We wantrouwen politici die ons wantrouwen

We leven in staat van wederzijds wantrouwen. De burger vertrouwt de overheid niet meer, maar de overheid vertrouwt ook de burger niet. Dat laatste wordt omgezet in een vloedgolf regeltjes en administratieve verplichtingen.

Bewijzen… op papier

De boeren hebben verschillende redenen om ontevreden te zijn. Een daarvan is de administratieve rompslomp. Zowat alles moeten ze aantonen, waar de muizenvallen staan en hoe vaak ze die controleren, getuigde er een in HLN. Pas op, die verplichtingen komen niet altijd van de overheid. Bedrijven leggen regels op om te voldoen aan de verplichting om duurzaam, klimaatvriendelijk en kwalitatief (ESG) te werken. Niet het product wordt beoordeeld, wel de formulieren.

Waar de boeren over klagen, is verrassend vergelijkbaar met de klachten uit het onderwijs. Ook daar is de administratieve last toegenomen. Ook daar zet de overheid de directies aan zich in te dekken en hun kwalitatief onderwijs en vooruitziend beleid te bewijzen. Niet door leerwinst aan te tonen; wel door formulieren en door leerplandoelen af te vinken op de digitale agenda.

Als gewone burger moet je vandaag bewijzen dat de villa in Frankrijk uit de erfenis van je ouders niet door je grootouders met zwart geld is gekocht. Je bent schuldig tot je het tegendeel kan bewijzen.

Neosocialisme

In EW Magazine (3 februari 2024) noemt Gerry van der List dat ‘neosocialisme’. Als tegengestelde van het containerbegrip neoliberalisme. Niet de markt, maar de staat bepaalt alles in het neosocialisme. Daartoe moet de staat de burger beter controleren. Een surveillancemaatschappij is vandaag perfect mogelijk: link de juiste databanken en de overheid weet bijna alles over u. Voeg daarbij politici zoals een socialistische ex-partijvoorzitter die in coronatijden zei: ‘vrijheid is iets wat je moet verdienen’.

Politici hier en in Europa bepalen normen waar geen democratisch draagvlak voor is. Maar in de bubbel van de communicatieve en politieke elite is er daarover eensgezindheid. Dus wordt dat doorgevoerd en gecontroleerd. Hun beleid is ingegeven door oprechte bekommernis over de opwarming van de aarde, de angst voor de opkomst van ‘extreem rechts’ of verontwaardiging voor de oorlog in Gaza. Omdat ze de juiste weg tonen, zal de burger wel volgen, geloven ze.

Helaas. Bedrijfsleiders van een kmo vergaan in het papierwerk voor ESG-normen (Environmental, Social & Governance), vergelijkbaar met het papierwerk voor boeren en leerkrachten. Een renovatieverplichting klinkt goed op de ministerraad. Net als een verbod op centrale verwarming op stookolie of gas. Een nieuwe berekeningswijze voor de belasting op bedrijfswagens? Die is heel mooi op papier in een Brussels bureau, moedigt elektrificatie aan. In rusthuizen zitten oudjes onder de pillen. Hoe kan dat? Hun papieren zijn in orde, ze voldoen aan de normen.

Dictatuur van de meerderheid!

Je hoort opiniemakers wel eens fulmineren over de democratie die afglijdt naar de dictatuur van de meerderheid. Wel hierover gaat dat. Dat die verdomde burger niet dezelfde verheven inzichten heeft als zij. Dat die aan het bureau in Brussel slim bedachte regeltjes, maatregelen en formulieren op het terrein niet blijken te werken. De burger volgt niet gedwee. Dat ligt niet aan hun weloverwogen beleid, maar aan de burger, vinden ze.

De burger en de politieke elite wantrouwen elkaar. Maar hoe los je dat op? Want de burger volgen, dat is toegeven aan de dictatuur van de meerderheid en af van het pad van de waarheid.

De gemiddelde brave Vlaming komt niet op straat. Die vloekt voor de tv en gaat in stilte met zijn wantrouwen naar het kieshokje.