24 september. Historische dag: Eyskens en Cools ontbinden Kamer, ondanks winst regionalisten niet meteen federalisme

2004   In Leeuwarden wordt de 32-jarige Manuel Fetter rond vier uur ’s nachts doodgestoken door ‘jongeren’ omdat hij een opmerking maakte over een kapot gegooid bierflesje.

Françoise Sagan (1935-2004)

2004   Overlijden in Honfleur (Normandië) van Françoise Sagan (69), auteursnaam van Françoise Quoirez, getalenteerde schrijfster van de Nouvelle Vague-stroming. De titel van haar eerste en bekendste werk, Bonjour tristesse (1954), illustreert haar desastreuze levensstijl: die van een zwaar aan drank en cocaïne verslaafde, uiteindelijk totaal ontredderde vrouw. ‘Whisky, gokken en Ferrari’s zijn beter dan het huishouden doen’, gaf ze in een interview te kennen.

2000   De communistische president van Servië, Slobodan Milošević, verliest de vervroegde parlements- en presidentsverkiezingen die hij heeft uitgeschreven. Hij was in mei 1999 voor het Internationaal Joegoslavië-tribunaal in Den Haag aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. De verkiezingen worden echter afgetekend gewonnen door de Democratische Oppositie van Servië (DOS). Een misrekening dus. Op 5 oktober valt uiteindelijk het Milošević-regime. Het parlementsgebouw wordt in brand gestoken. DOS-kandidaat Vojislav Koštunica legt de eed af als nieuwe president.

De Amerikanen eisen de arrestatie van Milošević in ruil voor verdere financiële hulp. Op 1 april 2001 wordt hij in zijn villa in Dedinje (Belgrado) gearresteerd. Hij staat vanaf 12 mei 2002 terecht voor het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag, op verdenking van oorlogsmisdaden. De strafzaak tegen hem is beëindigd door zijn overlijden (hartinfarct) op 14 maart 2006.

1977   35 000 mensen demonstreren in Kalkar tegen de in aanbouw zijnde snellekweekreactor, een gezamenlijk project van Duitsland, België en Nederland. De bouw was klaar in 1985. De reactor is nooit in gebruik genomen.

1973   Guinee-Bissau verklaart zich onafhankelijk van Portugal.

1971   Twee opeenvolgende coalitieregeringen van christendemocraten en socialisten vinden geen oplossing voor de Vlaams-Waalse ‘gemeenschapsproblemen’. De rooms-rode regering Eyskens-Cools zit volledig in het slop en neemt op 24 september haar toevlucht tot een Kamerontbinding en dus nieuwe verkiezingen. Ze verwacht ervan dat haar meerderheid zal worden vergroot.

Bittere telleurstelling voor Gaston Eyskens (CVP) en André Cools (PS): het zijn de federalistische partijen die versterkt uit de verkiezingen komen. De Volksunie stijgt van 9,79% naar 11,11%, wat echter slechts één Kamerzetel extra oplevert. Maar het kartel FDF-Rassemblement Wallon stijgt van 5,90% naar 11,23%, goed voor 24 zetels. In Wallonië is dat 20% van de stemmen. Te begrijpen dat een woordvoerder van het RW enthousiast stelt dat ‘het federalisme voor morgen is’. Niet dus.

Ernst Stadler (1883-1914)

1971   In Londen worden in één slag 90 Sovjetdiplomaten het land uitgezet wegens spionage.

1914   Joris van Severen wordt voor zijn militaire dienst opgeroepen naar Lier, depot van het negende Linieregiment. In de loop van oktober arriveert hij met vele anderen in Calais (Frans-Vlaanderen) voor een kaderopleiding. In de groep bevinden zich onder meer ook Hendrik de Man, Joris Lannoo, Firmin Deprez en Berten Pil.

1914   De Duitse dichter en literatuurcriticus Ernst Stadtler, geboren in Colmar (Elzas), wordt gedood aan het front in Zandvoorde (West-Vlaanderen). Hij was 31. Zijn dichtbundel Der Aufbruch is een belangrijk werk van het vroege Duitse expressionisme.

