Wakkert Bart De Wever antisemitisme aan?

Beste burgemeester De Wever,

De voorbije dagen en weken kwamen er voortdurend commentaren op en zelfs beschuldigingen tegen de orthodoxe Joodse gemeenschap in Antwerpen. Wij zouden verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van het coronavirus. Als lid van de gemeenschap kan ik niet langer zwijgen, en schrijf ik u deze brief. Onze gemeenschap leeft de maatregelen gemiddeld niet minder na dan de rest van de bevolking. Punt. Wel hebben we een paar essentiële noden waar geen rekening mee wordt gehouden, maar daar zullen we het straks over hebben.

Antisemitisme aanwakkeren

De media — en ook politici, waaronder uzelf — begaan een ernstige misdaad door het telkens te hebben over ‘de Joodse wijk’ en ‘de Joodse scholen’. Nergens anders in de verslaggeving wordt de religie of groep van coronapatiënten vermeld. Wel heeft men het — neutraal — over steden, leeftijdsgroepen enzovoort, maar nooit over volk of religie. Niemand durft men zo met de vinger wijzen. Behalve dan de Joodse gemeenschap, blijkbaar.

Dat dit in 2021 nog gebeurt is afschuwelijk, schandalig zelfs. Het wakkert het antisemitisme aan en is dan ook totaal onverantwoord. In plaats van zelf er aan deel te nemen, zou u dit ten scherpste moeten veroordelen. En al zeker niet de schuld voor antisemitisme in de schoenen schuiven van de gemeenschap. U bent een verstandig politicus, we verwachten beter van u.

Corona maakt geen onderscheid

Het voorbije jaar vielen er in België 20 000 doden door het coronavirus. Daardoor hebben we zowat de hoogste ratio doden per bevolking ter wereld. Die slachtoffers vielen te betreuren over het hele land. Waarom dan de schuld leggen bij een paar orthodoxe Joden?

Is er momenteel een oververtegenwoordiging van het virus in de Joodse gemeenschap? Dat kan. Het virus doet zijn ding, waar het zal toeslaan is geen precieze wetenschap. Eerst raasde het door Italië. Nu wordt Nederland getroffen. En nu dus een tijd in 2018 Antwerpen (de postcode in Antwerpen waaronder ook de Joodse wijk valt – red.). Op één jaar tijd kan veel gebeuren.

Is dat dan een reden om de Joodse gemeenschap te viseren en aan de schandpaal te nagelen? Om enkel hen op te roepen om zich te laten testen? Is er een Jodenregister in de maak? En dan nog werken de meesten in onze gemeenschap mee, laten ze zich als schapen naar de slachtbank leiden. Anderen zouden rel beginnen schoppen. Zijn wij dan zo’n ‘problematisch’ volk?

Essentiële uitzonderingen

De Joodse orthodoxe gemeenschap past echt wel op en leeft de regels na. Misschien bent u er niet van op de hoogte, meneer de burgemeester, maar vele evenementen worden uitgesteld of geannuleerd. Zo ook fundraisings die Joodse organisaties hard nodig hebben. Maar ook lezingen, samenkomsten met belangrijke persoonlijkheden uit de gemeenschap, verjaardagsfeesten, enzovoort. We leveren een grote inspanning, en we betalen daar ook een prijs voor. Maar we begrijpen dat het noodzakelijk is voor de (volks)gezondheid, om levens te redden. Ook wij willen leven, als geen ander zelfs.

Maar voor onze gemeenschap zijn er een paar essentiële zaken waarop we niet kunnen toegeven: bidden, onderwijs en trouwen. In de zomer konden we nog op  terrassen bidden, maar in de winter is dat zo goed als onmogelijk. Voor wie niet religieus is, zoals u misschien, kan dat moeilijk te begrijpen zijn. U zei zelf al, met een understatement: ‘God heeft Europa verlaten’. Nu, misschien hebben veel Europeanen God verlaten, maar God verlaat niemand. Wij hebben Hem in elk geval niet verlaten, en zullen dat ook nooit doen.

Misschien beschouwt u religie als iets belachelijks of achterlijks (ik ben die mening toegedaan over atheïsme), maar de beleving van onze religie is ons volste recht. Zeker in een democratische rechtsstaat is het ons recht om ons geloof ongestoord te beoefenen. Ik kan met geen woorden uitleggen hoe essentieel het is voor onze gemeenschap, hoe zeer het ons leven gevoel en inhoud geeft. Voor de ene zijn musea een prioriteit, voor een ander de bibliotheek of bloemenwinkels. Voor sommigen is shoppen misschien essentieel. Ieder heeft zo zijn prioriteiten.

