25 januari. Net binnen: NV Cockerill opgericht

Elk jaar   In Wales Dydd Santes Dwynwen (Welsh voor Sint Dwynwens Dag), het equivalent van Valentijnsdag, elk jaar gevierd ter ere van Dwynwen, de Welshe beschermheilige van de liefde en de geliefden. Geliefden sturen elkaar kaartjes of geven elkaar liefdeslepels (Welsh Love Spoons) van hout of chocolade. Ook worden er feestjes georganiseerd en zijn er speciale concerten.

Sint Dwynwen van Llanddwyn was een prinses en heilige uit de vijfde eeuw. Volgens de overlevering was ze een dochter van de legendarische koning Brychan Brycheiniog. Ze werd verliefd op Maelon Dafodrill, maar haar vader verbood het huwelijk tussen beide geliefden.

Volgens de legende bad Dwynwen tot God om de verliefdheid te laten ophouden. Hij verhoorde haar. Een engel gaf Dwynwen een drankje waardoor Maelon haar vergat en in een standbeeld van ijs veranderde. Dwynwen mocht ook drie wensen doen. Ze wenste dat Maelon weer zou ontdooien, dat God de dromen van echte geliefden waar zou maken en dat ze nooit zou trouwen. Alle drie haar wensen werden vervuld, en als dank wijdde Dwynwen zich de rest van haar leven aan God en werd ze een non.

2005   In Haarlem wordt Het Dolhuys, het nationaal museum van de psychiatrie, geopend.

Sharon Tate (1943-1969)

1971   Charles Manson en drie vrouwen van zijn sekte worden schuldig bevonden aan de moord op actrice Sharon Tate en haar vriendinnen, en worden tot levenslang veroordeeld.

1942   Thailand verklaart de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk de oorlog.

1927   Geboorte in Zaandam van de Nederlandse ondernemer Albert Heijn (1927-2011). Hij is tussen 1949 en 1989 grootaandeelhouder, manager, directeur en president van Albert Heijn (later ‘Koninklijke Ahold’) en voorzitter van de raad van bestuur. Bouwt zijn bedrijf uit tot een internationale onderneming en introduceert de ‘streepjescode’. Hij is een kleinzoon van zijn naamgenoot Albert Heijn (1865-1945), die het bedrijf begon met een kruidenierswinkel in Oostzaan, en broer van Gerrit Jan Heijn (1931-87), bestuurder en grootaandeelhouder. Die werd in 1987 vermoord bij een ontvoering door de werkloze ingenieur Ferdi Elsas (Ferdi E.). Albert Heijn overlijdt in 2011 in zijn 19de eeuwse kasteel Puddlestone Court in Hereford, Engeland.

1915   Alexander Graham Bell voert het eerste transcontinentale telefoongesprek, van New York naar San Francisco.

Gerard Knuvelder (1902-1982)

1902   Geboorte in Arnhem van Gerard Knuvelder, Nederlands literatuurhistoricus, journalist en onvermoeibaar ijveraar voor een toenadering tussen Vlaanderen en Nederland.

Knuvelder was van 1927 tot 1942 van het katholieke culturele tijdschrift Roeping, daarna van eind 1944 tot 1952 van het eveneens het katholieke weekblad De Nieuwe Eeuw. Hij maakte naam als essayist over sociaaleconomische, politieke en literaire onderwerpen. Zijn grootste werk is zijn vierdelig Handboek tot de Geschiedenis der Nederlandse Letterkunde. Zijn belangstelling voor Vlaanderen en de Vlaamse strijd werd voortdurend sterker op het Nederlandse deel van België werd gericht. En succesboek in Vlaanderen was zijn Het Rampjaar 1830 (1930).

Hij wordt secretaris van de Groot-Nederlandse Vereeniging (Eindhoven), wat leidt de tot vele contacten met Vlamingen die dan ook aan Roeping meewerken. Zo Hendrik Elias, Jan Brans, Victor Leemans, en vroeger al Wies Moens.