Francis Scott Fitzgerald (1896-1940)

1896   Geboorte in Saint Paul (Minnesota) van de Amerikaanse schrijver Francis Scott Fitzgerald, auteur van onder meer The Great Gatsby (1925) en The Love of the Last Tycoon (1941). Hij overlijdt in 1940 op 44-jarige leeftijd aan een hartaanval.

1880   Geboorte in Leuven van Gustaaf Verriest, Vlaams wetenschapper, neef van Hugo Verriest. Deze hoogbegaafde student is op zijn 25ste al burgerlijk ingenieur en doctor in de wis- en natuurkunde. Nadien studeerde Verriest verder wiskunde in Göttingen en in Parijs. In 1906 wordt hij hoogleraar meetkunde en algebra aan de KULeuven. Verriest had grotendeels een Franstalige opleiding genoten, maar was onder invloed van zijn oom en vader behoorlijk Vlaamsgezind geworden. Van bij de oprichting van de Vlaamse Leergangen te Leuven (1924) is hij lid van de raad van beheer. Als naar aanleiding van het neerschieten van Berten Vallaeys (1924) door een Waalse student een conflict ontstaat tussen de Leuvense studenten en de academische overheid probeert Verriest gewicht in de schaal te leggen door de Vlaamse professoren te groeperen. Dit initiatief groeit later uit tot de Vereniging van Vlaamse Professoren.

In 1930 wordt hij decaan van de Faculteit Wetenschappen en in 1931 secretaris van het consultatief comité voor de vernederlandsing van de universiteit. Verriest doet er alles aan om zijn voorname levensstijl, die hij deelt met zijn neef Hugo, door te geven aan de Vlaamse studenten. Hij wil op deze wijze meehelpen aan de vorming van een Vlaamse elite. Hij richt de Wiskundige Kring op en de Federatie der Wetenschappelijke Faculteitskringen. Daarnaast is hij stichtend lid (1938) en bestuurder (1941) van de Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Verder voorzitter van de eerste commissie van het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek. In 1950 gaat hij met emeritaat, maar reeds enkele maanden later, in januari 1951, overlijdt hij op de leeftijd van 70.

1877   Geboorte in Gent van Richard de Cneudt (1877-1959), Vlaams onderwijzer, schrijver en activist. Zie Vandaag van 24 september 2022.

1846   Na een succesvol eerste zangfeest in Keulen, waar Hendrik Conscience een toespraak hield, organiseert het Vlaams-Duits Zangverbond een tweede zangfeest in Brussel. Dit heeft plaats op 24 en 25 september 1846 met de officiële steun van de Belgische regering en in aanwezigheid van de koning. Het concert op de tweede dag werd geopend met de Brabançonne en er waren ook enkele Waalse koren aanwezig. Zo werd het Zangverbond van een Vlaams-Rijnlandse culturele samenwerking steeds meer een officieel Belgisch-Duits, maar wel anti-Frans initiatief.

1582   Het Nederlandse leger van Willem Lodewijk van Nassau, een neef van Willem van Oranje, herovert Lochem (Gelderland) op de Spanjaarden. Het ontzet van Lochem betekent het einde van de belegering van deze stad door de Spaanse veldheer Francisco Verdugo.

1513   Leonardo da Vinci, eenenzestig jaar oud, verlaat Milaan voor Rome, waar hij de laatste jaren van zijn leven zal doorbrengen. Hij verhuist wel nog één keer, naar Amboise aan de Loire, waar hij in 1519 sterft op de leeftijd van 67.

1493   Christoffel Columbus vertrekt op zijn tweede expeditie naar de ‘Nieuwe Wereld’.

1405   Overlijden in Dijon van de Nederlandse beeldhouwer Claus of Klaas Sluter. Hij werd geboren in Haarlem (Noord-Holland) en stond ingeschreven in het register van de gilde van beeldhouwers en steenhouwers in Brussel. Sluter is één van de belangrijkste gotische kunstenaars. Hij vervaardigde onder meer de graven van de hertogen van Bourgondië in Brou, de bron van Mozes in Dijon en de beelden van de profeten op het portaal van het stadhuis van Brussel.