2 oktober. Net binnen: pater Marcel Brauns geboren: ‘Hier sta ik, ik kan niet anders’

Heinz Konsalik (1921-1999)

1999   Overlijden in Salzburg (Oostenrijk) van de Duitse schrijver Heinz Konsalik (78). Bestsellerauteur, hij schreef 150 romans met een gezamenlijk wereldwijde oplage van ruim 80 miljoen. Daaronder Agenten kennen kein Pardon, Der Arzt von Stalingrad, Das Regenwald-Komplott, Liebesnächte in der Taiga, Frauenbataillon, Liebe am Don, Nächte am Nil, enz.. Veel literatuurcritici halen hun neus op voor zijn avonturenromans. Hij noemde zichzelf een ‘volksschrijver’.

1968   Wim Maes, de leider van de Vlaamse Militantenorde (VMO) in Antwerpen, overlijdt onverwachts op de leeftijd van 43. Zie Vandaag van 2 oktober 2022.

1943   Overlijden in Antwerpen van Hendrik van Hoofstadt (57), Vlaams-nationaal manager. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft hij als krijgsgevangene in het kamp van Göttingen, waar hij blijk geeft van sympathie voor het activisme. Na de oorlog wordt Van Hoofstadt veroordeeld tot tien jaar cel, maar een pleidooi van zijn advocaat Frans van Cauwelaert herleidt die straf tot twee jaar voorwaardelijk.

Hij is een succesvol zakenman die de activistische ballingen financieel steunt. Vanaf 1932 zetelt hij ook als rechter bij de Antwerpse rechtbank van Koophandel. Daarnaast is hij een stuwende kracht in de Frontpartij te Antwerpen en later in de plaatselijke afdeling van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Van Hoofstadt speelt tevens een belangrijke rol in de economische Vlaamse Beweging. Zo was hij onder meer medeoprichter en bestuurder van het Vlaams Economisch Verbond (VEV), de Vlaamse Automobilistenbond en de Vlaamse Beurs.

Van 1936 tot 1938 is Hendrik van Hoofstadt als financieel vertrouwensman van Staf de Clercq gedelegeerd bestuurder van het partijblad Volk en Staat. Wellicht daarom wordt hij op 10 mei 1940 zonder enige inbeschuldigingstelling, laat staan veroordeling, door de Belgische overheid naar Frankrijk gedeporteerd. Tijdens zijn wegvoering wordt hij getroffen door een gedeeltelijke verlamming waarvan hij ook na zijn terugkeer niet meer geneest.

1941   Na proefvluchten op de Luftwaffe-bases van Augsburg en Peenemünde, overschrijdt een prototype van het Messerschmitt-vliegtuig Me-163 A-I Komet, met raketmotor en deltavleugels, voor het eerst de grens van 1000 km/u. Het zal operationeel worden in 1945.

Jef Denyn (1862-1941)

1941   Overlijden in Mechelen van Jef Denyn (79), Vlaams beiaardier, ontwerper van de moderne beiaard. Hij volgde in 1887 zijn vanaf 1881 langzaam blind geworden vader op als stadsbeiaardier van Mechelen.

1925   Geboorte in Berchem (Antwerpen) van Rudi van der Paal, Vlaams-nationaal organisator en projectontwikkelaar. Zie Vandaag van 2 oktober 2022.

1919   Het allereerste exemplaar van De Volkskrant verschijnt, met als onderschrift ‘Rooms-Katholiek werklieden-weekblad’. De oprichters waren katholieke arbeidersbonden in Nederland, die zich verenigd hadden in de Federatie der Diocesane Rooms-katholieke Volks- en Werkliedenbonden. De eerste editie telt vier pagina’s en kost 3 cent. Vanaf 19 januari 1920 verschijnt de krant om de andere dag en op 1 oktober 1921 wordt De Volkskrant een ‘Dagblad voor het katholieke volk’.

1913   Geboorte in Hasselt van Marcel Brauns, beter bekend als pater Brauns.

Op het Koninklijk Atheneum te Brugge is hij voorzitter van de Vlaamsgezinde leerlingenbond De Van Maerlants Zonen. Brauns treedt in de jezuïetenorde in de abdij van Drongen (1931), studeert klassieke filologie en thomistische wijsbegeerte. In 1944 wordt hij tot priester gewijd, waarna hij nog doctoreert in de theologie. Hij is enkele jaren poësisleraar te Turnhout en werkt enige tijd als predikant in Gent, waar hij het katholieke literaire jongerentijdschrift Nieuwe Stemmen leidt.

