13 juli. Net binnen: Karel Buls overleden, de laatste (?) Vlaamse burgemeester van Brussel

1984   Hoewel het CVP-partijcongres enkele maanden eerder had gesteld dat er ‘geen dringende reden’ was om een beslissing te nemen inzake de plaatsing van kruisraketten in België, beslist de regering Martens V nu, onder Amerikaanse druk, dat ‘ze geen andere keuze heeft’.

1982   En toch gebeurt het weer: in Aalter rijdt een sneltrein in op een boemeltrein. 5 doden en vele gewonden.

1977   In New York en omgeving treft een blikseminslag een vitale krachtcentrale, waarna de stroom uitvalt en duizenden mensen plunderend en vernielend door de stikdonkere straten trekken.

1977   Somalië verklaart de oorlog aan Ethiopië.

1967   Tijdens de beklimming van de Mont Ventoux overlijdt de Britse wielrenner Tommy Simpson aan een combinatie van stimulerende middelen, hitte en alcohol.

Walter de Buck (1934-2014)

1934   Geboorte in Gent van de veelzijdige kunstenaar Walter de Buck. Hij zong bij de Sint-Jacobskerk de Gentse Feesten nieuw leven in.

1914   Overlijden van Karel Buls (76), legendarische Vlaamse burgemeester van Brussel. Hij was de zoon van een Mechelse goudsmid. Met vrienden sticht hij naar het voorbeeld van de Nederlandse maatschappij Tot Nut van ’t Algemeen de Ligue de l’Enseignement. Door zijn toedoen wordt de Ligue in 1870 gesplitst in een Frans- en een Nederlandstalige afdeling, die de Onderrichtsbond werd genoemd. In de Ligue en de commissies ervan zet hij één secretaris per taalrol aan het werk.

In 1870 wordt hij in 1877 tot Brussels gemeenteraadslid gekozen. Hij staat bekend als een niet-doctrinaire liberale Vlaamsgezinde die schepen van onderwijs (1879) wordt en lange jaren burgemeester (1881-1899). In 1882-1884 en 1886-1894 is hij bovendien volksvertegenwoordiger.

Buls ijvert voor de oprichting van een niet-confessionele modelschool (1875), die uitgroeit tot de bekende Normaalschool Karel Buls. Als schepen van onderwijs voerde hij de verworvenheden van de modelschool in het Brussels gemeentelijk onderwijs in. Hij richt 40 Vlaamse klassen op en maakte werk van buitenschools onderwijs voor de ontwikkeling van de Vlaamse Brusselaars. Met de ‘Tweede Vlaamse Hoogeschoolcommissie’ ijvert hij voor de vernederlandsing van het hoger onderwijs. Burgemeester Buls eiste van zijn ambtenaren en politie de kennis van beide landstalen, laat tweetalige straatnaamborden aanbrengen en voert tweetalige formulieren in bij de burgerlijke stand.

Het binnen de perken houden van de klerikale ambities is voor Buls een grote zorg. Als de katholieke regering in 1884 de positie van de kerk inzake onderwijs verstevigt, neemt Buls het initiatief tot een Eedverbond der Gemeenten waarbij een aantal gemeenten beloven hun officiële scholen niet te zullen sluiten. Hij ziet ook de sociale problemen van zijn tijd en verwacht de emancipatie van de arbeiders vooral van het verplichte onderwijs. Buls wordt voorzitter van het Brusselse Willemsfonds. Met Julius Hoste sr. zorgt hij voor de bouw van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (1887).

Ondanks al deze maatregelen kan Buls het verfransingsproces nauwelijks tegenhouden. Zijn opvolger op het stadhuis maakte bovendien veel van zijn realisaties ongedaan. Van blijvende betekenis voor het Brusselse stadsbeeld was zijn inzet op het gebied van de ruimtelijke ordening en monumentenzorg. Lang dacht Buls eraan een Vlaams-nationale partij op te richten. Zijn politiek testament van 1906 toont dat hij voorstander was van federalisme en toenadering tot Noord-Nederland. Op zich was dat niet nieuw, want al in 1883 wond hij er geen doekjes om: ‘Het zou misschien beter geweest zijn dat onze vaderlanden – zo lang verenigd – nimmer waren gescheiden’.

