18 januari. Net binnen: Wilhelm I uitgeroepen tot Duits keizer

Elk jaar   In landen die het Mahayana boeddhisme volgen, dat is de hoofdstroming, begint het boeddhistische nieuwjaar op de eerste dag van de volle maan in januari. In Indië is dit een feestdag. Culturele en etnische gegevens bepalen echter op welke dag het nieuwjaar gevierd wordt. In China, Korea en Vietnam wordt nieuwjaar eind januari of begin februari gevierd (volgens de Chinese maankalender), terwijl Tibetanen het nieuwjaar pas een maand later vieren.

2011   Overlijden in Aalst van Frans Minnaert (81), Vlaams expressionistisch schilder en graveur op internationaal niveau. Van 1975 tot 1995 was hij directeur aan het Hogere Rijksschool voor Beeldende Kunsten in Anderlecht.

1995   Overlijden in St-Agatha-Berchem van de schilder-boer Felix De Boeck (97). Hij was geboren in Drogenbos op 12 januari 1898. Hij zei ooit: ‘Ik ben geen boer die schildert, maar een schilder die boert’. In Drogenbos is het FeliXart Museum aan hem gewijd. Het bevindt zich pal naast de hoeve waar De Boeck woonde.

Indira Gandhi (1917-1984)

1966   Indira Gandhi wordt tot premier van India gekozen.

1963   De 12de Elfstedentocht wordt verreden onder zware omstandigheden: -18 graden, een stormachtige oostenwind en stuifsneeuw. Heroïsch winnaar is Reinier Paping uit Ommen, in 10 uur 59 minuten. De laatste honderd kilometer rijdt hij helemaal alleen aan kop. Met zijn overwinning verdient Paping twee jaarkaarten voor de ijsbaan in Deventer en een zilveren sigarettendoos. Van de ruim 9000 toerrijders halen slechts 69 de eindstreep. De tocht gaat de geschiedenis in als de zwaarste Elfstedentocht ooit.

1951   Start van de ABN-kernen, een verenging van en voor scholieren die de verspreiding van het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) nastreven. Op 18 januari 1951 verschijnt in De Standaard een brief van Jan Lehembre waarin hij contact zoekt met jongeren die willen ijveren voor het ABN. Daarop volgt een contactdag in Antwerpen met een tiental aanwezige scholieren. In Antwerpen wordt op de Steenhouwersvest een centraal secretariaat opgericht onder leiding van Rutger Demonie. Die leidt de vereniging, er was geen voorzitter. De provinciale afdelingen hadden wel voorzitters. De meest bekenden waren die van Limburg, Jaak Bouveroux en die van Oost-Vlaanderen, Wilfried Martens.

Als Bouveroux in Leuven afstudeert, krijgt hij de titel van voorzitter. De leiding blijft echter bij de centrale secretaris, achtereenvolgens Lieve Koninckx, Jan Veestraeten, Mark Vlaeminck, Gust Meeusen, Michiel Vandenbussche en Geert van Istendael. Op het hoogtepunt, halverwege de jaren 1960, zijn er aan zowat 350 colleges ABN-kernen actief en wordt het tijdschrift Bouw verspreid op 10 000 à 15 000 exemplaren.

1937   Geboorte in Derry van John Hume, katholiek politicus uit Noord-Ierland. Hij krijgt in 1988 de Nobelprijs voor de Vrede, samen met David Trimble, voor hun zoeken naar een vreedzame oplossing voor het conflict in Noord-Ierland.

Rudyard Kipling (1865-1936)

1936   Overlijden in Londen van Rudyard Kipling (70), Brits schrijver en dichter, Nobelprijs voor de Literatuur 1907. Hij werd geboren in Bombay en groeide op in India waarvoor hij een bijzondere affectie ontwikkelt, tegelijk met een afkeer voor het Engelse puritanisme. Hij vereert de adel van de wilde natuur en de waarde van de menselijke energie. Bekend bleven zijn The jungle book, Kim, Thy servant a dog, Something of myself. Het verhaal The Man who would be King is verfilmd, met Michael Caine en Sean Connery. Zijn gedicht If– (1910) werd in 1995 door de Engelsen verkozen tot hun favoriete Engelse gedicht. Het is een advies van een vader aan zijn jonge zoon. Kiplings asse berust in de Westminster Abbey.

