14 november. Net binnen: Trotski gedeporteerd naar Kazachstan

Algemeen   In Zuid-Soedan Grootouderdag. Mag ook eens.

In Duitsland Volkstrauertag, nationale rouwdag. Sinds 1919 een niet-kerkelijke herdenkingsdag in Duitsland ter herinnering aan alle oorlogsslachtoffers, waar ook ter wereld. Het centrale herdenkingsuur van de Volkstrauertag vindt plaats in de Bondsdag, met een toespraak van de bondspresident, in aanwezigheid van de bondskanselier, het kabinet en het corps diplomatique. Het volkslied wordt gespeeld en het lied Der gute Kamerad van de Duitse dichter Ludwig Uhland (1809), beter bekend als Ich hatt’ einen Kameraden.

Tegelijkertijd met het centrale herdenkingsuur worden in alle deelstaten en in de meeste steden en gemeenten eveneens gedenkstonden met kransleggingen georganiseerd. Ook buiten Duitsland worden plechtigheden georganiseerd op Volkstrauertag, zo in Vlaanderen op de Duitse militaire begraafplaats in Lommel en in Nederland op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn.

Peter R. de Vries (1956-2021)

1956   Geboorte van Peter Rudolf de Vries, Nederlandse misdaadverslaggever. Hij werd op 6 juli 2021 op straat in Amsterdam neergeschoten en overleed negen dagen later aan zijn verwondingen.

1938   Overlijden in Antwerpen van Karel Angermille, Vlaams journalist, politicus en pionier van de Vlaamse Opera, maar ook secretaris van de Vlaamse Wacht. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt hij activist en lid van het Vlaams Verbond. Na de Eerste Wereldoorlog verhuist hij naar Nederland om aan vervolging te ontkomen. Hij wordt veroordeeld tot twintig jaar gevangenis en een schadevergoeding van 200 000 Belgische frank.

Hij geeft De lotgevallen van een activist uit, keert in 1929 keerde naar België terug en engageert zich in de Frontpartij. Hij wordt partijsecretaris en ook redactiesecretaris van de Vlaams-nationale krant De Schelde. In 1936 legt hij die functies neer uit onvrede met de toenadering tussen de Frontpartij en het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Van de weeromstuit wordt hij actief in het Radikaal Vlaamsch en Antifascistisch Verbond (RVAV), een kleine groep die het gezelschap van de Vlaamse Kommunistische Partij opzoekt. Tegelijk is hij echter vanaf 1935 tot aan zijn dood redacteur bij de rechtse krant De Dag, waarvan hij medestichter was. Een van zijn collega’s is Jan Nuyts, de latere hoofdredacteur van ’t Pallieterke. Het graf van Karel Angermille bevond zich op het Schoonselhof, maar werd later geruimd.

1927   Na twee dagen eerder uit de Communistische Partij te zijn gegooid, wordt Leon Trotski gedeporteerd naar Alma-Ata in Kazachstan.

1907   Geboorte in Vimmerby van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren, bekend om haar personage Pippi Langkous (Zweeds: Pippi Långstrump), dat haar wereldberoemd maakte.

1877   Geboorte van de Vlaamse dichter René de Clercq. Hij studeert Germaanse filologie aan de universiteit van Gent en wordt er voorzitter van de Rodenbach’s Vrienden, voorloper van het KVHV. Het strijdpunt in die jaren is de vernederlandsing van de Gentse universiteit.

Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog vlucht De Clercq naar Nederland, waar hij in Amsterdam lesgeeft. In het tijdschrift De Vlaamsche Stem bepleit hij de Vlaamse zelfstandigheid. Hij wordt activist, lid van Jong-Vlaanderen en deelt de hoofdredactie van het blad met Antoon Jacob. Koning Albert I ontneemt hem bij Koninklijk Besluit zijn onderwijsbevoegdheid.

De oprichting van de Raad van Vlaanderen in mei 1917 doet De Clercq besluiten terug te keren naar Vlaanderen. Hij ijvert voor een zelfstandig Vlaanderen dat deel moet worden van een Heel-Nederlands geheel. ‘Daar is maar één Vlaanderen, en ’t is Diets!’ dicht hij in 1917. Op muziek van Jef Van Hoof wordt dit het officieuze volkslied van de Vlaamse activisten.

De vrees voor repressie na 1918 drijft René de Clercq terug naar Nederland waar hij in 1920 het doodvonnis dat in België over hem uitgesproken via de post krijgt toegestuurd. Hij brengt zijn verdere leven door met het onderwijs van kinderen van gevluchte Vlaamse activisten en het publiceren van zijn werken. Pas na de amnestiewet van 1929 keert hij eenmalig voor een kort bezoek terug naar Vlaanderen. Hij overlijdt in Maartensdijk en wordt begraven in het Nederlandse dorpje Lage Vuursche. In 1927, vijftig jaar na zijn dood, wordt René de Clercq herbegraven in zijn geboorteplaats Deerlijk, waar een grafmonument, een straatnaam en een museum hem verder eren. Meer dan 170 componisten hebben van zijn gedichten liederen gemaakt.

1863   Geboorte in Gent van Leo Hendrik Baekeland, Vlaams chemicus, uitvinder van Velox fotografisch papier en van bakeliet, het eerste synthetische polymeer ooit gemaakt. Bovendien was bakeliet goedkoop en zeer veelzijdig. Baekeland was in 1891 naar de Verenigde Staten verhuisd, waar hij door zijn uitvindingen multimiljonair wordt.

1832   Overlijden in Kopenhagen van de Deense filoloog Ramus Christian Rask, auteur van belangrijke werken over het Oud-IJslands en de oorsprong van de Scandinavische talen.

1831   Overlijden te Berlijn van de Duitse filosoof Georg Wilhelm Friedrich Hegel. Hij vond het belangrijk de geschiedenis van het denken te bestuderen, omdat het de ontwikkeling van de geest laat zien. Zo wordt hij de eerste die zich echt bezighoudt met de geschiedenis van de filosofie. Hegels doel was de ontwikkeling van één totaalconcept waarin wetenschap, esthetica, godsdienst en filosofie samensmelten.

1716   Overlijden in Hannover van Gottfried Wilhelm Leibniz, Duits wiskundige, filosoof, natuurkundige, historicus, rechtsgeleerde en diplomaat. Hij wordt beschouwd als een van de grootste denkers van de 17e eeuw en een voorloper van Hegel. Hij was ook de eerste voorzitter van de Pruisische Academie van Wetenschappen.

Maurits van Oranje door Michiel Jansz van Mierevelt

1567   Geboorte in Dillenburg van Maurits van Oranje, zoon van Willem van Oranje, stadhouder en legeraanvoerder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, het onafhankelijk geworden noorden van de Lage Landen.

Maurits brengt zijn jeugd grotendeels door op slot Dillenburg waar zijn oom Jan van Nassau hem opvoedt. Zijn vader Willem van Oranje kon dat niet op zich nemen omdat hij in de Nederlanden was om de Opstand tegen Spanje te leiden. Na studies in Heidelberg en Leiden wordt Maurits op zijn achttiende stadhouder van Holland en Zeeland. Hij doet twee jaar stage in het Nederlandse leger voordat hij het opperbevel krijgt. Van 1588 tot 1598 behaalt hij onder het politieke leiderschap van de landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt vele overwinningen.

Hij kan de Spanjaarden uit het noorden en oosten van de Republiek verdrijven. Hij geldt als de grootste veldheer van zijn tijd.