25 april. Net binnen: Mark Grammens geboren

Elk jaar   De Dag van de Vlag (Flaggdagur) is een officiële feestdag in de Faerøer waarop de meeste mensen ’s middags vrij zijn. De Faerøer zijn een eilandengroep, gelegen in de driehoek IJsland-Schotland-Noorwegen, die een autonoom gebied vormen binnen het koninkrijk Denemarken. Ze horen niet bij de Europese Unie.

De vlag van de Faerøer bestaat uit een wit vlak met een rood-blauw kruis, een zgn. Scandinavisch kruis, en lijkt op de vlaggen van de buurlanden IJsland en Noorwegen. De vlag werd voor het eerst gebruikt in 1931. Op 25 april 1940 heeft Groot-Brittannië, dat de Faerøer op dat moment bezet hielden, de vlag erkend als officiële scheepvaartvlag, om zo schepen van de Faerøer te kunnen onderscheiden van die van Denemarken, op dat moment door Duitsland bezet. In 1948 kreeg de vlag de status van landsvlag.

1966   In het dorp Walfergem (Asse, Vlaams-Brabant) vinden tien schoolkinderen de dood bij een les veilig verkeer, op de stoep bij een zebrapad. De lerares en nog vier andere kinderen zijn zwaargewond, maar overleven. Een vrachtwagen was ingereden op de schoolklas. De chauffeur had zwaar gedronken.

1953   De Amerikaanse wetenschappers James Watson en Francis Crick publiceren in het tijdschrift Nature de structuur van het menselijk DNA.

1950   Proclamatie van de Republiek der Zuid-Molukken (Republik Maluku Selatan, RMS) op Ambon door de nationalisten Johanis Manuhutu (1908-1984) en Albert Wairisal (1909-1990), als tegenzet tegen de inlijving van de Molukken door Indonesië. Dit wordt de Onafhankelijkheidsdag van de RMS. Nederland erkent de RMS niet. Manuhutu, de eerste president van de RMS, wordt een goede week later al opgevolgd door Chris Soumokil (1905-1966). De blijft president tot zijn dood door executie in 1966. Militante RMS-jongeren gingen tussen 1966 en 1978 in Nederland over tot treinkapingen, gijzelingen en bezettingen.

1945   Het Rode Leger bezet Brünn (Brno) in Tsjechoslowakije. De burgers van Duitse origine worden onmiddellijk uit hun huizen gezet en hun woningen geplunderd. Een decreet verbiedt hen het gebruik van tram en trein, het wandelen op de stoep en het schrijven van brieven. Ze worden gedwongen zich te bevoorraden in speciale winkels, een witte armband te dragen, en niet buiten te komen na zonsondergang. Inbreuken op deze maatregelen worden met de dood bestraft.

1933   Geboorte in Ronse van Mark Grammens, Vlaams journalist. Hij wordt geboren in een taalgrensstad als zoon van Flor Grammens, onderwijsinspecteur, maar vooral taalactivist die over heel Vlaanderen onwettige Franstalige opschriften verwijderde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt vader Grammens voorzitter van een nieuwe Commissie voor Taaltoezicht. Dat moet hij in 1945 bekopen met repressiegeweld en de vernieling van zijn woning.

Mark Grammens, die hier als kind fel onder geleden heeft, schrijft hierover later het aangrijpende boekje Herinneringen aan oorlog en repressie (1985). Mark studeert rechten, diplomatie en volkenrecht aan de KULeuven en woont daarna in Londen waar hij bij de Britse krant The Guardian de knepen van de journalistiek leert en correspondent wordt van o.m. de Vlaamse krant Het Volk en de Nederlandse krant Trouw. In januari 1962 wordt hij politiek redacteur van De Linie, een uitgave van de jezuïeten.

Na het verdwijnen van De Linie (1964) wordt journalist Grammens directeur-hoofdredacteur van het kersverse opinieweekblad De Nieuwe. Hierin trok hij zijn linkse (maar nooit marxistische) opinielijn verder door. ‘Als pacifist was Grammens heftig gekant tegen de Amerikaanse militaire interventie in Vietnam en elders in de wereld. Tegelijkertijd stond hij ook kritisch tegenover de Sovjet-Unie maar daar werd weinig of geen aandacht aan geschonken’, benadrukt Pieter Jan Verstraete in zijn in memoriam op Doorbraak (24 juli 2017).