Knuvelder is nooit lid geweest van een politieke partij. Onder de Duitse bezetting werkt hij mee aan het verzetsblad Het Parool, dat hij na de bevrijding een half jaar leidt. In de moeilijke naoorlogse periode ontwikkelen zijn contacten met Vlaanderen zich vooral op literair gebied. Tot zijn overlijden in 1982 houdt hij nog geregeld lezingen in Nederlandse en Vlaamse universiteitssteden over literaire onderwerpen.

Virginia Woolf (1882-1941)

1882   Geboorte in Londen van de Engelse schrijfster en feministe Virginia Woolf. Ze schrijft The waves, The years, Mrs. Dalloway, Between the acts, To the lighthouse, Orlando: a biography, The common reader, A room of one’s own… Ze was lid van de ‘Bloomsburygroep’. In 1941 pleegt ze zelfmoord door haar zakken te vullen met stenen, en zich te verdrinken in de rivier de Ouse nabij haar huis in Rodmell, Sussex.

1866   Geboorte in Elsene van de socialistische politicus Emile Vandervelde. Aan de Université libre de Bruxelles (ULB) doctoreert hij achtereenvolgens in de rechten (1885), sociale wetenschappen (1888) en staatshuishoudkunde (1892). Hij wordt er in 1925 hoogleraar. Hoewel van liberale huize wordt hij snel socialist. In 1894 maakt hij deel uit van het eerste contingent socialistische volksvertegenwoordigers. Weldra is hij de ‘patron’ van zijn partij. Na een kort ministerschap wordt tot aan zijn overlijden in 1938 partijvoorzitter, met Hendrik de Man als ondervoorzitter. Anders dan deze laatste blijft Vandervelde zijn hele leven lang marxist.

Vandervelde was langs vaderszijde van Vlaamse komaf. Zijn familie kwam uit Vossem (Tervuren). Zelf sprak hij geen Nederlands, maar hij had oog voor de Vlaamse eisen. Hij plaatst deze in een marxistische context van klassenstrijd en berispt Waalse socialisten die, net als de burgerij, de taal van de arbeiders en boeren misprijzen. Daarom verdedigt Vandervelde in 1898 de Gelijkheidswet waardoor het Nederlands een officiële taal zou worden in België.

Hij steunt het in 1901 ingediende wetsvoorstel van Edward Coremans ter vernederlandsing van het vrij middelbaar onderwijs. Vandervelde toont in 1911 begrip voor Camille Huysmans’ voorstel om de Gentse universiteit te vernederlandsen. Anderzijds was de eenheid van België hem dierbaar. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontpopt hij zich als vurig patriot. De totale Duitse nederlaag moet worden nagestreefd. Daarom was hij tegen alle vredesvoorstellen en kwam hij in conflict met Huysmans. Na de oorlog stelt hij zich op als onverbiddelijk tegenstander van amnestie voor de activisten.

Hij beklemtoont dat de taalkwestie nooit het sociale vraagstuk mag overvleugelen, maar komt in 1930 tot de slotsom dat ‘wellicht het enige middel om het separatisme te vermijden erin bestaat aan het zelfbestuurstreven een zeer ruime toegeving te doen’ (Le Soir, 29 december 1930). Wellicht daarom eist hij op het buitengewoon BWP-congres van 1936 strenge toepassing van de taalwetten en steunt hij in 1937 hij het amnestieontwerp.

1817   Oprichting in Seraing van de naamloze vennootschap Cockerill, met de steun van koning Willem I. In het Luikse bouwt John Cockerill (1790-1840) de eerste hoogovens waarin niet langer houtskool, maar cokes worden gestookt, op basis van gezuiverde steenkool uit de nabijgelegen mijnen. Door het gebruik van cokes kan hij hogere en meer rendabele hoogovens bouwen.

1531   Na tien jaar afwezigheid komt keizer Karel V terug naar de Nederlanden. Hij vestigt zich in Brussel waar hij een zitting van de Staten-Generaal voorzit. Hij bereidt er een drastische hervorming van het centraal bestuur voor dat het vertrekpunt is van een gemeenschappelijke wetgeving en toepasselijk op alle gewesten ‘van herwaarts over’.