21 september. Historische dag: Staten-Generaal Verenigde Nederlanden geopend

1979   Keizer Jean-Bédel Bokassa van de Centraal Afrikaanse Republiek wordt met hulp van de Franse regering door zijn neef David Dacko ten val gebracht.

1978   De dissidente auteur Alexander Zinovjev (1922-2006) emigreert naar het Westen en wordt ontdaan van zijn Sovjetnationaliteit. Na meer dan 21 jaar ballingschap keert hij in 1999 terug naar Rusland. Hij schijnt niet helemaal op de hoogte van de ingrijpende wijzigingen die zijn land heeft ondergaan en noemt Stalin een van de grootste figuren van de 20ste eeuw. Of hoe het je het bij iedereen kan verkerven.

Henry de Montherlant (1895-1972)

1972   De Franse auteur Henry de Montherlant voelt zich overweldigd door ouderdom en bedreigd met blindheid en pleegt zelfmoord in Parijs, op de dag van de herfstevening. Hij werd 77. Zijn as zal in Rome worden verstrooid door de schrijvers Gabriel Matzneff en Jean-Claude Barat.

1971   De Vriendenkring van het Komense publiceert het eerste nummer van zijn tijdschrift Ons Kanton. Deze vriendenkring was een sociaal-culturele vereniging die 1968 onder impuls van Flor Grammens werd opgericht. De vereniging stelde zich ten doel het culturele leven van de Nederlandstaligen in het in 1962 aan Wallonië afgestane kanton Komen te stimuleren. Zij ijverde voor de integrale toepassing van de taalfaciliteiten voor de Vlamingen in Komen. Haar devies luidde: ‘Wat Vlaams is, Vlaams houden en Vlaams houden wat binnenkomt’. Dit tweetalige blad werd in Komen gratis verspreid dankzij financiële steun uit Vlaanderen. Vanaf 1973 organiseerde de vereniging busvervoer voor scholieren naar Nederlandstalige scholen in het omliggende.

1964   Na een referendum wordt de Britse kolonie Malta een onafhankelijke staat. In 1969 verlaten de laatste Britse troepen het eiland. Tot 1974 was de Britse Koningin het staatshoofd. Daarna wordt het land een republiek.

1949   Nadat de burgeroorlog tussen de Chinese Communistische Partij en de nationalistische Kwo Min Tang (geleid door Tsjang Kai-Sjek) door de communisten is gewonnen, roept Mao Zedong de Volksrepubliek China uit.

1941   Oprichting in Brussel van het Verbond voor Heemkunde, als afdeling van de Vlaamse Toeristenbond (VTB). Het wordt een stevig gestructureerde vereniging met een eigen tijdschrift, Heemkunde, waaraan onder meer de volkskundigen Paul de Keyser en Maurits de Meyer meewerken. De vereniging werd in 2002 opgevolgd door Heemkunde Vlaanderen vzw.

1939   In Roemenië beveelt de regering van generaal Gheorge Argeseanu de executie zonder enige vorm van proces van alle leiders van de Legionairsbeweging die al in gevangenissen of kampen vastzitten:

Stonehenge

252 militanten worden afgeslacht.

1918   Oprichting in Gent van de Vlaamse Handelsbank, een van de vele pogingen om Vlaanderen economisch weerbaarder te maken.

1915   Op een veiling koopt Cecil Chubb het Engelse prehistorische monument Stonehenge (Wiltshire) en de omringende 12 hectaren voor £ 6600. In 1918 schenkt hij alles aan de Britse regering. Die verleent hem uit dank de titel van baron.

Henri Béraud (1885-1958)

1885   Geboorte in Lyon (Rhône-Alpes) van de Franse schrijver en journalist Henri Béraud. Hij begint helemaal links en schrijft boeken als Mijn vriend Robespierre en 14 juli. In 1925 bezoekt hij de Sovjet-Unie. Verre van de romantische revolutie waarop hij hoopt, ontdekt hij de realiteit van een wrede dictatuur, een visie die hij presenteert in zijn boek Ce que j’ai vu à Moscou. Dit boek levert hem de levenslange vijandschap van communistische intellectuelen op. In 1926 verschijnt Ce que j’ai vu à Berlin en in 1929 Ce que j’ai vu à Rome, twee andere politieke rapporten die ook helder zijn over de regimes die daar aan de macht zijn.

