Vlaanderen en Duitsland, samen sterk

Hier is er ernstige kout, gelach, verholen nijd en na een goed gesprek soms berouw. Minister-president Kris Peeters, halfweg zijn tweede legislatuur, ontvangt Doorbraak in de raadzaal van zijn regering. Voor hem ligt het kakelverse Handvest voor Vlaanderen, waar naar gewoonte enige Halbstarken van het correcte denken om grinniken. De slotzin van de Preambule van het Handvest luidt: ‘In de bijgaande tekst wordt een belangrijk politiek engagement vooropgesteld, dat de aanzet vormt voor een Grondwet voor Vlaanderen in het kader van de grondwetgevende bevoegdheid die Vlaanderen dient te verwerven.’ Krom Nederlands en toch duidelijk.
Minister-president Kris Peeters: ‘Het Handvest illustreert dat Vlaanderen een volwassen deelstaat is zonder Calimero-gehalte. Wij tonen hiermee aan België en de wereld waar Vlaanderen politiek, sociaal, cultureel, economisch voor staat. Vlaanderen is de Belgische economische motor met 60% van de bevolking, 70% van het bruto binnenlands product en meer dan 80% van de uitvoer. Gouverneur van de Nationale Bank Luc Coene feliciteerde België recent om zijn goede economische groei. Die groei is er hoofdzakelijk omwille van de as van de Vlaamse en de Duitse economie. Duitsland pakt de crisis goed aan, en wij doen dat eveneens. Het Handvest is het traject dat wij politiek willen verder zetten. Een onderdeel daarvan is het in wetten en decreten gieten van de zesde staatshervorming en dat is niet de laatste, op termijn volgt zeker een zevende en een achtste ronde. Staatshervorming is een dynamisch proces. Vandaag gebruiken wij bijvoorbeeld onze bevoegdheid voor buitenlands beleid door rechtstreeks het Hervormingsprogramma voor Vlaanderen 2012 te overhandigen aan EU-voorzitter Herman Van Rompuy en Commissievoorzitter Barosso.’

Doorbraak: Is Vlaanderen een natie?

Kris Peeters (glimlacht): ‘Die discussie is als een zwart gat in de kosmos, je vliegt erin en wordt opgeslokt. Vlaanderen werd door zijn geschiedenis, zijn taal, zijn cultuur, zijn emancipatie, zijn verwezenlijkingen een herkenbare gemeenschap. Een gemeenschap met rechten en plichten die deze publiek wil uitdragen. Het Handvest is een eerste stap, spijtig genoeg heeft Vlaanderen nog geen constitutionele autonomie.’

Vlaanderen wordt gehandicapt door het federale beleid van premier di Rupo en zijn PS-prioriteiten?

‘België en Vlaanderen moeten door de versplintering van het politieke landschap coalitieregeringen vormen en daaruit volgen compromissen om meerderheden te bereiken. In Vlaanderen regeren drie partijen, in de federale regering zes en voor de zesde staatshervorming zitten acht partijen aan de tafel. Men moet durven om andere electorale systemen te overwegen om de versplintering te stoppen. Het Britse stelsel en zijn twee of tweeënhalf politieke hoofdstromingen met één stroming in de regering en de tweede in de oppositie is bijvoorbeeld een mooi model. Dat gezegd zijnde, noord en zuid in België groeien uit mekaar én Vlaanderen, ik herhaal, is de hoofdbron van de welvaart van dit land. Wie dat in het zuiden onvoldoende waardeert en bijvoorbeeld tegenwerkt, speelt met vuur als het op onze economische resultaten aankomt.’

Copernicaanse omwenteling

De copernicaanse omwenteling, uw sleutelbegrip, werd door het Vlinderakkoord van de regering Di Rupo een copernicaanse ‘kabbeling’?

(lacht geduldig) ‘De copernicaanse omwenteling voltrekt zich meer en meer in de feiten. We voeren de zesde staatshervorming uit en ik had meer gewild. Je kan dan besluiten, dit is onvoldoende en wij keren opnieuw naar af. Ik ben een bergklimmer en weet dat elke stap, ook een stapje, om de top te bereiken belangrijk is. Meer bevoegdheden voor Vlaanderen voor een jaarlijkse som van 13 tot 16 miljard euro, naar gelang de bron, is positief. Noem het piecemeal engineering, zoals de uitdrukking luidt van Karl Popper, maar de dynamiek naar meer beleid en bevoegdheden voor Vlaanderen is ongebroken.’

