27 november. Net binnen: uitvinder eerste computerprogramma Ada Lovelace (°1815) overleden

Elk jaar    De Niet-Winkeldag (ook wel genoemd: Koop Niets Dag) is een actiedag waarin opgeroepen wordt die dag niets te kopen uit protest tegen de cultuur van ‘meer-meer-meer’. Het is een initiatief van de Canadees Ted Dave in 1992 en werd snel een wereldwijde actie. Deze internationale protestdag tegen de westerse consumptiecultuur wil bezinning bijbrengen over de gevolgen van de overconsumptie.

2006     Overlijden in ‘s-Hertogenbosch van de Nederlandse schrijfster Margaretha Hendrika (Cri) Stellweg. Onder het pseudoniem Saartje Burgerhart schreef ze ook meer dan 25 jaar een column voor de Volkskrant.

1981    Overlijden in New van Lotte Lenya, Duits-Oostenrijkse zangeres en actrice, met haar ware naam Karoline Blamauer. Ze was de ster van het Duitse toneel van de jaren 1920 en 1930, vooral door haar optreden in de Dreigroschenoper van Bertolt Brecht. Ze trouwt met Kurt Weill, wiens liedjes op tekst van Bertolt Brecht zij populair maakte. In 1933 vluchten zij en haar man naar Parijs en emigreren naar de Verenigde Staten. Daar, coup de théâtre, hertrouwt zij in 1937 met Weill, van wie ze in 1933 was gescheiden. In de VS acteert ze nog in een tiental films.

1917     Oprichting in Brussel van Nieuw Vlaanderen, een vereniging van socialisten die zich afscheuren van de Belgische Werkliedenpartij (BWP) en voor een verbinding van Vlaams activisme en socialisme gaan. Na Brusselse volgen Antwerpen, Gent en enkele andere plaatsen. Ze verenigen zich in de Centrale voor Sociaal-Democratische Actie. In Brussel behoren Karel Reinhard, Jan de Boevé en Hendrik Tanrez tot de oprichters. Ze zijn pacifistisch ingesteld en willen vrede door onderhandelingen. In Brussel heeft de kring een eigen blad, De Vlam, waarover Steven Prenau de redactie voert. Blad en kring krijgen ruim subsidie van het Centraal Vlaams Propagandabureau van de Raad van Vlaanderen.

1916    Daags na een spreekbeurt in Rouen verongelukt de Franstalige, Vlaamse dichter Emile Verhaeren er in het station onder een trein. Hij wordt begraven in zijn geboortedorp Sint-Amands, waar de Schelde tweemaal per dag zijn graf overspoelt.

Guido Gezelle

1899    Overlijden in Brugge van de Vlaamse dichter en taalkundige Guido Gezelle. Hij streed zijn hele leven voor ‘het behoud van het christelijk geloof, de etnische eigenheid van het Vlaamse volk en de restauratie van de oude vaderlandse Dietse taal’ (Piet Couttenier). Minder geweten is dat hij ook veel toondichters inspireerde. Tot op vandaag werden er meer dan 3400 composities gemaakt op zijn teksten. Hiermee wordt hij de meest muzikaal vertaalde dichter van de Lage Landen.

1888    Eerste Nederlandse redevoering in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers door de Antwerpse advocaat Edward Coremans van de Meetingpartij.

1852    Overlijden in Londen van Ada Lovelace, Britse wiskundige en ontwerpster van het eerste computerprogramma. Haar meisjesnaam was Augusta Ada Byron, naar haar vader, de dichter Lord Byron waarvan ze de oudste dochter was. Ada gravin Lovelace hoorde omstreeks 1834 van de ideeën van Charles Babbage en zijn ‘analytische machine’. Ze kwam in contact met Babbage en hielp hem bij het ontwerpen van deze machine. In een artikel voorzag ze dat zo’n analytische machine gebruikt zou kunnen worden om muziek te componeren, afbeeldingen te maken en wetenschap te bedrijven. Ze beschreef zelfs in detail hoe de analytische machine gebruikt kon worden om met behulp van een algoritme Bernoulligetallen te berekenen. Dit uitgeschreven plan wordt nu beschouwd als het eerste computerprogramma.

