20 mei. Net binnen: Annie M.G. Schmidt overleden, daags na verjaardag

Volodimir Zelenski (°1978)

2019   Volodimir Zelenski begint aan zijn eerste termijn als president van Oekraïne. Maar wie is hij? Hij wordt geboren op 25 januari 1978 in de industriestad Krywyj Rih, in het zuidoosten van het toenmalige Sovjet-Oekraïne (oblast Dnipropetrovsk), in een Russischsprekende, Joodse familie. Als hij 16 is, krijgt hij een beurs om in Israël te gaan studeren, maar zijn vader laat hem niet gaan. Hij studeert rechten aan de universiteit van Krywyj Rih, maar werkt daarna nooit als advocaat of jurist.

In 1997 is Zelenski medeoprichter van de cabaretgroep Kwartal-95. Het gezelschap toert vijf jaar lang vanuit Moskou door de hele voormalige Sovjet-Unie. In 2006 krijgt Zelenski landelijke bekendheid door zijn deelname aan de Oekraïense versie van Dancing with the stars. Met de collega’s uit de cabaretgroep richt Zelenski een productiebedrijf op voor het maken van televisieprogramma’s waarmee zijn films, cabaretoptredens en televisieseries naar 21 landen worden verkocht. Dit maakt Zelenski meervoudig miljonair. Hij krijgt grote bekendheid als acteur, komiek, stemacteur, regisseur, tv-presentator, filmproducent, scenarioschrijver en producent van de televisiezender Inter.

In 2015 verschijnt Zelenski op de meest bekeken tv-zender Oekraïne 1+1 in de satirische tv-serie Dienaar van het Volk als geschiedenisleraar Holoborodko. Het personage Holoborodko walgt van de corruptie van Oekraïense politici, voert campagnes op sociale media, zamelt geld in via een crowdfunding-campagne en wordt onverwacht tot president gekozen. Als een president die volkomen eerlijk blijft, ruimt Holoborodko vervolgens de notoir corrupte Oekraïense politiek op. Deze televisieserie wordt de hoeksteen van de politieke doorbraak van Zelenski.

Intussen kabbelt in Oekraïne de ambtstermijn van president Porosjenko ten einde. Einde 2018 begint de zoektocht naar een nieuwe president. Petro Porosjenko zelf is opnieuw kandidaat en noteert zelfgenoegzaam dat de oppositie er niet in slaagt ernstige tegenkandidaten voor te stellen. Dat is buiten de veertigjarige, partijloze Volodimir Oleksandrovitsj Zelenski gerekend. Die kondigt op oudejaarsavond 2018 zijn kandidatuur aan. Hij wint op 31 maart 2019 de eerste ronde en verslaat in de tweede ronde van 21 april de zittende president Porosjenko met een ongeziene 73% van de uitgebrachte stemmen. Op 20 mei 2019 wordt Zelenski geïnstalleerd als nieuwe president van Oekraïne.

2006   In een referendum in Montenegro kiest 55,5% voor de onafhankelijkheid door afscheiding van Servië.

1995   Een dag na haar 84ste verjaardag stapt Annie M.G. Schmidt uit het leven. Deze dichteres en schrijfster is in Nederland en Vlaanderen vooral beroemd om haar kinderboeken. In een interview in Het Parool van 15 oktober 1971 zegt Annie: ‘Volwassenen zijn over het algemeen mensen die een dimensie missen. Glimlachende mensen buiten het hek. Ze kunnen niets begrijpen, want ze hebben hun vleugels verloren. Ze zijn ook niet wezenlijk belangrijk. Kinderen hebben geen interesse in volwassenen. Kinderen begrijpen, die zijn nuchter en kalm’.

Joris van Severen (1894-1940)

1940   Joris van Severen, leider van het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen (Verdinaso) wordt, samen met zijn rechterhand Jan Ryckoort, in Abbeville op laffe wijze vermoord door Franse soldaten. Zij waren door het toenmalige Belgische regime gevangen genomen en zonder enige vorm van proces aan de Franse veiligheidsdiensten uitgeleverd. Zie Vandaag van 20 mei 2022.

