19 april. Net binnen: RAF-bombardement maakt Helgoland onbewoonbaar

2005   De Duitse kardinaal Joseph Aloisius Ratzinger (1927-2022) wordt als net 78-jarige verkozen tot paus Benedictus XVI tijdens het conclaaf dat werd gehouden na de dood van zijn voorganger, paus Johannes Paulus II.

1995   De Baskische ETA pleegt een moordaanslag op José María Aznar, Spaans politicus en latere premier van Spanje. De aanslag mislukt.

Robert Aron (1898-1975)

1975   Overlijden in Parijs, minder dan een maand na zijn installatie in de Académie française, van de Franse historicus Robert Aron (76). Hij is in 1927 oprichter van het Alfred-Jarry Theater, zet zich vervolgens in voor het personalisme (De Rougemont, Dondeyne, Guardini, Mounier, enz.) tot hij in 1933 samen met Arnaud Dandieu de groep L’ordre nouveau opricht. Hij laat zich inspireren door Proudhon, Sorel en Péguy en keert zich vervolgens zowel tegen het ‘veramerikaniseerde liberalisme’ als tegen het ‘gesovjetiseerde socialisme’. Hij schreef verschillende merkwaardige boeken over hedendaagse geschiedenis (Geschiedenis van Vichy, 1954, Geschiedenis van de repressie en epuratie, 1967) en enkele prachtige studies over het Franse socialisme.

1973   De Amerikaanse firma Pepsi-Cola breidt zich uit over het hele Sovjetgebied.

1945   Twee dagen lang voeren duizend vliegtuigen van de Royal Air Force een vernietigend bombardement uit op Helgoland waarbij circa zevenduizend bommen worden afgeworpen. Hierdoor wordt dit Duitse Noordzee-eiland onbewoonbaar en de overlevende 2500 bewoners kunnen nog worden geëvacueerd door de Duitsers. Ze worden gehuisvest op ongeveer 150 verschillende locaties in Sleeswijk-Holstein. De Royal Air Force gebruikt het eiland voortaan voor schietoefeningen.

Precies twee jaar later, op 18 april 1947, blazen de Britten de overblijvende bunkers en militaire voorzieningen op met liefst 6700 ton explosieven: de grootste niet-nucleaire ontploffing uit de geschiedenis.

In 1952 mag de bevolking na lang aandringen eindelijk terugkeren. Sindsdien leeft het eiland hoofdzakelijk van het toerisme.

Op Helgoland dichtte August Heinrich Hoffmann von Fallersleben in 1841 het Duitse volkslied, Das Lied der Deutschen.

1943   Een Jodentransport vanuit de Dossinkazerne te Mechelen richting Auschwitz wordt op de spoorlijn Mechelen-Leuven (tussen Boortmeerbeek en Haacht) tegengehouden door drie jonge verzetslieden waardoor een aantal van de gedeporteerden kon ontsnappen. Het is één van de weinige dergelijke acties.

1917   In Duitsland worden de wetten afgeschaft die in juli 1872 onder Bismarck waren aangenomen en die de verdrijving van de jezuïeten gelastten en het verbod op hun congregatie over het hele grondgebied van het Reich.

1906   De jurist Maurice Brébart en Fernand Oedenkoven stichten in Brussel de krant La Dernière Heure als resoluut antiklerikaal blad.

Charles Darwin (1809-1882)

1882   Overlijden in Downe (Kent) van Charles Darwin (73), Engels bioloog en natuuronderzoeker, grondvester van de evolutietheorie.

1839   De Belgische regering ondertekent samen met Nederland, de Duitse Bond, Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland het Verdrag der XXIV Artikelen, dat Limburg verdeelt in een Belgische en een Nederlandse provincie en Luxemburg in een onafhankelijk Groothertogdom, geregeerd door het huis Oranje-Nassau, en een Belgische provincie die ook Luxemburg heet. Weer een kwalijke stap in de opsplitsing van de Nederlanden.

Als je het vanuit Luxemburgse standpunt bekijkt, is dit de derde maal dat het wordt opgesplitst en verliest het dit keer meer dan de helft van zijn grondgebied aan België. Zo komt geleidelijk aan Wallonië tot stand: Luik, Namen en Henegouwen, aangedikt met een groot stuk Luxemburg en kleinere happen Vlaanderen door een voortdurend verschuiven van de taalgrens.

