25 januari. Net binnen: Jan-Baptist David geboren, naamgever van het Davidsfonds

2006   Bij verkiezingen voor het Palestijns parlement behaalt Hamas, de Islamitische Verzetsbeweging 76 van de 132 zetels. De Europese Unie maakt dezelfde dag bekend samenwerking op te schorten tenzij Hamas het gewapend verzet tegen de Israëlische bezetter stopt.

2000   Gerrit Komrij wordt in Nederland uitgeroepen tot Dichter des Vaderlands.

Ava Gardner (1922-1990)

1990   Overlijden in Westminster, Londen, van Ava Gardner (67), Amerikaans filmactrice. Ze was de jongste van zeven kinderen van een tabaksplanter. Bekende films met haar waren onder meer Show boat, The killers, The little hut, On the beach, Mogambo, The barefoot contessa, The Cassandra crossing, The night of the iguana. Ze gold als een uitzonderlijke schoonheid en reeg de echtgenoten en partners aan elkaar, gaande van Mickey Rooney tot Frank Sinatra en van de miljardair Howard Hughes tot een Spaanse stierenvechter.

Dat ze zich van veel meer bewust was dan men dacht, blijkt uit haar uitspraak ‘Wat ik echt zou willen zeggen over het sterrendom is dat het mij alles heeft gegeven wat ik nooit wou’. Bij de promotie voor de film The sun also rises (1957) kon je op de gevel van Cinema Rex aan de De Keyserlei te Antwerpen lezen: ‘Ava Gardner, het mooiste vrouwtjesdier ter wereld’. Beeld je in…

1990   Een zeer zware storm, net geen orkaan, trekt over de Lage Landen. Windkracht 10 in Vlaanderen, windkracht 11 in Nederland. De luchthaven Schiphol, waar windstoten tot 161 km/u worden gemeten, moet gesloten worden. Het weg- en treinverkeer wordt volledig ontwricht door omgewaaide bomen, vernielde bovenleidingen en defecte spoorwegovergangen. In Nederland komen 17 mensen om door vallende bomen en instortende gebouwen, in Vlaanderen tellen we 11 doden.

1971   De Oegandese generaal Idi Amin Dada, een voormalig bokskampioen, leidt een opstand tegen president Milton Obote (1924-2005), die dan in het buitenland verblijft, en grijpt de macht in Oeganda. Begin van een barbaarse periode, tot 1979, met zeker 300 000 dodelijke slachtoffers. Hij bewaart hoofden van bekende tegenstanders in zijn koelkast. Het bezorgt Amin de bijnaam ‘de Slachter van Afrika’. Hij lijdt aan grootsheidswaan en noemt zichzelf onder andere ‘president voor het leven’ en ‘koning van Schotland’. Hij overlijdt in 2003 op de leeftijd van 80 of daaromtrent.

1965   Geboorte in Ninove (Oost-Vlaanderen) van Johan Evenepoel, Vlaams componist, dirigent en klarinettist.

1939   Rechtse troepen van generaal Francisco Franco nemen Barcelona in. Twee maanden later is de Spaanse Burgeroorlog voorbij.

1919   De Volkenbond (te vergelijken met de Verenigde Naties ofte UNO) wordt opgericht op basis van het Verdrag van Versailles en gevestigd in Genève, met de intentie om via een supranationale organisatie ‘een einde aan alle oorlogen’ te maken.

1910   De Seine treedt buiten haar oevers, waardoor de Parijse metro onder water loopt.

Paul-Henri Spaak (1899-1972)

1899   Geboorte te Schaarbeek van de Brusselse politicus Paul-Henri Spaak. De socialist Spaak, die verschillende keren premier was, houdt lange tijd de communautaire dossiers van zich af, maar als minister van Buitenlandse Zaken (1961-1966) laat hij wel zijn Vlaamse adjunct Hendrik Fayat beginnen met de aanzuivering van de taalverhoudingen in het diplomatieke korps.

