Zwitserland aan de Noordzee

‘Mama, komt het nog goed met ons land? Of gaan wij opdraaien voor de verspilling?’ Zo’n vraag komt binnen. Zeker als je al 20 jaar volksvertegenwoordiger bent. Het was september ’23. Ik had het licht nog niet gezien. ‘Ik probeer aan de partij uit te leggen dat het geld op is, dat ze het niet bij de mensen mogen halen want die hebben genoeg betaald.’

Ze keek me hoofdschuddend aan en rolde met haar ogen. ‘Die gaan luisteren, denk je? Waarom ga je nog naar dat congres? De winnaar van de voorzittersverkiezingen staat al vast bij Open Vld.’ De rollen leken omgedraaid. Ik wist dat ze gelijk had maar moest het toch eerst ondervinden. Na het congres belde ze. ‘Je bent eruit gestapt! Ik moet dat van een vriend horen die dat in de media heeft gezien.’ Oei. De prijs voor communicatie zal ik niet krijgen.

Iets anders

‘Maar allez, ik ben blij voor jou.’ Haar stem klonk vrolijk. Oef. ‘Dan kan niemand je nog tegenhouden om iets in het parlement te doen.’ Dat laatste deed ik de voorbije manden meer dan ooit, bevrijd van het juk van de particratie. Een paar weken later vroeg ze: ‘Wat ga je doen na juni?’ Ik schoof de vraag voor me uit. ‘Iets helemaal anders misschien.’

Ze keek teleurgesteld. Ik ging ervan uit dat ze blij zou zijn. ‘En wie gaat dan aan hun oren trekken? Of zich iets aantrekken van de verspilling op onze kosten? Het leven is onbetaalbaar. Zelfs met een studentenjob.’ Ondertussen kreeg ik berichtjes van burgerpartijen. Of ik lid wilde worden? Bij hen zou ik me wel goed voelen. Ik kan toch geen lid worden van 5 partijen? Bovendien had ik mijn buik vol van een partij. Ook Ivan Sabbe trok aan mijn mouw: ‘Gaan we dit land zo achterlaten voor onze kinderen?’

Een regimecrisis

Het nieuws berichtte dat ons land afstevende op een tekort van 30 miljard en een schuld van 505 miljard. En dat met een overheidsbeslag van 56%! Ik geef toe dat ik iets heb met cijfers. En als cijfers rood kleuren, word ik ongerust. Ze herinneren aan de oliecrisis van de jaren ’70. De regering nam toen 2 maatregelen: devaluatie van de Belgische frank en staatsvermindering. De frank bestaat niet meer; staatsvermindering is dus de enige optie om uit de crisis te geraken.

Eigenlijk zitten we in een regimecrisis. Een crisis waarin elke actie van de overheid de put nog dieper graaft. Ik besloot de burgerpartijen samen te brengen in de hoop dat ze mee wilden in de beperking van de overheid tot haar kerntaken. Zo kunnen we de toekomst van de jeugd veiligstellen. Ik maakte duidelijk dat ik van partijdiscipline niets wil weten. ‘Wij ook niet, weg met de particratie.’ Dat klonk me als muziek in de oren. Op 21 december ’23 was ‘Voor U’ geboren, een partij die er geen is, met vrijdenkers als bezielers.

We waren nog vreemden voor elkaar. Toch vonden we elkaar op 12 fronten. Zo ontstond De 12 Werken, het programma van Voor U. Daarbuiten is er vrije meningsuiting. In alle gesprekken zochten we naar een model dat er zowel economisch als democratisch bovenuit stak. We keken naar andere landen want het warm water hoef je niet uit te vinden. Telkens opnieuw kwam Zwitserland er als het beste uit. De Zwitsers zijn tevreden over hun inspraak, lage belastingen, hoge levensstandaard en hun goed werkende economie en democratie.

Uw portemonnee

Cruciaal in het Zwitsers beleid zijn gescheiden bevoegdheden en financiën. Elke overheid dopt zijn eigen boontjes. Geen subsidies en dotaties van links naar rechts of onder naar boven. Zelfbeschikkingsrecht en verantwoordelijkheid worden hoog in het vaandel gedragen. Solidariteit heeft er altijd een democratische legitimiteit. Als we dit model toepassen op ons land, dwing je Brussel en Wallonië tot verantwoordelijkheid. Evengoed dwing je de Vlaamse steden tot verantwoordelijkheid. Het is wraakroepend dat Antwerpen jaarlijks 1,4 miljard Vlaamse subsidies rooft bij het Vlaamse platteland. Idem voor Gent.

Geen enkele partij heeft oog voor dit onrecht. De partijen voor ‘meer België’ sluizen subsidies naar Brussel en Wallonië. De partijen voor ‘meer Vlaanderen’ sluizen subsidies naar Antwerpen en Gent. Alle regeringspartijen zijn de oorzaak van de regimecrisis. Het geld moet terugkeren naar de eigenaar: naar U. Daar is maar één oplossing voor: staatsvermindering, gescheiden rekeningen en een bottom-up democratie. Solidariteit werkt nooit als altijd dezelfden moeten bijdragen en dezelfden bedelen.

Een gijzeling

‘Klinkt goed, mama, maar Voor U kwam niet voor in de stemtest van de VRT. En ook niet op dat debat in het Vlaams Parlement voor eerste kiezers zoals ik. Hoe moeten wij dat dan weten?’ Ik voel me koken. Ik vertel haar dat ik al sinds februari vraag aan de VRT, Het Nieuwsblad en De Standaard om Voor U op te nemen in de stemtest. Ze stuurden me door naar professor Walgrave bij wie ze de stemtest kopen. Professor Walgrave weigert Voor U op te nemen ‘wegens wetenschappelijke redenen van kalibratie’. Dat stond er echt! Volgens Walgrave kan Voor U ‘de stemtest niet invullen’. Ik vroeg hem de vragen op te sturen zodat wij hem het tegendeel konden bewijzen. Geen antwoord.

Eén man gijzelt een positief democratisch alternatief. De enige nieuwe partij die nooit deel uitmaakte van een regering. En omdat Voor U niet in de stemtest zit ‘mag ze niet deelnemen aan de debatten zoals het Kiesfestival.’ Dat is Vlaanderen anno 2024. Voor U zal het hierbij niet laten. 9 juni is te belangrijk. U heeft de keuze. Wordt het Griekenland of Zwitserland aan de Noordzee? Ik strijd voor het laatste.