1839   Op basis van art. 20 van genoemd Verdrag der XXIV Artikelen wordt ook een algemene amnestie (‘generaal pardon’) verleend aan al degenen die na 1830 nog waren blijven ijveren tegen de splitsing der Nederlanden. Het meest bekende ‘geval’ was dat van Jacques van der Smissen de Cortenbergh (1788-1856), een in Brussel geboren artillerieofficier die tot tweemaal toe deelnam aan een orangistische samenzwering.

Hij was onderluitenant in het Napoleontische leger en maakte de rampzalige Russische veldtocht mee (1812). Bij de hereniging van de Nederlanden neemt hij dienst in het nieuwe Nederlandse leger, als majoor. Bij de Slag van Waterloo voert hij het bevel over de artillerie in de 3de Nederlandse divisie, onder David Hendrik Chassé.

Bij het uitbreken van de Belgische rellen wordt Van der Smissen bevorderd tot onderbevelhebber van de burgerwacht, die de orde en veiligheid moest herstellen. In het pas opgerichte Belgisch leger krijgt hij de graad van luitenant-generaal en wordt hij bevelhebber van het Belgische garnizoen te Antwerpen. Als Chassé, die met Oranjegetrouwe troepen de citadel van Antwerpen bezet houdt, Van der Smissen herinnert aan zijn officierseed aan koning Willem I, sluit hij aan bij het Nederlandse kamp en treft zelfs voorbereidingen voor een staatsgreep. Maar zijn plan lekt uit. Hij vlucht naar Pruisen en vestigt zich met zijn familie in Wiesbaden. Koning Willem toont zich erkentelijk en stuurt hem in zijn ballingsoord een toelage van 4000 gulden per jaar.

Na het ‘generaal pardon’ van 1839 keert Van der Smissen terug naar België. Hij wordt echter niet hersteld in zijn graad van luitenant-generaal. De gefrustreerde Van der Smissen begint aan een samenzwering om koning Leopold I te ontvoeren en dan de macht te grijpen in Brussel. Hiertoe smokkelt hij twee kanonnen het land in. Het complot komt echter aan het licht.

Lord Byron (1788-1824)

Van der Smissen wordt gevangengezet en door het hof van Assisen van Brabant ter dood veroordeeld. In 1842 slaagt hij erin te ontsnappen door de kleren aan te trekken van zijn vrouw die hem kwam bezoeken. En samen wijken ze weer uit naar Pruisen, waar hij in 1856 overlijdt.

1824   Overlijden in Missolonghi van George Gordon Byron, beter bekend als Lord Byron (36), Engels dichter. De stad was belegerd door de Turken sinds november 1821. De dichter verdedigde het zelfbeschikkingsrecht van de volkeren en had als vrijwilliger de zaak van de Grieken omarmd die vochten voor hun onafhankelijkheid. Enkele dagen na zijn overlijden capituleert de stad.

1770   Een paar dagen na het verkennen van de kust van Nieuw-Zeeland, komt de Britse ontdekkingsreiziger James Cook in het zicht van een ‘opmerkelijke kaap gedomineerd door een tepel’. Hij heeft net Australië ontdekt.

Antoon van Diemen (1593-1645)

1645   Overlijden in Batavia (Indonesië) van Antoon van Diemen (52), ontdekkingsreiziger (Tasmanië, Ceylon en Malaka). Gouverneur Jan Pieterszoon Coen vond Van Diemen een begenadigd ambtenaar en benoemde hem in 1626 tot directeur-generaal van Koophandel en tot lid van de Raad voor Indië. In 1630 trouwt hij met Maria van Aelst. Een jaar later keert hij terug naar Nederland als admiraal op het schip Deventer.

1054   Overlijden in Rome van paus Leo IX (Bruno van Egisheim en Dagsburg). Hij stamt uit de hoge Germaanse aristocratie, voert de gregoriaanse hervorming door en wordt bisschop van Toul (Lotharingen). Wanneer hij in 1053 wordt gevangengenomen door de Noormannen excommuniceert hij hen collectief met als enig doel zijn vrijheid te herwinnen. Dat lukt hem.