27 september. Historische dag: heroprichting van de Rijksuniversiteit Gent

Elk jaar   Fête de la Communauté Française, dus Feest van de Franse gemeenschap, en niet van de Franstalige gemeenschap zoals men meestal in onze media leest en hoort. Een andere benaming voor hetzelfde feest is Fête de la Fédération Wallonie-Bruxelles. Scholen en overheidsdiensten in Wallonië zijn op deze dag gesloten. In Brussel vind je een ambachtsmarkt van producten uit de Franse Gemeenschap en ’s avonds vuurwerk op de Grote Markt. De datum is gekozen ter herdenking van de terugtrekking van de Nederlandse troepen uit Brussel in 1830. Zie Vandaag van 26 september 2023.

2002   Het onafhankelijke Oost-Timor wordt lid van de Verenigde Naties.

1998   De internetzoekmachine Google wordt opgericht door Larry Page en Sergey Brin. Het woord ‘Google’ is een variant van het woord ‘googol’, dat werd verzonnen door Milton Sirotta, het neefje van de Amerikaanse wiskundige Edward Kasner. Googol is een synoniem voor een 1 met honderd nullen.

1996   In Afghanistan veroveren Taliban-moslims de hoofdstad Kaboel en verbannen president Burhanuddin Rabbani.

1923   In Gent tweedaagse Landdag van de Scholieren. Eregast en voornaamste spreker is Adiel Debeuckelaere, de gewezen leider van de Frontbeweging aan de IJzer tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Langs de wegen van gewond Vlaanderen. Een oorlogsdocument, boek van Frans Primo uit 1941

1884   Geboorte in Gent van Frans Primo, Vlaams activist en toneeldirecteur. Voor de Eerste Wereldoorlog speelde hij toneel in het amateurgezelschap van Oscar de Gruyter. Het blijft levenslang zijn passie. Een tweede constante in het leven van Primo is zijn brugfunctie tussen socialisme en Vlaams-nationalisme. Eind 1914 sluit Primo zich aan bij de Gentse groep Jong-Vlaanderen en werkt mee aan De Vlaamsche Post. Hij behoorde tot de kring van Leo Picard en komt in conflict met de meer radicale strekking van Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard. Hij blijft zich ook in latere jaren verzetten tegen de in zijn ogen te radicale Jong-Vlamingen.

In juli 1917 is hij, met Edward Joris, afgevaardigde van de minderheidssocialisten op het Internationaal Socialistisch Congres te Stockholm. Anderzijds wordt Primo lid van de tweede Raad van Vlaanderen en medestichter van de Vlaams-Nationale Partij in Gent en redacteur van haar orgaan de Nieuwe Gazet van Gent. Binnen het activisme verdedigt ze een Heel-Nederlandse visie. Primo blijft ook tijdens zijn activistische tijd een toneelvereniging animeren.

Na de oorlog wijkt Primo uit naar Nederland, en treedt in dienst van De Opregte Haarlemsche Courant, het oudste nieuwsblad in de Nederlanden (1656). Hij schrijft er onder meer in over August Borms en het activisme. Niet lang daarna werd hij belast met de leiding van de redactie. In 1926 richt hij te Haarlem tevens de amateurtoneelgroep Melpomene op. In Den Haag wordt hij hoofd van de afdeling Toneel en Dans aan het door de nationaalsocialist Tobie Goedewagen opgerichte en geleide departement van Volksvoorlichting en Kunsten. In 1943 keert hij terug naar Vlaanderen, gaat in Sint-Martens-Latem wonen en speelt nog een bescheiden rol in het Gentse culturele leven. Frans Primo overlijdt in 1946 op de leeftijd van 61.

1864   In Antwerpen wordt een grote Vlaamse landdag georganiseerd, een manifestatie van Vlaamse eendracht als protest tegen een plechtige uitspraak van procureur-generaal Charles de Bavay voor het monopolie van het Frans als taal van de hogere rechtspraak.

