18 juli. Net binnen: Corneel Heymans overleden, arts, Nobelprijswinnaar, Vlaamsgezind

Elk jaar   In Japan, Dag van dankbaarheid voor de zee. In het Engels meestal plat vertaald als ‘Marine Day’, maar dat is niet wat Umi no hi echt betekent: het is de dag waarop men de zee dankt voor alles wat zij ons biedt.

André Cools (1927-1991)

1991   Overlijden in Luik van André Cools (63). Hij wordt doodgeschoten als hij in de vroege ochtend het appartement van zijn vriendin Hélène Joiret verlaat. Die wordt zelf ook zwaargewond door een kogel. De Waalse politicus en vrijmetselaar André Cools was voorzitter van de Parti Socialiste (1973-1981) en van het Waals parlement (1982-1985), bovendien burgemeester van Flémalle (1964-1991) en Minister van Staat.

Het onderzoek naar de moord, geleid door de Luikse onderzoeksrechter Véronique Ancia, brengt een aantal corruptieschandalen aan het licht zoals de affaires Agusta/Dassault en OMOB die in de late jaren 1990 tot de veroordeling leiden van vooraanstaande socialistische politici als Guy Spitaels, Guy Coëme en Willy Claes. Maar van geen van deze schandalen wordt bewezen dat ze met de moord op Cools samenhangen. De huurmoordenaars worden in 1996 opgepakt: de Tunesiërs Ben El Amine Abdelmajid en Ben Rajib Abdeljalil, in Sicilië gerekruteerd door het maffiamilieu. Ze worden niet aan België uitgeleverd. In 1998 veroordeelt een rechtbank in Tunis hen voor de moord op Cools tot 20 jaar gevangenisstraf. Ze kwamen vrij rond 2011. De hoofdverdachte van de huurmoord, de Waalse politicus Alain van der Biest, pleegt op 17 maart 2002 zelfmoord.

1968   Overlijden in Knokke van Corneel Heymans (76), Vlaams wetenschapper, Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde 1938. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog moet hij zijn studies geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Gent onderbreken. Hij dient in de loopgraven aan de IJzer als infanterist en later als officier. In 1920 promoveert hij tot doctor in de geneeskunde, wordt in 1922 docent in de algemene farmacologie. Corneel volgt in 1930 zijn vader Jan Heymans op als hoogleraar en bestuurder van het laboratorium voor farmacologie en -therapie. Hij maakte de strijd om de vernederlandsing van de Gentse universiteit van dichtbij mee, vooral als zijn vader in 1923 rector van de RUG wordt.

Net zoals zijn vader is Corneel Heymans Vlaamsgezind en zet hij zich actief in voor de Vlaamse Wetenschappelijke Congressen. Politiek is niet zijn ding. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog komt Heymans aan het hoofd van de repatriëringscommissie voor burgerlijke uitgewekenen in Frankrijk. In oktober 1940 wordt hij ondervoorzitter van de door de secretarissen-generaal heropgerichte Vlaamse Cultuurraad, maar al in januari 1941 neemt hij ontslag. Als voorzitter van het departement Geneeskunde en Hygiëne van Winterhulp bemiddelt Heymans bij de Duitsers om de dringendste geneesmiddelen te krijgen. Omdat hij bovendien als ‘ruilprofessor’ naar Duitsland was gegaan, krijgt hij in 1945 een blaam opgelegd. Die blaam wordt in 1948 ingetrokken.

Met zijn Comité voor Recht en Naastenliefde zet Heymans zich in voor repressieslachtoffers. In 1951-1957 is hij tevens voorzitter van het Katholiek Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond, de huidige Vereniging Vlaamse Academici. In die functie ondertekent hij een brief voor amnestie, richt aan de Verenigde Naties een aanklacht tegen de Belgische regering en pleit voor federalisme. Heymans zet zich onvermoeibaar in om de naoorlogse intellectuele wereld meer in contact te brengen met de Vlaamse beweging. Tegelijk groeit zijn laboratorium uit tot het trefpunt van talrijke binnen- en buitenlandse onderzoekers. Eredoctoraten van over de hele wereld bekroonden zijn wetenschappelijke loopbaan.

