Waarom Commissie Dewael de kleintjes schuwt

Vlaams Belang, PVDA/PTB, Défi en de Parti Populaire vertegenwoordigen samen 10,7% van de Belgen. Toch zal geen van de acht Kamerleden van deze vier kleine partijen een stem krijgen in de Commissie Dewael, die de aanslagen van 22 maart onderzoekt. Dat is erg pijnlijk voor de N-VA, de grote partij die niet zo lang geleden een kleine partij was. De PVDA verplicht de N-VA-parlementsleden zelfs om een amendement weg te stemmen dat ooit uitgeschreven werd door Geert Bourgeois, founding father van de N-VA en ooit de eenzame vertegenwoordiger van een dwergpartijtje. 

 

Verschillende N-VA’ers worstelen met de opdracht om de kleintjes de mond te snoeren. Anderen, zoals Kamervoorzitter Siegfried Bracke, hebben daar zichtbaar minder moeite mee. Bracke argumenteert zonder blozen dat er in de vijftien onderzoekscommissies uit het recente verleden maar vier waren die ook de kleine partijen lieten meepraten. De ongeschreven regel is volgens de eerste burger van het land met andere woorden dat de kleintjes meestal niet meedoen. Altijd vreemd als een boegbeeld van ‘de kracht van verandering’ zich zo beroept op de gebruiken van het verleden. 

 

Officieel heet het dat de kleintjes de proportionaliteit bedreigen. Een commissie bestaat uit zeventien parlementsleden. Vier partijtjes met samen acht parlementsleden, geen van allen groot genoeg om een fractie te vormen, kunnen niet vier van die zeventien zitjes wegkapen. Grotere partijen zouden dan ook gewicht verliezen. De N-VA zou met een fractie van 33 parlementsleden terugvallen naar ‘maar’ drie vertegenwoordigers in de onderzoekscommissie. Als partijen zoals Vlaams Belang of PVDA een stem hadden willen hebben in zomaar elke onderzoekscommissie, dan hadden ze maar meer stemmen moeten halen.  

 

In werkelijkheid wil de N-VA vermijden dat de Commissie Dewael helemaal in de soep draait. Een enkel lid kan de commissiewerking verstoren, vertragen of zelfs helemaal verknoeien. Het onderzoek naar de aanslagen op 22 maart zal kunnen rekenen op uitgebreide media-aandacht: een gedroomde gelegenheid voor een oppositielid om zich nationaal in de kijker te werken. Bij de N-VA hebben ze geen zin in het voorspelbare resultaat: grote retoriek die alleen kleine politiek laat zien. Als de Commissie Dewael verglijdt tot een boerenklucht, zal dat ook afstralen op de partij die het thema ‘veiligheid’ wil claimen. 

 

De N-VA wil geen doofpotoperatie, maar ook geen schietkraam. De Commissie Dewael moet afrekenen met de linkse wegkijkcultuur, met het nefaste migratiebeleid, met de PS-staat. Het instrument van de onderzoekscommissie moet toestaan dat de schijnwerpers op het verleden gericht worden. Wat gisteren nog onbespreekbaar was, moet in de Commissie Dewael aan bod kunnen komen. De conclusies van de onderzoekscommissie moeten het breekijzer worden voor hervormingen die een stuk verdergaan dan het regeerakkoord. Maar dan wel netjes aangestuurd door de centrumrechtse meerderheid, en de N-VA in het bijzonder. 

 

De aanslagen van 22 maart waren gericht tegen elke inwoner van dit land, en dus zou in theorie elke partij het recht moeten hebben om zich te buigen over de aanloop naar Donkere Dinsdag. De politieke realiteit is echter dat er momenteel te veel op het spel staat. Het is nu bijvoorbeeld ook duidelijk dat de commissie Dewael voorlopig de enige echte onderzoekscommisie van dit jaar wordt. CD&V houdt in het openbaar de schijn op, maar binnen de meerderheid hebben de christendemocraten laten verstaan dat een onderzoekscommissie naar Panama/Dexia het einde van de federale regering zal betekenen. De christelijke arbeidersbeweging zal pensioenhervormingen slikken, maar geen echt onderzoek naar de vieze zaakjes van Dexia. Alle aandacht zal in de komende weken dus gaan naar de Commissie 22 maart. Het wordt erop of eronder. In die cruciale context is de N-VA best bereid een paar democratische principes in te slikken.