2 februari. Historische dag: eerste openbaar mannentoilet geopend (dat voor vrouwen komt 1,5 km verderop)

Monica Vitti (1931-2022)

2022   Overlijden in Rome van Monica Vitti (90), artiestennaam van Maria Luisa Ceciarelli, befaamde Italiaanse filmactrice. In 1958 wordt ze wereldberoemd door haar rol in L’Avventura waarmee Michelangelo Antonioni filmgeschiedenis schrijft. ‘Met deze film brak hij met de klassieke dramaturgie, koos drastisch voor een minder narratieve schriftuur en duwde het medium een andere richting uit. (…) Monica Vitti belichaamde de vervreemding. Zij, vaak omschreven – al dan niet terecht? – als “de hogepriesteres van de ijzige sensualiteit” werd Antonioni’s muze in de eerste plaats in L’Eclisse en in Deserto Rosso. Haar présence en haar ongenaakbaarheid waren overweldigend. Haar enigmatische blik in het oneindige, haar mysterieuze gratie en haar karakteristieke koelbloedigheid maakten van haar een legendarische actrice met een unieke acteerstijl’ (Freddy Sartor).

Monica Vitti was in 1990 gestopt met acteren.

1986   Bij de verkiezingen in het prinsdom Liechtenstein geldt voor het eerst het vrouwenkiesrecht.

1962   Overlijden in Bonheiden van Karel Waternaux (74), Vlaams-nationalist en Heel-Nederlander. Al vóór 1914 sluit hij aan bij de Groeningerwacht van Merksem waar hij in nauw contact komt met August Borms. Tot diens overlijden blijven ze bevriend. Hij treedt in 1915 toe tot het activisme, werkt mee aan het Antwerpse dagblad Het Vlaamse Nieuws en richt in 1916 te Merksem een Vlaams Economisch Secretariaat op. In 1917 wordt hij lid van de Raad van Vlaanderen. In november 1918 wijkt hij uit naar Nederland en wordt er administrateur bij de scheepswerf Wilton-Feyenoord in Rotterdam. De Belgische regering veroordeelde hem bij verstek tot levenslang.

In 1936 richt hij met anderen de Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen op, die vooral op cultureel gebied werkzaam is. Zijn activiteiten in die Stichting waren niet gering. Hij wist ze tot een landelijke organisatie uit te bouwen met afdelingen in verschillende grote steden in het Noorden. De Stichting had een eigen blad, Dietse Tijdingen. Tegelijk werkt hij voor Volk en Staat en wordt de VNV-vertegenwoordiger in Nederland. Staf de Clercq bevordert hem in 1941 tot gouwleider voor Noord-Nederland. De Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen wordt in juli 1941 op last van de Duitse bezetter opgeheven.

In september 1944 wijkt hij met zijn familie uit naar Duitsland. In mei 1945 keert hij echter terug naar België, waar hij enkele maanden later wordt gearresteerd. Waternaux wordt veroordeeld tot vijftien jaar cel. Na zijn vrijlating in 1950 richt hij te Antwerpen een accountantskantoor op. Hij blijft intens actief in de Algemeen Nederlands-Suid-Afrikaans-Vlaamse Vereniging (ANSAV). In politiek opzicht kiest hij voor de Volksunie.

Loenik 1

1959   De Russen lanceren het 360 kilo wegende ruimteschip Loenik 1, dat na de maan gepasseerd te zijn, een kunstplaneetje wordt van de zon. Dit wordt mogelijk doordat het ruimteschip een grotere snelheid krijgt dan 11,2 kilometer per seconde, de snelheid die nodig is om aan de aantrekkingskracht van de Aarde te ontsnappen.