In 1977 werd het Karel Bulsfonds opgericht met als eerste doelstelling de handhaving en de promotie van de Nederlandse taal en cultuur in Brussel, langs de taalgrens en in Wallonië.

1897   De Italiaanse natuurkundige Guglielmo Marconi verkrijgt octrooi op de draadloze telegraaf.

1878   Door het Verdrag van Berlijn wordt Servië onafhankelijk van Oostenrijk-Hongarije.

Alfons van de Perre (1872-1925)

1872   Geboorte in Geel van Alfons van de Perre. Deze arts werpt zich in 1906 voor het eerst in de actieve Vlaamse Beweging. Hij spreekt op talrijke meetings, onder andere van de Nederduitse Bond waarvan hij een invloedrijk bestuurslid is, en stuurt kardinaal Mercier de eerste scherpe open brief waarin hij diens afwijzing van taalwet-voorstel van Edward Coremans hekelt. Op het katholiek congres te Mechelen (september 1909) lokt Van de Perre samen met Lodewijk Dosfel een incident uit, door de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs ter sprake te brengen, dit tegen de wil van de reactionaire katholieke voorman Charles Woeste.

Uit zijn redevoeringen van die tijd blijkt dat hij toen al vrij sceptisch stond tegenover de Vlaamse slagkracht van de politieke partijen. Opvallend ook is zijn voor die tijd opvallend verdraagzame houding tegenover niet-katholieken. Vóór 1910 denkt hij al aan de mogelijkheid van een Vlaamsgezinde partij, over de ideologische tegenstellingen heen.

Op de algemene vergadering van de Katholieke Vlaamse Landsbond in 1911 houdt hij een magistrale redevoering waarin hij de vernederlandsing van Gent eist en de bezwaren, vooral van de katholieke tegenstanders, systematisch ontzenuwt.

In 1912 wordt hij verkozen als kandidaat van de Nederduitse Bond op de Kamerlijst van de Meetingpartij. In de Kamer verdedigt hij vooral de Vlaamse economische belangen, de Antwerpse havenbelangen, en de splitsing van het leger in Waalse en Vlaamse regimenten.

Het welslagen van het weekblad Ons Volk Ontwaakt, dat hij samen met Frans van Cauwelaert had gesticht, leidt tot het plan van een Vlaams dagblad. In 1914 kondigt hij aan dat het eerste nummer van De Standaard op 22 november zou verschijnen, maar door de oorlog gebeurt dat pas op 4 december 1918.

In 1914 wijkt hij uit naar Engeland, van waaruit hij in opdracht van de Belgische regering vertrekt voor een propagandareis in Zuid-Afrika. Teruggekeerd in 1915 neemt hij weldra de pen op, uit reactie tegen het onrecht tegenover de Vlamingen, en begint de wantoestanden te hekelen. Van de Perre werkt mee aan alle ‘passivistische’ (staatsloyale) bladen en zet zich intensief in om de wereldopinie te informeren over Vlaanderen, onder meer door zijn boek The Language Question in Belgium. In deze studie schetst hij de taaltoestanden in Vlaanderen, verwerpt de Belgische taalpolitiek, die de tweetaligheid van Vlaanderen als uitgangspunt nam, en belicht de rol van de Vlaamse Beweging als ontvoogdingsbeweging van het Vlaamse volk.

Op de begrafenis van de in 1920 te Antwerpen neergeschoten student Herman van den Reeck spreekt Van de Perre de lijkrede uit. Hij overlijdt in 1925 op de leeftijd van 53. De Dr. Van de Perrelei in Borgerhout (Antwerpen) is naar hem genoemd.

Landvoogden Albrecht en Isabella

1621   Overlijden in Brussel van aartshertog Albrecht van Oostenrijk (61), echtgenoot van Isabella. Voor zijn huwelijk was hij kardinaal-aartsbisschop van Toledo. Als bruidsschat kreeg hij van zijn schoonvader, Filips II van Spanje, de soevereiniteit over de Nederlanden. Maar door een zorgvuldig geheim gehouden akkoord kwamen de Nederlanden wegens Albrechts kinderloosheid na zijn dood opnieuw onder de Spaanse knoet.