Tot bij het begin van de jaren 1960 is Brauns vooral bekend als dichter en auteur van wijsgerige en religieuze opstellen. In voordrachten voor tal van culturele organisaties, zoals het Erasmusgenootschap, neemt hij stelselmatig Heel-Nederlandse en Vlaams-nationale, maar geen partijpolitieke standpunten in. Maar dan in 1961 verklaart Brauns dat stemmen voor de Volksunie helemaal geen zonde is. En dat terwijl de Brugse bisschop De Smedt in alle kerken een herderlijke brief had doen voorlezen waarin hij verklaarde dat ‘stemmen voor de Volksunie (VU) zwaar zondig’ is.

Kort daarna begint Brauns doorheen Vlaanderen aan een eindeloze reeks voordrachten over de Vlaamse Beweging. Zich baserend op de bijbel verdedigt hij het Vlaams-nationalisme en het recht van de gelovige op vrije keuze inzake politiek engagement, meer in het bijzonder ten gunste van de VU. Hij wekt hiermee vreselijk de ergernis op van de Franstalige pers en van de Christelijke Volkspartij (CVP). Hun arm blijkt lang: in 1964 wordt hij uit de orde van de jezuïeten gestoten. Hij moest voortaan zelf in zijn levensonderhoud voorzien. Tot aan zijn pensionering in 1978 werkt hij als nachtmagazijnier in een boek- en dagbladhandel. Een door vrienden opgericht Pater Braunsfonds heeft onder meer tot doel gehad hem materieel te steunen.

In 1964-1965 verliest Brauns het vertrouwen van de Volksunie, onder meer omdat hij stelling nam tegen de linkse verruiming van de partij (Daniël Deconinck) en in Wenen optrad als getuige à decharge op het proces-Robert Verbelen. Aan dit proces wijdt hij een boek, Mijn waarheid. Verbelen wordt in Wenen vrijgesproken, maar na de verkiezingen van 1965 wordt Brauns door de VU op een zijspoor gezet. Vrienden raden hem aan ‘het wat kalmer aan te doen’ en ‘niet voortdurend tegendraads’ te zijn, maar hij antwoordt steevast met het woord van Maarten Luther: ‘Hier sta ik, ik kan niet anders’.

Brauns volgt in 1975 Herman Wagemans op als voorzitter van de Vlaams-Nationale Raad. Hij overlijdt in 1995 op de leeftijd van 81.

1900   Koning Albert I trouwt met Elisabeth van Beieren.

Paul von Hindenburg (1847-1932)

1847   Geboorte in Posen, in een oude Pruisische militaire familie, van de toekomstige maarschalk Paul von Hindenburg. Als stafchef aan het Russische front aan het begin van de Eerste Wereldoorlog, won hij de Slag bij Tannenberg, daarna de Slag bij de Mazurische Meren. Hij promoveert tot veldmaarschalk in 1915 en krijgt het volgende jaar de hoogste leiding van het Duitse leger toevertrouwd, met Ludendorff als plaatsvervanger. In 1925 volgde hij de socialist Ebert op als Reichspräsident van Duitsland. Paul von Hindenburg overlijdt in 1934 op de leeftijd van 86.

1836   De Engelse bioloog Charles Darwin keert terug in Groot-Brittannië na een expeditie van 5 jaar. Op basis van de verzamelde gegevens stelt hij zijn evolutieleer samen.

1793   De revolutionaire Conventie bepaalt dat het lichaam van René Descartes zal worden bijgezet in het Pantheon.

Louis de Bonald (1754-1840)

1754   Geboorte van Louis de Bonald in het familiekasteel te Monna dicht bij Millau in het departement Aveyron (Occitanië). Hij is een van de belangrijkste conservatieve theoretici van de 19de eeuw én grondlegger van de sociologie. Daarnaast is hij ook een strijdbaar politicus die onvermoeibaar tegen de nalatenschap van de Franse Revolutie ingaat. De Bonald wordt volksvertegenwoordiger en lid van de Académie française. Hij overlijdt in 1840 op de leeftijd van 86.