Ada’s familienaam en adellijke titel verwerft ze door haar huwelijk met William King earl of Lovelace. Ze krijgen drie kinderen, waarvan het oudste de naam van haar vader als voornaam krijgt: Byron. Ze sterft op haar 36ste.

De programmeertaal Ada, in 1979 ontwikkeld in opdracht van het Amerikaanse Ministerie van Defensie, is naar haar vernoemd. De British Computer Society reikt de Lovelacemedaille uit aan personen die een buitengewone bijdrage hebben geleverd aan het begrip of de vooruitgang van informatica. Ethan Lewis Maltby en Jenna Donnelly schreven de musical ‘Ada Lovelace’ over haar leven.

Andries Pretorius

1798    Geboorte in Graaff-Reinet (Kaapkolonie) van Andries Pretorius, Zuid-Afrikaanse leider van de Voortrekkers en stichter van de eerste Zuid-Afrikaanse Republiek. De Zuid-Afrikaanse hoofdstad Pretoria is naar hem genoemd.

1798    Hevig gevecht tussen de Fransen en de verzetsstrijders van Antoine Constant in Les Burettes, een gehucht van Beauvechain (Bevekom), en in Meldert. Hierbij sneuvelen vele Brigands, zoals de opstandige boeren door de Fransen werden genoemd. Dezelfde dag heeft ook een gevecht plaats in Opheylissem, waarbij 60 van onze strijders vallen.

1431    Eerste vergadering van het kapittel van de ridderorde van het Gulden Vlies in de voormalige Collegiale Sint-Pieter in Rijsel (Frans-Vlaanderen). Die werd vanaf 1794 volledig afgebroken. De crypte is vandaag het enige overblijfsel en werd als monument geklasseerd in… 1971. Waar eens de hoofdkerk van Rijsel stond, loopt nu de Avenue du Peuple Belge.

1382    De tragedie van de Witte Kaproenen.  Het democratische deel van de Gentse bevolking revolteert tegen de graaf van Vlaanderen. In de desastreuze Slag bij Westrozebeke worden de Gentenaars verslagen, zogezegd door graaf Lodewijk van Male, maar eigenlijk door de troepen van de Franse koning. Onder de 25.000 Vlaamse gesneuvelden bevindt zich ook Filips van Artevelde. Vrouwen kinderen worden vermoord, tot in de kerken toe.

1095    Tijdens een grote bijeenkomst van katholieke bisschoppen, het Concilie van Clermont, roept paus Urbanus II op tot een heilige oorlog tegen de heidenen in de heilige stad Jeruzalem: de eerste Kruistocht. De moslims zijn tot in het hart van de christelijke gebieden doorgedrongen, waarschuwt Urbanus, de heiligheid van Jeruzalem is in gevaar en het leed dat de pelgrims in Jeruzalem moeten ondergaan op weg naar en in het Heilige Land is verschrikkelijk. God zelf deze heilige oorlog leiden en voor iedereen die meevecht is er totale vergeving van al zijn zonden.

In 1096 vertrekken 400.000 Europeanen op weg naar Jeruzalem. Vele duizenden zullen komen om door schipbreuk en honger. Uiteindelijk komen rond 1099 veertigduizend door godsdienstwaanzin, zonnesteken en vooral primitieve bloeddorst bezeten christenstrijders in Jeruzalem aan. In de Al-Aqsa-moskee doden ze meer dan 70.000 moslims. Ook duizenden joden worden samengebracht in hun synagoge, waar ze levend worden verbrand.

734      Overlijden in Mainz (Rijnland-Palts) van Bilhilde, Frankische edelvrouw die stichtster en abdis was van het vrouwenklooster Altmünster. Haar naam betekent ‘met de bijl strijdend’.

511      Overlijden in Parijs van de Frankische koning Lodewijk I, waarvan de ware naam Chlodowig was, maar die in onze schoolboekjes steevast voorkomt onder zijn verbasterde naam ‘Clovis’. Hij is de eerste aanvoerder van de Franken die alle Frankische stammen verenigt onder één vorst. Door zijn onvermoeibare werkkracht en de durf van zijn initiatieven is hij de wegbereider van Karel de Grote en zijn Europees Rijk.

8        Overlijden in Rome van de dichter Horatius, met zijn volledige naam Quintus Horatius Flaccus.