1953   Overlijden in Gent van Pol Goossens (77), Vlaams-nationalist en Heel-Nederlander. Hij staat als vrijzinnige vertegenwoordiger van de Vlaamsgezinde middenstandsorganisatie de Vrije Burgersbond in 1911 en 1912 op de kieslijst van het Vlaamse Blok in Gent. Ook zijn vader, Eduard, heeft voor deze Vrije Burgersbond in de Gentse gemeenteraad gezeteld.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelt hij als Jong-Vlaming een belangrijke rol in het Gentse activisme. Zo voert hij de redactie en het beheer van de Nieuwe Gentse Courant. Het redactieadres van het blad is gevestigd op het zakenadres van de familie Goossens. Hij pleit voor onderhandelingen met de Duitse overheid om in België een ‘bestuurlijke scheiding’ te kunnen doorvoeren. Hij bereidt de Vlaams Nationale Landdag van 4 februari 1917 voor en neemt voor Oost-Vlaanderen zitting in de daaruit voortvloeiende Raad van Vlaanderen.

Goossens verzet zich tegen de opeising en de wegvoering van Vlaamse werklozen. Begin 1918 is Goossens voorzitter van de nieuw opgerichte Vlaamse Handels- en Nijverheidsbond, een activistische versie van de vooroorlogse Vrije Burgersbond en gericht tegen de bestaande franskiljonse Handels- en Nijverheidskring. In mei 1918 treedt Goossens toe tot het voorlopig bestuur van de Vlaams-Nationale Partij, die zich vooral tot zelfstandigen en ambachtslui richtte.

Na de bevrijding wijkt Goossens uit naar Nederland. Hij wordt in 1919 bij verstek ter dood veroordeeld. Na de Uitdovingswet van 1929, keert hij in 1930 naar Gent terug. Hij sluit zich aan bij de Heel-Nederlandse groep rond het tijdschrift De Nieuwe Voorpost (later De Dietse Voorpost), waarvan hij redacteur wordt. Als uitgeefster Roza de Guchtenaere in 1932 op een aparte Vlaams- nationalistische lijst tegen Hendrik Elias opkomt, leidt Goossens haar verkiezingscampagne.

In het begin van de Tweede Wereldoorlog is Pol Goossens actief betrokken bij de oprichting en het bestuur van het Comité voor Dietse Actie (CDA) en de Nationaal-Socialistische Beweging voor Vlaanderen. Vanaf 1943 werkt hij voor de Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap (DeVlag), in de dienst Pers en Documentatie. Goossens wordt na de oorlog veroordeeld tot zes jaar gevangenis en overlijdt in 1953.

Slag om Stalingrad

1943   Keerpunt in de Tweede Wereldoorlog: het Duitse leger verliest de Slag om Stalingrad van het Rode Leger.

1920   Estland verklaart zich onafhankelijk van de Sovjet-Unie.

1852   In de Londense Fleet Street 95, naast de Society of Arts, komt het eerste openbare mannentoilet te staan dat kan worden doorgetrokken. Iets meer dan een week later, op 11 februari, werd ook een openbaar toilet voor dames geopend op 51 Bedford Street – om zedigheidsredenen anderhalve kilometer verderop.

Beide installaties waren een gelukkig gevolg van de komst van de ‘watercloset’ ofte WC. Deze doorspoelbare toiletten werden populair na de installatie door George Jennings van de zgn. ‘Monkey Closets’ op de Grote Tentoonstelling van 1851 in het Crystal Palace, waar gebruikers één cent moesten betalen – wat leidde tot de eufemistische uitdrukking ‘een cent uitgeven’.

Ondanks de relatief lage kosten voor de gebruiker genereerden de toiletten van de Grote Tentoonstelling in slechts 23 weken een nettowinst van £ 1790 – in modern geld zou dat ruim €113 000 zijn. Het was dan ook geen verrassing dat de Society of Arts besloot openbare toiletten te ontwikkelen om de nieuwe uitvinding te verzilveren. Ondanks hun elegante ontwerp van mahonie en messing en een uitgebreide promotiecampagne van 50 000 strooibiljetten en een advertentie in de krant The Times, bleken de toiletten toch niet populair. Naar verluidt bezochten slechts 58 mensen de toiletten in de eerste maand na opening, waardoor ze kort daarna sloten.

Een van de leden van de commissie achter de ontwikkeling van openbare toiletten door de Society of Arts was Sir Henry Cole (1808-1882) – de uitvinder van de commerciële kerstkaart en een van de grondleggers in de ontwikkeling van industrieel design.