V-leden hield toen vast aan een Vlaamse meerderheid.

Zou dat veranderd zijn? TV Limburg legde haar oor te luister bij de Limburgse CD&V burgemeesters… En die zijn verdeeld.

Deelname aan Vivaldi lijkt de CD&V dus niet te versterken, integendeel. De druk op de weifelende partijvoorzitter groeit. Enerzijds om deel te nemen, anderzijds om het niet te doen.

Hoe dan ook — de onderhandelingen moeten nog starten — de CD&V heeft zich in een fuik laten manoeuvreren. Welke keuze de christendemocraten ook maken, ze verliezen altijd. In een regering waar weinig eer uit kan gehaald worden, in de oppositie waar ze niet kan opvallen of naar verkiezingen waar ze een tik dreigt te krijgen. Met daarbovenop de saus van verdeeldheid in de partij.

Logica van het compromis

Vivaldi deelt in de Belgische erfzonde: de logica van het compromis. Er kan altijd een politiek akkoord gevonden worden tussen de partijen. Alles hangt van de compromisbereidheid af. De wil om toch te regeren. Of de angst voor de kiezer. Maar zo verliezen onderhandelaars de realiteit uit het oog. Er wordt in dat regeerakkoord niet langer gezocht naar de oplossing voor de Belgische problemen. Er wordt een compromis gezocht. En gevonden.

Politici kloppen zich dan op de borst om het gevonden compromis. Herinner u de zesde staatshervorming. Ik hoor Servais Verherstraeten (CD&V) nog beargumenteren dat dit in budget de grootste bevoegdheidsoverdacht ooit was. We moesten die vreugdevol verwelkomen als een grote stap vooruit. Maar dat was ze niet.

Waarom? Die staatshervorming volgde de logica van het compromis. De ‘behalves’ en ‘uitgezonderds’ op die bevoegdheidsoverdrachten maakten het enkel ingewikkelder. De zesde staatshervorming was geen oplossing voor de problemen, ze was een compromis tussen de partijen. Met alle gevolgen van dien, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg.

Erfzonde

Dat is allemaal nog niet het ergste. Het ergste is dat we dat waarschijnlijk ook over een regering met Vlaamse meerderheid hadden moeten vaststellen. Met al wat bekend is over het compromis tussen de PS en de N-VA lijkt dat akkoord in diezelfde logica te zijn opgesloten. Ook dat compromis, afgaande op wat we daarover weten, zou geen grote stap vooruit geweest zijn in staatsstructuur, begroting en economie. Vandaar dat het een erfzonde is. Ze is niet te ontlopen.

Vivaldi is een laatste restauratiepoging van het oude Belgische systeem. De klassieke partijen, aangevuld met Ecolo/Groen. Nog even vier jaar doen alsof het politieke en electorale België niet veranderd is. Alsof ze de realiteit naar hun ideologische hand kunnen zetten. Of België niet de samenstelling is van twee democratieën. Alsof de politieke realiteit in die twee democratieën niet fundamenteel verschilt. Of het Vlaams Belang en de PTB/PVDA niet de electorale deur dreigen in te beuken.

Meestal gaat zo een laatste restauratiepoging een grote verandering vooraf. Het gevestigde systeem dat zich niet zomaar bij de nieuwe realiteit neerlegt. Vivaldi is fluiten in het donker, het Requiem voor het België zoals u het kende.