1921   De socialistische Kamerleden Camille Huysmans en Edmond Doms houden een opzienbarende interpellatie in de Kamer over de juridische nasleep van het activisme. De eerste meeting voor amnestie had twee dagen voordien plaatsgevonden. Huysmans betwijfelt in zijn interpellatie de juridische gegrondheid van de naoorlogse bestraffing en vroeg amnestie voor wie te goeder trouw is geweest. In naam van de katholieken vraagt Frans Van Cauwelaert zich af of de naoorlogse bestraffingsgolf de nationale eendracht wel heeft gediend en pleit, in afwachting van amnestie, voor voorwaardelijke invrijheidstellingen op ruime schaal en een einde van de vervolgingen. De socialistische minister Emile Vandervelde antwoordt dat hij wel genademaatregelen en voorlopige invrijheidstellingen wil overwegen, maar tegenover amnestie roept hij: Vingt mille fois non!

1918   Op het militair kerkhof van Oeren worden door onbekenden de letters AVV-VVK van 38 huldezerkjes met cement dichtgesmeerd. De daders zijn nooit gevonden.

1918   Tien Vlaamse soldaten worden omwille van hun Vlaamsgezindheid van het IJzerfront verwijderd. Ze worden niet gerechtelijk vervolgd, laat staan veroordeeld, maar als straf voor hun politieke overtuiging overgebracht naar het Franse departement Orne (Normandië). Daar moeten ze in mensonterende omstandigheden bomen omhakken. Ze gaan later de geschiedenis in als de houthakkers van de Orne. Voor hun dwangarbeid, werkdagen van 12 uur, krijgen de houthakkers 1 frank per dag.

Het venijnige was dat ‘overplaatsing’ naar het Peloton spécial forestier geen juridische straf was, maar ‘slechts’ een administratieve maatregel waartegen geen beroep mogelijk was. Pas op 10 juli 1919 worden zij vrijgelaten. Ze zijn de Vlaamse geschiedenis ingegaan als symbolische slachtoffers van de Belgische kwade trouw. Enkelen van hen krijgen nadien grote bekendheid, zoals Ward Hermans, volksvertegenwoordiger voor het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) van 1936 tot 1946, en Maurits Geerardyn, priester en medestichter van het tijdschrift Jong Dietschland.

1871   Wilhelm I wordt in Versailles uitgeroepen tot Duitse keizer. Hiermee neemt het Tweede Rijk een aanvang. Het zal eindigen in 1918.

1840   Oprichting in Brussel van de Vaderlandsliefde, verkorte benaming van de Maetschappij van Vlaemsche Tael- en Letterkunde Vaderlandsliefde/Société Amour de la Patrie, Brusselse vereniging van Vlaamse taalparticularisten, die tijdens de spellingoorlog van 1839-1844 tegen de ‘verhollandste’ spelling van de Taalcommissie (Jan F. Willems, Jan H. Bormans) en vóór een aparte Brabantse spelling ijvert.

Anna Paulowna (1795-1865)

1795   Geboorte in Sint-Petersburg van Anna Paulowna, grootvorstin van Rusland (huis Romanov). Ze was als echtgenote van koning Willem II van 1840 tot 1849 koningin der Nederlanden en groothertogin van Luxemburg. In 1809, ze was toen 14, wilde keizer Napoleon met haar trouwen, maar zijn verzoek werd afgewezen. In Noord-Holland is een dorp naar haar genoemd.

1677   Overlijden in Batavia van Jan van Riebeeck. Hij was de stichter van Fort Duijnhoop, de eerste Europese kolonie in Zuid-Afrika, bij de Kaap de Goede Hoop.