11 februari. Historische dag: wetten gevluchte regering post factum goedgekeurd door Cassatie

Pim Fortuyn (1948-2002)

2002   Aankondiging van Pim Fortuyn dat hij met een eigen partij aan de verkiezingen zal deelnemen: Lijst Pim Fortuyn.

1998   Bill Clinton is de eerste Amerikaanse president in de geschiedenis die als verdachte voor een rechter moet verschijnen, in de ‘seksaffaire Paula Jones’. Hij komt met de schrik vrij. Later zal Clinton als president in nog grotere problemen komen in de ‘seksaffaire Monica Lewinsky’.

1992   Het moet niet altijd tegenvallen. Een F-16 stort neer in Hengelo (Overijssel). Doordat de meeste brokstukken neerkomen op een klein grasveldje, midden in de woonwijk, gebeuren er geen persoonlijke ongelukken. De materiële schade is uiterst beperkt. En de piloot weet zich te redden met zijn schietstoel.

1967   Bij een grote brand in een bejaardenhuis te Itterbeek (Dilbeek, Vlaams-Brabant) vallen 20 doden en 49 gewonden.

Gerard Bolland (1854-1922)

1922   Overlijden in Leiden (Zuid-Holland) van Gerard Bolland (67). Hij was filosoof in Nederland, taalstrijder in Vlaanderen en conservatieve non-conformist waar het maar zijn kon. Van 1896 tot aan zijn dood was hij hoogleraar te Leiden, alhoewel hij zelf nooit een universiteit had bezocht en al zijn kennis door zelfstudie had verworven. Hij kwam uit een arm gezin en was ook op eigen kracht onderwijzer geworden en daarna leraar Engels en Duits. Bolland wist de filosofie van Hegel in Nederland te doen herleven. Hij verzorgde onder meer een nieuwe uitgave van de werken van Hegel, en heeft daarmee de belangstelling voor filosofie in Nederland in belangrijke mate gestimuleerd.

Daarnaast was hij ook in Vlaanderen bijzonder actief. Hij legde zeer sterk de nadruk op de geschiktheid van het Nederlands als taal voor filosofie en wetenschap. In Vlaanderen verkondigde hij zijn mening op een rondreis eind 1911, begin 1912, met lezingen in vele Vlaamse steden. De tekst werd ook uitgegeven: Het Nederlands als taal voor hogere aangelegenheden des geestes. Ondanks kritiek van katholieke zijde betekende dit een morele steun voor Vlaanderen in de taalstrijd en in de strijd om Nederlandstalig hoger onderwijs.

In 1921 zorgt Gerard Bolland voor opschudding met zijn universitaire openingsrede De tekenen des tijds. Academische les, den 28sten September 1921 te Leiden, en voorts te ’s Gravenhage, Rotterdam en Amsterdam tot opening van colleges uitgesproken. Ze gaat als een conservatief-revolutionaire stroomstoot door Nederland en Vlaanderen en wordt onmiddellijk uitgegeven.

1919   Het Hof van cassatie doet uitspraak over de rechtskracht van de wetgeving die tijdens de Eerste Wereldoorlog is uitgevaardigd door de naar Frankrijk gevluchte Belgische regering in Le Havre. Juristen merken op dat de besluitwetten van Le Havre strijdig zijn met de Belgische grondwet, omdat ze tot stand kwamen zonder het parlement, dat in de loop van de oorlog geen enkele keer bijeenkwam. Toch keurt het Hof van cassatie de handelwijze van de regering goed. De critici van de naoorlogse bestraffing leggen zich daar niet bij neer en wijzen er ook op dat de besluitwetten na de oorlog bekrachtigd hadden moeten worden, vóór ze werden toegepast. Bovendien waren de besluitwetten van Le Havre strijdig met de Conventie van Den Haag, die onder andere betrekking heeft op het bestuur van bezet gebied in oorlogstijd. Van Belgische zijde beschouwt men dit alles als Vlaamse ‘formalistische kritiek’ die men schouderophalend naast zich neerlegt.