In 1928 sluit Béraud zich aan bij Kessel bij de krant Gringoire, die toen nogal rechts en anticommunistisch georiënteerd was. Hij schrijft heftig anglofobe artikelen, zonder enige bijzondere sympathie voor nazi-Duitsland te voelen. In 1935 is hij medeondertekenaar van het Manifest van Franse intellectuelen voor de verdediging van het Westen en de vrede in Europa, geschreven door Henri Massis. Twee van zijn boeken, Drie jaar woede en Wenen, sleutel van de wereld worden door de nazi’s verboden tijdens de Duitse bezetting van Frankrijk.

Béraud wordt in september 1944 gearresteerd en binnen twee dagen berecht. Op 29 december 1944 wordt hij ter dood veroordeeld, maar hij krijgt gratie van Charles de Gaulle. Getroffen door een hemiplegie wordt Henri Béraud in 1950 vrijgelaten. Hij overlijdt in 1958 op zijn landgoed op het eiland Ré. Hij is dan 73.

1876   Edmond Hendrikx (1838-1918) begint zijn loopbaan als directeur van de Alhambra, de eerste officiële Nederlandse schouwburg in Brussel, met de opvoering van Frans van Geerts Jacob van Artevelde, een bewerking voor het toneel van de roman van Hendrik Conscience. Tekenend voor de traditie van het ‘vaderlands toneel’ is de ethisch-didactische grondslag, het vaderlandse (in dit geval dus Vlaamse) thema, de verheerlijking van de romantische held, de onwaarschijnlijke wendingen en een uitgesproken literaire houding ten overstaan van het historische bronnenmateriaal. Met dit stuk behaalde Frans van Geert (1786-1873) overigens de driejaarlijkse staatsprijs voor toneel 1862-1864. Hij was een oud-officier uit het leger van Napoleon.

1815   Opening in Brussel van de Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden. Tijdens het Koninkrijk der Nederlanden vergadert de Staten-Generaal om het jaar afwisselend in Brussel en in Den Haag. Ter gelegenheid van de opening van de zittijd in Brussel wordt in de St.-Goedelekerk te Brussel een Te Deum gezongen in aanwezigheid van koning Willem I.

Hij reed Brussel binnen langs de voor hem opgerichte Willemspoort. Tijdens de Belgische afscheiding van 1830 werd de decoratie van de Willemspoort vernield. Na het uitroepen van de onafhankelijkheid werd koning Leopold I het volgende jaar binnengehaald langs deze poort, nu omgedoopt tot Porte d’Anvers. Niet genoeg: in 1838 wordt de poort gesloopt, zogezegd wegens bouwvalligheid. Sindsdien is de ‘Antwerpsepoort’ enkel nog de officieuze naam voor het kruispunt van de kleine ring met de Lakensestraat/Antwerpsesteenweg.

1792   Afschaffing van de monarchie in Frankrijk, uitroeping van de eerste Franse Republiek. Even later zullen de koning én de koningin worden geguillotineerd op de Place de la Concorde.

1558   Om twee uur in de ochtend, overlijden van Keizer Karel V, keizer van het Heilige Roomse Rijk, in het klooster van San Jeronimo in Yuste (Granada).

Vergilius (70 VC-19 NC)

1452   Geboorte in Ferrara van de Italiaanse predikant Girolamo Savonarola. Zijn aanvallen op paus Alexander VI leidden ertoe dat hij werd geëxcommuniceerd, ter dood veroordeeld en in 1498 wreed geëxecuteerd op de brandstapel. Hij was 45.

1062   Overlijden van Lambert II, bijgenaamd Balderik, ca. 21 jaar oud, maar al getrouwd met Oda. Deze graaf van Leuven en van Brussel was de tweede zoon van Lambert I en Gerberga van Neder-Lotharingen.

19   Overlijden in Brindisi (Puglia) van de Romeinse dichter Vergilius (Publius Vergilius Maro) op de leeftijd van 50.