Gezond verstand

De synagogen zijn ook aangepast aan de corona-omstandigheden. We bidden niet allemaal tegelijkertijd, maar in ‘shifts’, verspreid over verschillende zalen. We dragen mondmaskers, we houden afstand en we gebruiken ontsmettende handgel. Het is allemaal niet de normale gang van zaken, en zeker niet gemakkelijk, maar we doen het. Dat kunnen we opgeven, maar niet langer samen bidden? Nee, dat kunnen we niet opgeven.

Is er ooit al een ‘lockdownfeestje’ geweest in de Joodse gemeenschap? Elders in het land is wel anders. Ja, we houden godsdienstige activiteiten, of een trouwfeest. Het is voor koppels in de gemeenschap niet toegestaan om ongetrouwd samen te wonen. Hoe lang kan je koppels verbieden om te trouwen, in dat geval? Voor hen is trouwen essentieel. Kunnen we dan geen realistische regels maken voor trouwfeesten? Iedereen zou ze respecteren. De Raad van State sprak zich al uit over erediensten. Er mag samen gebeden worden met maximaal 15 personen. Maar geldt dat voor het hele gebouw? Of per zaal? Daarover bestaat discussie.

Ik roep op om wat gezond verstand te gebruiken. Laten we een beetje ‘out of the box’ denken, in plaats van zo typisch vierkant. Een synagoge voor 100 mensen, waar maar 15 mensen samen mogen bidden? Wat moet de rest dan doen? Is het zo onredelijk, zo onbegrijpelijk dat we twee of drie ‘shifts’ organiseren? Daarbij brengen we niet meer dan vijftien personen samen in één zaal, en verspreiden we ons over verschillende ruimtes. Dan is iedereen tevreden, toch? Waarom moet de politie daar dan ingrijpen en boetes uitdelen? Wie urenlang wil aanschuiven aan een museum om een Picasso te bewonderen, die mag dat. Maar samen bidden in een synagoge is een misdaad?

‘Aparte’ status enkel als het uitkomt?

Antwerpen is de cocaïnehoofdstad van Europa, geen titel om trots op te zijn. Voor zover ik me herinner waren er nooit Joden, en zeker geen orthodoxe, betrokken bij moorden, verkrachtingen, bankovervallen, terrorisme of zware misdaad. De ‘Joodse wijk’ en ‘Joodse scholen’ blijken dan niet betrokken. Mogen we dan ook eens van die aparte verslaggeving ‘genieten’? Of enkel wanneer het nieuws negatief is?

Misschien moet de burgemeester dat eens vermelden wanneer hij geïnterviewd wordt na een misdaad in zijn stad? Kan de media dat opnemen in hun verslaggeving? Of verdienen we onze ‘aparte status’ enkel als het eens minder goed is? Ook al is de epidemie hier al een jaar en zeker geen Joods-orthodox fenomeen.

Wilt u het geheim van ons succes weten? We stellen als gemeenschap het spirituele boven het materiële. We stellen grenzen boven permissiviteit. We hanteren en koesteren die prioriteiten generatie na generatie. Die waarden komen samen in ons geloof. We beschouwen onderwijs als onze topprioriteit, en geven zo die waarden door aan de volgende generatie, kost wat kost. Dat laten we nooit, maar dan ook nooit, los.

Wij leven hier al eeuwen. We waren hier al voor België een land werd. In stilte, en in vrede. We dringen niemand iets op. We bieden een economische meerwaarde. Klagen is niet ons kenmerk. We zijn positieve, stille mensen, die een hele geschiedenis meedragen. We zijn dankbaar dat we hier mogen leven, en dat willen we altijd blijven.

We vragen respect

U vertelde over uw contacten met de Joodse gemeenschap. Dat zijn mooie verhalen. Gebaseerd op een kandelaaraansteking, een brief met nieuwjaar, en uw poging om Jiddish te leren tegen de verkiezingen.

Maar in de praktijk voelen wij ons als gemeenschap niet begrepen. Er is geen gevoeligheid, en al helemaal geen respect voor ons. Men praat óver ons, maar niet mét ons. We zien hoe het antisemitisme wordt aangewakkerd, van bovenaf door de media en door politici met dubbele standaarden. En van onderuit door gebruikers van sociale media. U, als burgervader van onze stad en als voorzitter van de grootste partij van het land, droeg daar een grote steen toe bij.

Met bezorgde en vriendelijke groeten,
Simon Stern