De rechtstreekse dialoog tussen de deelstaten, waar u de grootste voorstander van bent, kent een malaise?

‘De samenwerking tussen de deelstaten onderling wordt steeds belangrijker. Het voorbije jaar hebben wij samengewerkt rond de Gemeentelijke Holding, de uitwisseling van vacatures, enzovoort. Het is wel zo dat het noorden en het zuiden qua politieke structuur verschillen. Vlaanderen spreekt uit één mond door het samengaan van gewest en gemeenschap en het beschikken over één regering gebaseerd op één meerderheid. In Franstalig België spreken meer regeringen en meer meerderheden zich uit. Ik denk aan de discussie over de kwijting voor Dexia, waarin de Vlaamse regering grote financiële belangen heeft. Wij wilden de kwijting uitstellen, de federale regering en de Franstalige regeringen niet. In een federale staat moet dat kunnen en is dat normaal. Daarover hoeft de federale regering of hoeven de Franstalige regeringen zich niet druk te maken. Anderzijds zie ik nog verdere mogelijkheden voor de dialoog tussen de deelstaten. Het Plan W van Waals minister Marcourt is de goede richting en tussen het Marshallplan van Rudy Demotte en de campagne Vlaanderen in Actie is synergie mogelijk.’

Economie en technologie

Vlaanderen in Actie (ViA) wekt niet het algemene enthousiasme op, haast een koortsaanval, van Flanders Technology, de DIRV, de T-Groepen?

‘Als jongeman stond ik op Flanders Technology en zag de geestdrift persoonlijk. Een succes in het verleden is niet per se een succes in het heden. In 2012 krijg je de burgers niet in beweging voor een robotarm, een computerscherm of biotechnologie in Gent. Je kan vandaag niet meer in één centrum je actie concentreren. Een zesjarige vindt vandaag trouwens alles op het internet. Vlaanderen in Actie gaat breder, en is meer dan economie en technologie zoals Flanders Technology. ViA tracht zeven doorbraken te verwezenlijken, waaronder bijvoorbeeld in het onderwijs. Het is trouwens de eerste maal dat de administratie zo intensief bezig is met zo’n project. De campagne kleurt alle beleidsdaden van de Vlaamse regering. ViA beklemtoont deelaspecten en twee voorbeelden zijn Flanders Care, het bundelen van medische zorgen en technologie en organisatiekunde, en de Vlaamse Baaien, een maritieme krachtenbundeling. Nederland kijkt op naar ViA en naar het NIB met zijn Industrieraad en de groepering van Captains of Society. Dat vertaalt zich verder in de Vlaams-Nederlandse samenwerking. In Terneuzen heb ik voor kort mee een opleidingscentrum voor een BioBasedEconomy geopend. Vlaanderen betaalt 7 miljoen euro, Nederland 7 miljoen euro en de Europese Unie 7 miljoen euro voor een proeffabriek in Gent voor bioproducten, bijvoorbeeld 100-procentig biotapijt, en een trainingcentrum in Terneuzen. Vier Vlaamse experts en vier Nederlandse experts werken aan een gemeenschappelijke toekomstvisie. Ondanks de regering van lopende zaken in Nederland, en de verkiezingen van 12 september aldaar, blijven VVD en CDA akkoord gaan met buitenlandse zendingen met Vlaanderen. ViA is dus breed in ambitie en effectiviteit. Wel worden mogelijkheden onderzocht om langs de sociale media de betrokkenheid van de burgers bij ViA te verhogen.’

De federalen ruziën met u over hun voorrang bij export- en promotiereizen?

(zucht) ‘Die discussie ben ik beu. Vlaanderen is bevoegd om naar Israël, Palestina, Libië of Myanmar te reizen en daar export- en investeringsmogelijkheden te onderzoeken. Als het eerder ter plaatse is dan de federalen dan zit daar het probleem en niet bij ons. Vlaanderen was vroeg actief in Oost-Europa, vroeger dan de federale regering. Dat herhalen wij in het Midden-Oosten, niet om iets of iemand te treiteren, wel om kansen op te pikken. Vlaanderen trekt zelfverzekerd naar het buitenland.’

CD&V-parlementslid Eric Van Rompuy sprak over ‘arm Vlaanderen’ in de discussie over Uplace. Ziet u een verkindsing van de ambitie in Vlaanderen voor grote projecten?