1904   Oprichting in Parijs van de Wereldvoetbalbond FIFA, de Fédération Internationale de Football Association. Oprichters zijn de Nederlander C.A.W. Hirschmann en de Fransman Robert Guérin. De Engelsen zien op dat moment nog niets in zo’n bond.

1893   Geboorte in Leuven van Armand Wullus, met zijn volledige naam Jacques-Armand Wullus-Rüdiger. Hij wordt aan de KULeuven doctor in de Germaanse filologie en in de Eerste Wereldoorlog vrijwilliger in het Belgisch leger. In krijgsgevangenschap maakt hij kennis met het Vlaamse activisme. Na de oorlog bleek hij geheel in de Franstalige sfeer terechtgekomen. Hij wordt leraar aan het atheneum in Brussel, later taalleraar aan de Krijgsschool en docent in de diplomatieke geschiedenis aan de Hogere Handelsschool te Antwerpen.

‘Wullus-Rüdiger trok vooral de aandacht door zijn heftige campagne tegen het Vlaamse activisme. De onthullingen in zijn boeken Un Livre Noir de la Trahison Activiste (1920) en Flamenpolitik (1921) berustten op de Duitse archieven die hij te Berlijn had ingezien en gefotokopieerd; bovendien schijnen de archieven van het 4de Duitse leger te zijn ontvreemd op het stationsemplacement te Mechelen’ (Hendrik D. Mommaerts).

Tijdens zijn archievenjacht kwam hij in december 1924 op het spoor van de archieven van de Raad van Vlaanderen, die in de buurt van Leipzig onder de hoede van George Roose waren opgeborgen. Hij kan het archief opkopen. Op 24 januari 1925 vertrekken Henri Pirenne en Wullus naar Aken om er de archieven op te halen en naar België te brengen. Die worden opgeslagen in een kluis van de Bank van Brussel. Wullus beschikt voor deze operatie over omvangrijke fondsen: Solvay zorgt voor de nodige financiering via de Ligue Nationale pour l’Unité Belge. Die is de formele eigenaar en maakt er dankbaar gebruik van voor haar anti-Vlaamse campagnes.

In de Tweede Wereldoorlog komt de aap uit de mouw: Wullus wordt verbindingsofficier bij de Franse legerstaf. Hij overlijdt in 1969 op de leeftijd van 75.

Julius de Geyter (1830-1905)

1877   Eerste nummer van het Gentse antiklerikale blad Paters en Nonnen. Het motto op de voorpagina zegt duidelijk waarover het gaat: ‘Van ‘t ongediert der Papen, verlost ons Vaderland’. Deze slogan was ontleend aan de Vlaamse Leeuw der Geuzen van Julius de Geyter (1830-1905).

1876   Een nieuwe wet geeft aan de universiteiten de machtiging tot het toekennen van academische graden. Hoe was het dan voordien? Ten tijde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kenden de universiteiten de graden toe. Na de afscheiding van de Zuidelijke Nederlanden besliste het Belgische regime dat ook in deze materie het Frans voorbeeld moest worden gevolgd. Sinds 1835 bepaalde de wet dat de academische graden zouden worden toegekend door jury’s die in Brussel zetelden. De zeven leden van elke jury waren als volgt verdeeld: twee benoemd door de Kamer, twee door de Senaat en drie door de regering. Complete politieke controle dus.

Aan de samenstelling van de jury’s waren in 1849 wijzigingen gebracht. Het werden gemengde commissies, samengesteld uit vertegenwoordigers van het hoger officieel en vrij onderwijs. Na lang getouwtrek en zeventien zittingen werden de centrale jury’s voor de toekenning van de academische graden afgeschaft. De nieuwe wet van 20 mei 1876 geeft de machtiging tot het toekennen van academische graden terug aan de universiteiten.

Zeg maar: terug naar de tijd van Willem I.

1850   Paus Pius IX schrijft een Encycliek tegen de gevaren die het katholicisme in België bedreigen. Vooral de nieuwe wet op het middelbaar onderwijs was in Rome in het verkeerde keelgat geschoten. Zie Vandaag van 4 mei 2023.

1572   De watergeuzen veroveren Enkhuizen (Noord-Holland) op de Spanjaarden.