1956   Nationaal congres van de Franse communistische partij (PCF) in het Normandische Le Havre. Secretaris-generaal Maurice Thorez brengt er hulde aan de ‘uitzonderlijke verdiensten’ van Stalin. De verzetsman Pierre Hervé (1913-1993), gewezen redacteur van de partijkrant L’Humanité, vraagt de veroordeling van de stalinistische praktijken. Hij wordt meteen uit de partij gestoten.

1939   In het Franse tijdschrift L’Époque schrijft volksvertegenwoordiger Henri de Kérillis (1889-1958) van de rechtse Indépendants Républicains: ‘Duitsland is onverbeterlijk en ongeneeslijk. Wij moeten er gedaan mee maken. Het Duits volk moet worden uitgeroeid’.

’s Anderendaags levert de socialistische ex-premier Léon Blum commentaar bij deze uitspraak in Le Populaire: ‘Ik denk zoals hij en hij denkt zoals ik’.

Jane Austen (1775-1817)

1900   De metro van Parijs wordt plechtig in gebruik genomen.

1870   Het eerste Vaticaans concilie vaardigt het dogma uit van de pauselijke onfeilbaarheid. Het was al in februari 1869 geformuleerd in het blad van de Romeinse jezuïeten Civiltà cattolica.

1817   Overlijden in Winchester (Hampshire) van Jane Austen (41), Engelse romanschrijfster. Deze dochter van een predikant ontwikkelde de ‘novel of manners’ (zedenroman) tot een genre met haar Sense and Sensibility, Pride and prejudice, Persuasion, Mansfield Park, Emma, Lady Susan, The Watsons, enz. Ze was en is een van de meest gelezen en meest geliefde auteurs in de Engelse literatuur. Haar werken werden in veel talen vertaald. Televisiebewerkingen en verfilmingen hebben haar onverminderde populariteit opgeleverd bij volgende generaties.

1290   Koning Edward I beveelt dat alle Joden uit Engeland moeten worden verdreven.

Godfried van Bonen (1060-1100)

1100   Overlijden te Caesarea, nabij Jeruzalem, van Godfried van Bonen (39), genaamd ‘van Bouillon’, maar van Bonen in Frans-Vlaanderen afkomstig. Godfried was de voornaamste leider van de Eerste Kruistocht. Een jaar voordien op 15 juli 1099 had hij de standaard van de kruisvaarders geplant op de muren van Jeruzalem. Hij kwam om door vergiftiging door de emir van Caesarea.

Godfrieds ouders waren graaf Eustaas II van Boulogne en Ida van Verdun. Hij was een afstammeling van Karel de Grote. Keizer Hendrik IV van het Heilige Roomse Rijk schonk Bouillon en het markgraafschap Antwerpen aan Godfried. In 1089 werd Godfried aangesteld tot hertog van Neder-Lotharingen, als beloning voor zijn diensten in de oorlog van de keizer tegen de Saksen en tegen paus Gregorius VII. Als trouwe vazal had Godfried zich bij de keizer aangesloten en was mee opgetrokken naar Rome. De keizer veroverde Rome in 1084 en de stad brandde gedeeltelijk af. Gregorius VII werd verdreven en afgezet.

In Antwerpen deed Godfried belangrijke schenkingen aan verschillende kloosters, zoals de Sint-Michielsabdij, toen nog een gewoon klooster. Hij richtte er ook drie kapellen op, gewijd aan Sint-Maarten, aan Maria Magdalena en aan de heiligen Marcellinus en Petrus. Nog voor hij stierf gaf Godfried opdracht aan zijn broer Eustaas, die naar huis terugkeerde, om drie relikwieën van het Heilig Bloed mee te nemen en te schenken aan de steden Boulogne-sur-Mer, Lens (Frankrijk) en Antwerpen. Op het Koningsplein in Brussel staat een bronzen ruiterstandbeeld van Godfried. Dat hadden ze dan ook beter in Antwerpen geplaatst, niet?

64   Begin van de grote brand van Rome. Een taaie legende van christelijke origine legt de verantwoordelijkheid voor de ramp bij keizer Nero.