3 juli. Net binnen: Theodor Herzl, grondlegger zionisme, overleden

Elk jaar   Bij de katholieken naamdag van de Heilige Thomas, een van de twaalf apostelen van Jezus uit het Nieuwe Testament. De uitdrukking ‘ongelovige Thomas’ komt van de gebeurtenis die wordt beschreven in het Evangelie volgens Johannes waarbij Tomas zei niet te geloven dat Jezus uit de dood was opgestaan tenzij hij zijn vinger in Jezus’ wonden zou hebben kunnen leggen.

Hij is de patroonheilige van theologen, timmerlieden, metselaars, architecten, bouwvakkers, landmeters, steenhouwers en het huwelijk. Hij wordt aanroepen tegen rugklachten.

2008   Jozef de Veuster, beter bekend als Pater Damiaan (1840-1889) wordt door de paus heilig verklaard.

1988   Het Amerikaanse oorlogsschip Vincennes schiet per vergissing een Iraans burgervliegtuig neer. Alle bemanningsleden en 290 passagiers komen om.

2005   Viering van het 750-jarig bestaan van Kaliningrad, of beter Königsberg zoals de stad van haar stichting tot 1945 heette. Het was een Duitse stad in Oost-Pruisen, gesticht in 1255 en van 1457 tot 1945 hoofdstad en zowel cultureel als economisch centrum van het oosten van Pruisen. Het was de meest oostelijk en noordelijk gelegen grote stad van Duitsland.

Königsberg is van groot belang geweest in de Duitse geschiedenis en werd, nadat Oost-Pruisen na de Eerste Wereldoorlog van Duitsland territoriaal gescheiden was, een van de economisch meest vooruitstrevende steden van Europa. Tevens was de stad een Hanzestad en universiteitsstad. De voornaamste geleerde die er doceerde was de filosoof Immanuel Kant (1724-1804). Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de stad vrijwel volledig verwoest. Daarna werd ze geannexeerd door de Sovjet-Unie, deels herbouwd en herdoopt naar Kaliningrad.

1976   Op het vliegveld van Entebbe in Oeganda bevrijden Israëlische militairen 105 gegijzelde Joden uit een gekaapte luchtbus van Air France.

1962   Na een jarenlange oorlog wordt Algerije onafhankelijk van Frankrijk.

1940   In Mers-el-Kebir, bij Oran in Algerije, opent de Britse marine het vuur op de daar aangemeerde Franse oorlogsvloot. Na vijf minuten is een Frans slagschip in de grond geboord, een kruiser de lucht ingevlogen en komen 1400 Franse matrozen om. De actie was ‘preventief’ bedoeld, om te verhinderen dat Franse oorlogsschepen in Duitse handen zouden vallen.

1928   De eerste geslaagde experimentele uitzending van kleurentelevisie wordt in Londen gerealiseerd door de Schotse uitvinder en zakenman John Logie Baird (1888-1946).

Corneille (1922-2010)

1922   Geboorte in Luik uit Nederlandse ouders van Corneille, met zijn ware naam Guillaume Cornelis van Beverloo, kunstschilder. Hij was een autodidact, sterk beïnvloed door het werk van Picasso. In 1948 is hij medeoprichter van de Cobragroep (CoBrA). Hij maakt ook levensgrote sculpturen en blijft schilderen tot op zeer hoge leeftijd. Hij overlijdt in 2010 in Frankrijk, waar hij teruggetrokken leefde in de Maison du Cèdre in het departement Val d’Oise, ten noorden van Parijs.

1918   De 43-jarige onderwijzeres Suze Groeneweg (1875-1940) komt als eerste vrouwelijke volksvertegenwoordiger in de Tweede Kamer van Nederland. Ze zetelt voor de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Een jaar eerder was een grondwetswijziging doorgevoerd, waardoor vrouwen passief stemrecht kregen. Vrouwen mochten nog niet stemmen, maar konden zich wel verkiesbaar stellen. Suze Groeneweg werd een hevige pleitbezorgster van het volksonderwijs en de drankbestrijding. Ze bleef tot 1937 in het parlement zetelen.

