20 juli. Net binnen: de vergeten Belgische Pégard-wapenaffaire vangt aan

2001   Het televisieprogramma Opgelicht onthult dat het Tweede Kamer-lid Tara Singh Varma (GroenLinks) heeft gelogen over haar ‘ongeneeslijke ziekte’.

1984   Begin van de vergeten Pégard-affaire, tegelijk een politieke vaudeville en een illustratie van het Waalse lobbywerk én van onze afhankelijkheid van Amerika. De affaire begint op de kabinetsraad van 20 juli als minister Leo Tindemans – toen op Buitenlandse Zaken – zich verzet tegen de levering aan de Sovjet-Unie van een boor- en freesmachine van de Waalse firma Pégard in Andenne (Namen). Tindemans argumenteert dat de machine door de Sovjets kan worden gebruikt bij de bouw van kernraketten.

Als de uitvoer van de nieuwe machine wordt verboden, dan betekent dit de doodsteek voor Pégard, dat in zware moeilijkheden verkeert, zo argumenteren de Waalse ministers. Tindemans wil het dossier hoe dan ook voorleggen aan de Cocom, de NAVO-controlecommissie voor de uitvoer van strategische technologie naar het Oostblok. Een Waals studiebureau ‘bewijst’ dat de machine geen strategische waarde heeft. Als ze desondanks toch niet mag worden geleverd aan de Sovjet-Unie, gooien de Walen het over een andere boeg. En kijk, de machine blijkt plots nodig in het Belgisch leger. Met financiële hulp van de Verenigde Staten wordt de machine door onze krijgsmacht aangekocht. Sterker nog: de Amerikanen beloven ook te zullen helpen bij de redding van Pégard.

Intussen zijn verschillende ministers naar Washington gevlogen, wat telkens weer aanleiding geeft tot onderling tegenstrijdige verklaringen. In september geeft de regering Pégard toestemming om niet één, maar vijf machines te leveren aan de Sovjet-Unie, dezelfde als de vorige, maar zonder besturingsmechanisme. Dat is van Duitse makelij en moet dus door de Bondsrepubliek worden geleverd. De Pégard frees- en boormachine blijkt onderhand geschrapt van de Cocomlijst van verboden producten… Op de vraag hoe dat plots kwam en of men twee maanden eerder niet wist dat de Pégard-machine zou worden geschrapt, kon of wilde niemand een zinnig antwoord geven.

En met Pégard in Andenne gaat het nog altijd goed, dank u.

1976   Het onbemande ruimtevaartuig Viking 1 maakt een zachte landing op de planeet Mars en stuurt tot 1982 foto’s van de planeet naar de aarde terug.

1969   De Vlaamse wielrenner Eddy Merckx wint voor de eerste keer de Ronde van Frankrijk. Hij zal dit

Trotski, Stalin en Boekharin dragen de kist van Felix Djerzinski bij diens begrafenis

tot 1974 nog vier keer herhalen.

1951   Een jonge moslim vermoordt in Jeruzalem koning Abdullah van Jordanië.

1926   In Moskou houdt Felix Dzerzjinski, oprichter van de Sovjet geheime diensten Tsjeka en GPU, een toespraak voor de plenaire vergadering van de centrale comités van de Communistische Partij van Rusland Hij gaat heftig te keer en beschuldigt Trotski, Zinovjev en Stalin te ‘gematigd’ te zijn. Diezelfde avond, uitgenodigd voor een etentje bij Stalin, bezwijkt hij bij thuiskomst aan een ziekte. Men spreekt over een hartaanval…

Wikimedia Commons/Les Meloures

Standbeeld van Joris Helleputte (1852-1925) in Maaseik

1890   Oprichting in Leuven van de Boerenbond door de Leuvense hoogleraar-politicus Joris Helleputte, die de hoofdfiguur was bij de stichting, samen met diens schoonbroer-politicus Frans Schollaert en de priester Jacob-Ferdinand Mellaerts die de eerste algemeen secretaris wordt. Ze vatten de Boerenbond op als een cruciale schakel in de reorganisatie van de maatschappij in christelijk-corporatieve richting. Tussen 1921 en 1936, toen de Belgische Katholieke Unie een standenpartij was, vormde de Boerenbond een van de vier basisgroepen van de partij.

