Wat Werenfried wist

Werenfried van Straaten zou zich opnieuw jonge norbertijn voelen bij de manoeuvres van het Kremlin om een USSR 2.0 en haar onderdanige randstaten gestalte te geven. Verenigd Rusland van Poetin is een heruitgave, zonder het marxisme-leninisme, wel als autoritair en rancuneus blok, van de Sovjet-KP. Vorig jaar was het 100 jaar geleden dat de Spekpater met zijn nuchtere visie op het communisme geboren werd. Vlaanderen heeft van Straatens eeuwfeest zonder trommels en trompetten laten voorbijgaan. Uit koppigheid om wat progressieve en USSR-vriendelijke Vlaamse journalisten hem in de jaren ’80 in de schoenen schoven. Of uit gebrek aan professionalisme?

De Nederlandse schrijver-onderzoeker Ian Buruma publiceerde einde 2013 het boek 1945, een onthutsend portret van de haat, de wraak, de geilheid van dat bevrijdingsjaar. De geallieerde troepen gedroegen zich dikwijls, in navolging van de nazi’s die zij bestreden, als uitschot, toont deze studie. In die ruwe, kwaadaardige en vieze naoorlog stichtte Werenfried van Straaten in 1947 zijn Oostpriesterhulp in Tongerlo als teken van liefde en hoop. Zijn kloosternaam, Werenfried, was symbolisch, en betekent ‘strijder voor de vrede’.

De verhalen van Humo in 1982 over Werenfried van Straaten en Oostpriesterhulp – hij en zijn werk zouden fanatieke anticommunisten, brassers en gemarginaliseerd zijn in de kerk – wegen tot vandaag op de betrekkingen van Kerk in Nood – de opvolger van Oostpriesterhulp – met de pers en de publieke opinie in Vlaanderen. Op een zeer kwetsende manier, gebaseerd op de anonieme getuigenissen van priesters, ex-priesters en leken die hun verwijten, verzinsels en frustraties kwijt konden in de kolommen van het weekblad, werd jacht gemaakt op Werenfried van Straaten en Oostpriesterhulp. Ondanks het feit dat de beschuldigingen omstandig ontzenuwd zijn door rechten van antwoord, een rechtszaak aangespannen door pater Werenfried tegen het blad, die hij gewonnen heeft, en de brochure Mijn Verhaal, waarin de artikelen van Humo minutieus werden weerlegd, blijft er iets van hangen. De affaire paradeerde tegen de achtergrond van de brede kloof tussen progressieven en conservatieven in de katholieke kerk. Werenfried van Straaten had geen vrienden bij de amices van het communisme, de bevrijdingstheologen, de maatschappijkritische activisten en de vredesbeweging. Deze laatste werd gemanipuleerd door de communistische regimes. Lees er de doctoraatsthesis uit 2004 Over de Muur van Beatrice de Graaf op na. Na het ontrafelen van de netwerken en de geldstromen tussen oost en de fellow travelers werd de Nederlandse doctor actief aan de universiteit van Utrecht bij het ontrafelen van de banden tussen het moslimterrorisme en zijn vrienden in het westen.

Foto © Reporters