Tot 1921 was Suze Groeneweg de enige vrouw in de Tweede Kamer. Dit ging niet onopgemerkt voorbij. In de Tweede Kamer moest een aparte kleedkamer gemaakt worden voor de politica. De gang naar deze kamer kwam bekend te staan als ‘het Groenewegje’. Ze was een echte feministe, maar was ook een tegenstandster van aparte vrouwenorganisaties. Ze verdedigde een genuanceerde opvatting van gelijkheid in rechte en verschil in beleving, waardoor mannen en vrouwen complementair zijn.

In België was de Waalse Lucie Dejardin (1875-1945) in 1929 de eerste vrouwelijke Belgische volksvertegenwoordiger. In 1936 kwam de eerste Vlaamse vrouw in de Kamer: Odile van den Berghe (1881-1956), ook bekend als ‘mevrouw Maréchal’, naar de naam van haar vroeg gestorven echtgenoot.

1904   Overlijden in Edlach (Neder-Oostenrijk) van de Hongaars-Joodse (toneel)schrijver en journalist Theodor Herzl (44), eigenlijk Binjamin Se’ev Ben Jaakob Herzl, stichter van de internationale zionistische beweging. In 1896 publiceert hij zijn boek Der Judenstaat, met als ondertitel: ‘Versuch einer modernen Lösung der Judenfrage’ (Poging tot een moderne oplossing voor het Joodse vraagstuk), waardoor hij de aanzet geeft tot het georganiseerd zionisme. Hij richt ook nog het weekblad Die Welt op als centraal orgaan van de beweging. Daarnaast schreef hij nog een reeks toneelstukken, meest komedies.

1886   In Mannheim (Baden-Württemberg) maakt Carl Benz een proefritje met zijn eerste auto.

Franz Kafka (1883-1924)

1883   Geboorte in Praag (Tsjechië) van Franz Kafka, in een Duitssprekend Joods gezin. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste auteurs van de 20ste eeuw, met werken als onder meer Het proces, Het slot, Amerika, Het vonnis, De Gedaanteverwisseling. Zijn hoofdthema is de absurditeit van vele levenssituaties. Veel van zijn werk verscheen na zijn dood, hoewel hij de instructie had nagelaten dat al zijn manuscripten moesten worden verbrand. Hij overlijdt in 1924 aan tuberculose.

1844   Het laatste paar van de reuzenalk wordt afgeschoten. De reuzenalk (Pinguinus impennis) was met 75 cm hoogte de grootste vogel van het noordelijk halfrond. Hij was net als pinguïns zodanig aan de jacht onder water aangepast dat hij niet meer kon vliegen.

1694   Jan Baert komt als overwinnaar van de slag bij Texel, onder luid gejuich van een enorme menigte, de haven van Duinkerke (Frans-Vlaanderen) binnengevaren met 30 met graan volgeladen schepen. De Franse koning kocht graan in Oekraïne (toen deel van het Russische Rijk) en Polen, maar de transporten van dit graan werden vaak aangevallen door vijandige schepen, in dit geval Hollandse.

Hij slaagt erin de Hollanders het graan dat ze hebben buitgemaakt, weer afhandig te maken. Daarvoor nam hij het met zes kleine fregatten op tegen zes grotere van Holland. Als gevolg hiervan daalt de graanprijs in Frankrijk met 90%. Na de slag wordt de naam ‘Jean Bart’ in heel Frankrijk bekend. Lodewijk XIV slaat Baert tot ridder en benoemt hem tot commandant van de zeemacht van Duinkerke.

Zoen van Delft (1428)

1428   Zoen van Delft, een verdrag waarbij Jacoba van Beieren de Boergondische hertog Filips de Goede erkent als ruwaard (beheerder) en als erfgenaam van haar bezittingen Holland, Henegouwen, en Zeeland. Filips was al graaf van Vlaanderen en Artesië. Hij wordt in 1429 graaf van Namen en een jaar later hertog van Brabant en Limburg. Hij verwerft het hertogdom Luxemburg, weet zijn neef Lodewijk tot prinsbisschop van Luik te laten benoemen en zijn buitenechtelijke zoon David tot bisschop van Utrecht. Hierdoor wordt de staatkundige eenheid van de Nederlanden gegrondvest.