Kris Peeters: ‘Als Vlaanderen wil behoren tot de top 5 van de Europese regio’s dan hebben wij projecten met envergure nodig. Ik vind inspraak noodzakelijk maar vandaag glijdt die af naar het blokkeren van uitspraak. Naar oeverloosheid in de discussie, naar lethargie. Ik heb geleerd niet te ver af te wijken van een lijn die een regering na ampel overleg uitzet. Wil Vlaanderen meer zijn dan een Europese middenmoter dan passen Uplace, Oosterweel en Vlaanderen in Actie daarbij.’

Karel Van Eetvelt van Unizo was in Doorbraak van januari 2012 positief over het Vlaamse beleid maar bekritiseerde uitdrukkelijk de grote tussenkomsten, soms chaotisch, van de Vlaamse ambtenaren?

‘Die kritiek is deels ook de mijne en er wordt aan gewerkt om de verwikkelingen te verwijderen. Het kan niet langer dat administratie Y over hetzelfde project A zegt en administratie Z gelijklopend B. We evolueren naar één omgevingsvergunning om spanningen rond bijvoorbeeld enerzijds een bouwvergunning en anderzijds een milieuvergunning te vermijden. De administratie moet één advies geven en transparant zijn in haar beoordelingen. Ik ben hier zeer gevoelig voor.’

Niet van de minste Vlaamse CEO’s bekritiseren publiek, wat zelden voorkomt, de Vlaamse beslissing over de afbouw van de voordelen voor zonnepanelen. Zij zien een aantasting van de rechtszekerheid?

‘De rechtszekerheid is een belangrijk beginsel voor mij en als er stemmen zijn die beweren dat zij aangetast wordt, dan luister ik. Dat gezegd zijnde, in bepaalde dossiers, en de kwestie van de toelagen voor de zonnepanelen is daar een voorbeeld van, zijn de omstandigheden zo gewijzigd dat men het beleid dient aan te passen. De steun voor PV zal daarom verlaagd worden. Maar de beloofde subsidies voor de reeds geplaatste zonnepanelen blijven gewaarborgd. Deze aanpassing is dus enkel voor nieuwe installaties geldig en tast de rechtszekerheid niet aan. Dat ieder zijn bijdrage doet voor de netkosten, lijkt mij logisch. Er is daarom ook nooit gezegd dat de bezitters van zonnepanelen ten eeuwigen dage gratis het net mogen gebruiken.’

Neuro

De euro wankelt, moet Vlaanderen zich klaar maken voor een kleinere eurozone, een guldenmark, een zogenaamde neuro?

‘Ik pleit voor een gezonde euro, daar heeft Vlaanderen alle belang bij. Ondanks de situatie van de eurozone blijft het grotere verhaal van de Europese Unie bestaan en daarin is Vlaanderen gebonden aan Duitsland. Dat gidsland is het economische hart van de Europese Unie en ons richten op het Duitse beleid is logisch voor wie gezond verstand heeft. Ik keer mij af van het eurodefaitisme. Aan bezoekende ambassadeurs schenk ik steevast het schitterende boek In Europa van de Nederlander Geert Mak.’

U wilt een eigen rating voor Vlaanderen van alle internationale kredietbeoordelaars. Moody’s geeft het voorbeeld?

‘In een recente studie van Dirk Heremans van de KU Leuven heb ik nogmaals argumenten gevonden voor die wens. Ik ben consequent want een eigen rating beduidt dat deze ook in kwade dagen gemaakt wordt en dus negatief kan uitdraaien, dat is een verantwoordelijkheid die wij willen dragen. Vandaag is de betere Vlaamse rating internationaal onbekend omdat zij verscholen zit achter de zwakkere Belgische rating. De gesprekken voor een evaluatie van Vlaanderen lopen met de ratingbureaus.’

Schrikken de resultaten van de gemeenteraadsverkiezingen u, als CD&V’er, reeds af?

‘Er zijn 167 CD&V-burgemeesters en daarbij zijn lokaal sterk gewortelde mensen. Wat de uitslag op 14 oktober ook is, ik verwacht dat alle coalitiepartners van deze Vlaamse regering de wijsheid zullen hebben om samen te blijven werken tot in 2014. Geen enkele gemeenteraadsverkiezing hoeft een weerslag te hebben op een federale regering of een Vlaamse regering, noch een federale op een Vlaamse regering, enzovoort . Wil men de resultaten toch aan mekaar koppelen om het politieke effect dan gooit men beter alle verkiezingen in België opnieuw op één hoop. Ik blijf erbij dat het democratischer is dat elk beleid op de eigen verdiensten kan beoordeeld worden door de kiezers.’