Van 1946 tot 1947 is Spaak voorzitter van de eerste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. In 1957-1961 wordt hij secretaris-generaal van de NAVO. Als de socialisten zich in 1966 verzetten tegen de komst van de NAVO-zetel naar België breekt hij met de partij. Hij verliet toen ook het parlement. Onder invloed van zijn dochter Antoinette begint hij zich nauw te interesseren voor de positie van de Franstaligen in Brussel. Hij betuigt openlijk steun aan het Front démocratique des Francophones (FDF) en spreekt zich uit voor een federale herinrichting van België.

Hoewel Nederlandsonkundig en exponent van het unitair denkend Belgische establishment, draagt hij bij tot de bespreekbaarheid van het federalisme. Van Vlaamse kant krijgt hij daarvoor geen bijval, omdat hij pleit voor een te groot en te machtig Brussels gewest. Hij ligt aan de basis van het grote verkiezingssucces van het FDF in november 1971, maar overlijdt in 1972, op de leeftijd van 73.

1841   Het Verenigd Koninkrijk bezet de Chinese stad Hongkong.

1801   Geboorte in Lier van Jan-Baptist David, beter bekend als kanunnik David, naar wie het in 1875 opgerichte Davidsfonds is genoemd. Van Jan Frans Willems krijgt hij als jongeman de liefde voor zijn moedertaal. Na zijn seminarieopleiding in Mechelen wordt hij in 1823 tot priester gewijd en begint hij als leraar aan het Koninklijk Atheneum van Antwerpen. Hij schrijft zijn eerste taalkundig werk: Eenige regelen over de Vlaemsche tael (1823).

Van 1831 tot 1837 is hij directeur van het Pitzemburgcollege in Mechelen. Vanaf 1834 bekleedt hij de leerstoel Taal- en letterkunde en vanaf 1836 de leerstoel Vaderlandse geschiedenis aan de KULeuven. Uit die tijd dateert zijn invloedrijke Nederduitsche spraekkunst. ‘Als het waar is dat Hendrik Conscience zijn volk heeft leren lezen, dan is het nog méér waar dat David het heeft leren schrijven’ (Lode Wils). Fundamenteel is dat hij in 1835 van de regering officiële steun verkrijgt voor een vaste schrijfwijze van het Nederlands in België. Dat gebeurt door de Maetschappy tot bevordering der Nederduitsche Tael- en Letterkunde, die David samen met Willems opricht en die in 1839 een stel van acht regels uitvaardigt.

Tegen de toenemende invloed van het Frans zoekt David toenadering tot Nederland, met de net vermelde taalregeling van 1839 en vanaf 1849 ook door zijn steun aan de Nederlandse congressen. Kanunnik David is de meest actieve vooraanstaande geestelijke die de beginnende Vlaamse Beweging volop steunt. Hij neemt ook deel aan de politieke actie voor de Nederlandse taal: in het petitionnement van 1840, als ‘bestendig voorzitter’ van het Leuvense studentengenootschap Met Tijd en Vlijt en in de periode 1856-1859 als lid van de Grievencommissie. In 1864 trad hij nog op als spreker op een van de eerste Vlaamsgezinde meetings. Hij overlijdt in 1866 op de leeftijd van 65.

Robert Burns (1759-1796)

1759   Geboorte in Alloway, iets beneden Kilmarnock, van Robert Burns, nationale dichter van Schotland, legendarische troubadour en liederenschrijver, hoofdfiguur van de Romantiek én van de vrijmetselarij in Schotland. The Bard, zoals hij werd genoemd, schreef in het oude Schotse dialect. Zijn beroemdste gedicht is Auld Lang Syne (De Dagen van Weleer), dat als volgt begint:

Zou oude kennis vergeten moeten worden
en nooit nog voor de geest gebracht?
Zou oude kennis vergeten moeten worden
en de dagen van weleer?

Op 25 januari wordt ‘Burns Night’ gevierd door Schotten overal ter wereld, en worden ‘Burns suppers’ georganiseerd, met onder andere het gerecht ‘haggis’, Schotse whisky, verhalen en gedichten, en het zingen van Auld Lang Syne.

1531   Lissabon wordt getroffen door een zware aardbeving, gevolgd door een tsunami, wat resulteert in ongeveer 30 000 doden.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.