1919   Anti-Vlaamse elementen, georganiseerd in een Comité de Politique nationale, hebben tijdens de Eerste Wereldoorlog van een Groot België gedroomd. Eind 1918 wordt een campagne tot annexatie van

Hans-Georg Gadamer (1900-2002)

Nederlands Limburg en Zeeuws-Vlaanderen op het getouw gezet. In de Belgische regering steunt vooral de minister van buitenlandse zaken Paul Hymans de eisen van de annexionisten, die door Vlaamsgezinden en socialisten fel worden bestreden. Hymans legt op 11 februari 1919 de Belgische eisen aan de geallieerden voor: absolute soevereiniteit over de Westerschelde en servituten op Zeeuws-Vlaanderen en Limburg. De Nederlandse regering weigerde de overdracht van soevereiniteit zelfs maar ter discussie te stellen.

1900   Geboorte in Marburg an der Lahn (Hessen) van de Duitse filosoof Hans Georg Gadamer. Als voormalig leerling van Heidegger was hij een van de belangrijkste vernieuwers van de filosofische

hermeneutiek (Wahrheit und Methode, 1960). Hij overlijdt in 2002 op de leeftijd van 102.

François Laurent (1810-1887)

1887   Overlijden te Gent van François Laurent, een geboren Luxemburger die hoogleraar werd in Gent en aanzien wordt als de belangrijkste jurist van zijn generatie. Hij studeert in Leuven en Luik, ten tijde van de Verenigde Nederlanden, en legt de eed van advocaat af in Luxemburg (1833). Het volgende jaar keert hij terug naar België op vraag van zijn promotor Antoine Ernst, die ondertussen minister was geworden in de prille Belgische staat. Laurent wordt het hoofd van de afdeling wetgeving in het Ministerie van Rechtswezen te Brussel. Hij is de geestelijke vader van het schoolsparen, een systeem dat navolging heeft gekregen tot in Nieuw-Zeeland. De protestant Laurent behoort tot de liberale partij en is uitgesproken antiklerikaal. De ‘goddelijke natuur van Christus’ is hem een gruwel. Hij zit helemaal op de lijn van Ernest Renan (1823-1892) en diens Vie de Jésus (1863), niet als navolger maar als voorloper: Laurents Le Christianisme dateert immers van 1856. De bisschoppen eisen dat de bevoegde minister de professor tot de orde roept en raadt alle ouders aan hun kinderen nooit naar de Gentse universiteit te sturen, vermits hun geloof daar aan het wankelen zou kunnen worden gebracht.

Laurent schreef een monumentale Principes de droit civil, in 33 delen (1869-1878). Voordien had hij al een wereldgeschiedenis geschreven in 18 delen, waarvan zijn werk over het christendom het vierde deel was. Hij kon blijkbaar niet bondig zijn: als de minister van Justitie hem een voorontwerp vraagt voor een nieuw Burgerlijk Wetboek, levert hij een boekwerk in zeven delen af. Laurent was een sociaal bewogen man.

Bij het overlijden van François Laurent werd in Gent een school naar hem genoemd. Het François Laurentinstituut in de Onderstraat is een van de oudste scholen van het Gentse niet-confessionele onderwijsnet. Er staat ook een standbeeld van hem op het François Laurentplein. Op de rugzijde van het monument staan de titels van zijn voornaamste publicaties. In Luxemburg is de Rue Laurent naar hem vernoemd en draagt zijn geboortehuis een gedenkplaat.

1929   De Italiaanse fascistische regering van Mussolini en Paus Pius XI sluiten het Verdrag van Lateranen waarbij het Vaticaan als autonome staat wordt erkend. Op 24 februari schreef de toekomstige paus Johannes XXIII: ‘De Heer zij gezegend! Alles wat de vrijmetselarij, dat wil zeggen de duivel, gedurende zestig jaar heeft ondernomen tegen de kerk en de paus in Italië, is tot niets gereduceerd’.