Aanvankelijk was de Boerenbond uitgesproken Vlaamsgezind, maar omwille van haar expansie in Wallonië wordt dat na de Eerste Wereldoorlog alsmaar minder. Toch kwam de uitbreiding langs Franstalige kant nooit goed van de grond. Einde 1991 wordt de uitgave van L’Agriculteur gestaakt en de ledenbeweging overgedragen aan L’Alliance agricole belge. In 1997 wordt het een eeuw oude predicaat ‘Belgische’ uit de naam van de Boerenbond geschrapt.

Hermann von Keyserling (1880-1946)

1880   Geboorte in Könno, in het oude Lijfland (nu in Estland) van de Duitse schrijver en filosoof Hermann von Keyserling. Hij trouwt met een kleindochter van rijkskanselier Otto von Bismarck. Enerzijds gelooft Keyserling dat bepaalde begaafde personen ‘geboren zijn om te regeren’ op basis van het sociaal darwinisme. Maar anderzijds stelt Keyserling dat het oude Duitse militarisme voor altijd dood is en dat de enige hoop van Duitsland ligt in het aannemen van democratische principes. Hij overlijdt in 1946 op de leeftijd van 65.

1829   Geboorte in Brussel van Jules Anspach, advocaat en Franstalig, liberaal politicus. Van 1863 tot zijn dood 16 jaar lang burgemeester van Brussel. Ooit verkondigde hij fier dat er geen Vlamingen meer waren in Brussel. Maar ook zijn urbanisatiepolitiek was opmerkelijk: ‘Een eerste grote aanslag op de ziel van de stad kwam er in 1871, toen de Zenne overwelfd werd. De toenmalige burgemeester Anspach wou de stinkende rivier niet meer zien en stak ze onder de grond. Het is een blijvende Brusselse reflex: problemen niet oplossen, maar ze wegduwen. Zo verdwenen de Zenne en de volkswijken er rond onder de grond. De megalomane beslissing van Anspach was ingegeven door het verlangen even glamoureus als het Parijs van Haussmann te zijn’ (Luckas Vander Taelen). Anspach overlijdt in 1879 op de leeftijd van 49. De centrale laan in Brussel is naar hem genoemd.

Gregor Mendel (1822-1884) op een Vaticaanse postzegel

1822   Geboorte in Heinzendorf bij Odrau (Oostenrijk-Hongarije, tegenwoordig Tsjechië) van Gregor Mendel, Oostenrijkse monnik en wetenschapper, vader van de genetica. In 1843 treedt Mendel toe tot de augustijnerorde in Brünn en studeert in Wenen natuurwetenschappen. Hij wordt abt van de Sint-Thomasabdij in Brünn (Brno). Vanaf 1856 zet hij in de kloostertuin plantkundige experimenten op die de basis leggen voor de moderne evolutiebiologie. Hij formuleert de eerste erfelijkheidswetten, die naar hem worden genoemd: de Wetten van Mendel. Vooral het verschil tussen genotype en fenotype is baanbrekend. Het genotype is hoe een bepaalde eigenschap in het DNA staat. Dat wordt dus overgeërfd. Het fenotype is het genotype plus de invloeden van de omgeving.

1810   Het Zuid-Amerikaanse land Groot–Colombia verklaart zich onafhankelijk van Spanje.

1656   Schilder Rembrandt wordt failliet verklaard. Zijn kunstverzameling, atelierspullen en huis worden aan de schuldeisers verkocht.

Francesco Petrarca (1304-1374)

1592   Koning Filips II van Spanje vaardigt een verordening uit over ‘hekserij’ en beveelt de autoriteiten om ‘wakker en met een open oog deze grote slechtheid uit te roeien volgens de voorschriften van de Heilige Schrift’, en geeft hen alle bevoegdheden om er ‘rigoureus’ mee door te gaan, met inbegrip van het gebruik van marteling. Deze tekst brengt de vervolging weer op gang en ontwikkelt definitief de ideologie van repressie.

1304   Geboorte in Arezzo van de Italiaanse dichter Francesco Petrarca. Tientallen werken, meestal in het Latijn, daaronder zijn De viris illustribus, (Over beroemde mannen, 1338). In 1336 beklimt hij, samen met zijn broer, de Mont Ventoux in Frankrijk. Dit is de eerste geregistreerde toeristische bergbeklimming.