Van 1974 tot 1983 is Mark Grammens tevens hoofdredacteur van het gedegen Tijdschrift voor Diplomatie en in mei 1988 start hij met een eigen veertiendaags opinieblad Journaal dat hij helemaal alleen redigeerde, gedurende 25 jaar, tot 25 april 2013. Het heette dat Mark Grammens ‘rechts’ was geworden, maar wie aandachtig las, merkte zonder moeite dat hij zijn oude, diepe overtuiging – Vlaamse zelfstandigheid, sociale rechtvaardigheid, democratie en pacifisme – volkomen trouw gebleven was. De links geëtiketteerde, postmoderne, progressief-modieuze oppervlakkigheid vond hij een gruwel.

Van ‘Leuven Vlaams!’ tot de verwerping van het Egmontpact: een halve eeuw lang behoorde de gedreven en dwars-eerlijke Mark Grammens tot de Vlaamse opiniemakers die met Journaal, zijn columns in ’t Pallieterke en Trends, en zoveel andere uitgaven en lezingen de Vlaamse rechtlijnigheid ruggengraat gaf.

1918   Einde van de slag bij Armentiers (Frans-Vlaanderen), de laatste grote doorbraakpoging van de Duitse troepen.

Guglielmo Marconi (1874-1937)

1874   Geboorte in Griffone bij Bologna van de Italiaanse elektrotechnisch ingenieur, uitvinder en zakenman Guglielmo Marconi (1874-1937). Hij is een van de vaders van de draadloze communicatie. Marconi is de uitvinder van de kortegolfradio en de antenne en deed in 1895 als eerste een geslaagd experiment met een zender en een ontvanger. Zo stond hij aan de wieg van latere ontwikkelingen als televisie en radar. In 1895 doet hij de eerste experimenten met draadloze telegrafie en in 1901 slaagt hij in de eerste trans-Atlantische radioverbinding. Daarvoor krijgt hij in 1909 de eerste Nobelprijs voor natuurkunde. De koning van Italië maakt hem in 1914 senator. Vanaf 1923 sluit Marconi aan bij het fascisme.

1792   De Marseillaise wordt gecomponeerd door kapitein Rouget de l’Isle. Het lied was oorspronkelijk een anti-Duits krijgslied voor een bataljon van vrijwilligers uit Marseille, vandaar de naam La Marseillaise. Op 14 juli 1795 wordt het lied tot Franse nationale hymne verklaard.

De Marseillaise kreeg in 1917 een tweede leven als volkslied van communistisch Rusland. Het genoot prestige als het lied van de ‘koningsmoordenaars’. Als Lenin in 1917 vanuit Finland per trein in Sint-Petersburg aankomt, wordt hij verwelkomd met de Marseillaise. De bolsjewieken verheffen het officieel tot volkslied van de prille Sovjet-Unie. Het wordt daarna vervangen door de Internationale, maar die werd tot 1888 gezongen op de muziek van de Marseillaise. In vele arbeidersbewegingen en socialistische kringen was de Marseillaise in de 19de en 20ste eeuw goed ingeburgerd, van Zweden over Zuid-Amerika tot in China.

Jacob van Heemskerck (1567-1607)

1607   In de Tachtigjarige Oorlog, de van de Nederlanden tegen de Spaanse bezetter die in 1568 begon en eindigde in 1648, verplaatst viceadmiraal Jacob van Heemskerck het strijdtoneel naar de kust van Spanje. Met 24 oorlogsschepen weet hij de Spaanse vloot tijdens de Slag bij Gibraltar binnen vier uur vernietigend te verslagen. Van Heemskerck sneuvelt echter door een kogel uit het boegkanon van het Spaanse vlaggenschip: hij staat in volle wapenrusting op het dek als zijn linkerbeen wordt weggeschoten. Het Rijksmuseum is in het bezit van het harnas waarin Van Heemskerck viel. Hij was pas 40.