1835   Heroprichting van twee Rijksuniversiteiten, een te Gent en een andere te Luik, in 1817 gesticht door koning Willem I van de Verenigde Nederlanden. Alvast die van Gent werd vanaf 1830 door de Belgische regering gesaboteerd waar het maar kon. Zo werden de twee belangrijkste faculteiten, Letteren en Wetenschappen, gewoon afgeschaft. De geboren Fransman Charles Latour Rogier ijverde voor één enkele, uiteraard Franstalige universiteit in Brussel, maar kreeg dat er niet door, vanwege katholieke weerstand. Na de heroprichting zal het nog 35 jaar duren voor het studentenaantal van vóór 1830 terug wordt bereikt.

De katholieke regering De Theux beperkt zich niet tot de heroprichting van de universiteiten van Gent en Luik: de Rijksuniversiteit van Leuven, eveneens van 1817, wordt definitief gesloten. Zo kan de katholieke universiteit van Mechelen weer verhuizen naar Leuven. Wat de toekenning van academische graden betreft bepaalt de nieuwe wet dat de vier universiteiten (nu dus Brussel, Gent, Leuven en Luik) dit niet zelf mogen doen, maar dat het in Brussel moet gebeuren door een Centrale Jury. Die bestaat uit zeven leden, twee benoemd door de Kamer, twee door de Senaat en drie door de regering.

1825   Voor het eerst trekt een stoomlocomotief, de Locomotion No.1, bestuurd door uitvinder George Stephenson, een passagierstrein vooruit. Hiermee wordt in Engeland het eerste stuk spoorrails in gebruik genomen voor passagiersvervoer tussen Stockton en Darlington.

Louis Philip Brion (1782-1821)

1821   Overlijden op Curaçao van Louis Philip Brion (39), staatsman en militair. Hij komt naar Nederland en sluit zich in 1799 aan bij het Bataafs Legioen, de militaire eenheid van naar Frankrijk uitgeweken Nederlandse collaborateurs. Daarna trekt hij als koopman weer naar Curaçao en onderscheidt er zich bij de verdediging van het eiland bij de mislukte Engelse aanval van 1805. Later neemt hij als kapitein-generaal onder Simon Bolivár deel aan de Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijd tegen Spanje. Brion offert aan deze strijd zijn gehele vermogen op. In 1815 koopt hij in Engeland het schip Dardo dat met 24 kanonnen was uitgerust. Hiermee ondersteunt hij de opstandelingen bij Cartagena de Indias.

Na zijn promotie door Bolívar organiseert Brion verschillende expedities langs de kust van Venezuela. Op 2 mei 1816 verslaat hij de Spanjaarden in de zeeslag bij Los Frailes. Op de dag van zijn overwinning wordt hij door Bolívar benoemd tot admiraal. Door hun overwinning krijgen de opstandelingen Isla Margarita onder controle en daarmee de Venezolaanse kust tot aan Guyana. In 1817 richt Brion de Venezolaanse Admiraliteit en het korps mariniers op.

Op 3 augustus 1817 zeilt hij met een eskader de rivier de Orinoco op. In de slag van Cabrián verslaat dit eskader een Spaanse vloot van 28 schepen. De helft van de Spaanse schepen wordt buitgemaakt en 1500 zeelieden worden gevangengenomen. Op 5 november 1817 is Guyana bevrijd en wordt Brion tot president van de regeringsraad benoemd. Aan het einde van zijn carrière is hij admiraal in de marine van Venezuela en Groot-Colombia. Hij trekt zich echter in 1820 wegens ernstige meningsverschillen met Bolivár terug op Curaçao. In hetzelfde jaar wordt hij zwaar ziek, tuberculose, waaraan hij sterft – pas 39. In 1889 wordt Louis Philip Brion bijgezet in het Panteón Nacional in Caracas (Venezuela).

1622   De inwoners van Haarlem in Noord-Holland komen de stad Hasselt te hulp die wordt belegerd door de Spanjaarden. De Haarlemmers slagen erin Hasselt te ontzetten.