31 januari. Net binnen: chloorgas voor het eerst ingezet als oorlogswapen

1994   Brand in de opera van Barcelona aan La Rambla. De bedoelingen waren goed, want de brand ontstaat tijdens laswerkzaamheden aan een brandwerend gordijn dat in geval van vuur neergelaten wordt om de scène te scheiden van de zaal. Het gehele gebouw wordt verwoest.

Corry Vonck (1901-1988)

1988   Overlijden in Amsterdam van de revue-artieste en actrice Corry Vonk (86), inspiratiebron van haar tien jaar jongere echtgenoot, cabaretier Wim Kan (1911-1983). Met hem richtte ze in 1936 het ABC-Cabaret op. Ze trad ook op in films als Bleeke Bet en Komedie om geld. Ze zat tijdens Tweede Wereldoorlog in Indonesië gevangen in een ‘Jappenkamp’, net zoals haar man, maar ze hadden uitsluitend schriftelijk contact, want hij zat in een ander kamp.

1980   Koningin Juliana kondigt voor radio en televisie haar aftreden aan. Waarom precies op 31 januari? Is dit een verjaardagscadeau voor haar dochter en opvolgster Beatrix, geboren op 31 januari 1938? Zie hieronder bij 1938.

1977   President Giscard d’Estaing opent het Centre Pompidou ofte Beaubourg in Parijs. Haast je als je het nog in zijn oorspronkelijke vorm wil zien: vanaf eind 2023 zal het museum vier jaar lang gesloten zijn vanwege een renovatie die naar schatting 200 miljoen euro zal kosten.

1968   Het Oceanische eiland Nauru wordt onafhankelijk van Australië. De nieuwe staat telt nu 11 000 inwoners.

1961   De Amerikaanse chimpansee Ham is in een vlucht met een Mercurycapsule de eerste mensaap in de ruimte. Hij komt veilig terug op aarde en leeft nog 17 jaar in de National Zoo van Washington D.C.

Het meest opzienbarende boek van Flor Peeters (1909-1989)

1954   Oprichting van het Verbond van het Vlaams Verzet (VVV), onder het voorzitterschap van professor Flor Peeters (1909-1989), christendemocratisch politicus en overlevende van het concentratiekamp Oranienburg-Sachsenhausen. Het VVV wil ‘de kameraden in het verzet en alle landgenoten die het belang van Vlaanderen miskennen, voorlichten en aansporen tot beter begrip’. Het VVV beoogt een einde te maken aan de oorlogsweeën ‘door met vlugge en kordate maatregelen een einde te stellen aan de gevolgen van repressie en epuratie’. Voorts staat het Verbond ‘in dienst van het Vlaamse volk om in samenwerking met Noord-Nederland te ijveren voor het behoud en de ontplooiing van de Nederlandse cultuur in het Verenigd Europa’.

Al vanaf 1955 pleit het VVV openlijk voor amnestie en vanaf dan wordt dit het belangrijkste actiepunt. Het VVV is vanaf het eerste jaar nadrukkelijk aanwezig op de IJzerbedevaart en baart opzien met amnestiemeetings en -debatten.

Louis Kiebooms (1903-1992), gewezen politiek gevangene en CVP-politicus, was de grote bezieler van het Verbond. Hij stelde het VVV voor als de ‘manager van de nationale verzoening’ en wilde amnestie beperken tot politieke delinquenten. Desondanks verliep de dialoog met de ‘weerstand’ bijzonder moeizaam. Geen enkele Belgische verzetsbeweging wilde het VVV erkennen. Zelfs onder verzetslui bleek het water te diep.

Koningin Beatrix (°1938)

1938   Geboorte in paleis Soestdijk (Baarn) van de toekomstige koningin Beatrix, met haar volledige naam Beatrix Wilhelmina Armgard von Amsberg. Ze is de oudste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard. Ze studeert rechten, sociologie en geschiedenis in Leiden. Na het aftreden van haar moeder op 31 januari 1980 is ze van 30 april 1980 tot 30 april 2013 koningin van de Nederlanden. Beatrix werd opgevolgd door haar zoon Willem-Alexander. Ze was van 1966 tot zijn dood in 2002 getrouwd met Claus von Amsberg (1926-2002) met wie ze drie zoons had: Willem-Alexander (1967), Johan Friso (1968-2013) en Constantijn (1969).

1920   Geboorte te Borgerhout (Antwerpen) van Jan Nuyts, journalist, vooral bekend als hoofdredacteur van het satirisch weekblad ’t Pallieterke. Zijn vader was een Vlaams oud-strijder aan het IJzerfront. Hijzelf wordt lid van het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond (AVNJ). In 1938 wordt hij journalist bij de krant De Dag, tot hij een jaar later opgeroepen wordt voor zijn legerdienst. In 1940 wordt hij door de Duitsers krijgsgevangen genomen en naar Duitsland afgevoerd. Na zijn vrijlating in 1941 treedt hij toe tot het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Hij wordt bediende bij de Nationale Landbouw- en Voedingscorporatie, waar hij Bruno de Winter leert kennen, de latere oprichter van ’t Pallieterke (1945).

Na de bevrijding wordt Jan Nuyts door de krijgsraad veroordeeld tot 8 maanden gevangenis. Na vijf maanden cel wordt zijn genadeverzoek aanvaard, maar voor de overblijvende drie moet hij een afkoopsom van 5000 frank neertellen, toen een enorm bedrag. En daarvoor kreeg hij niet eens zijn burgerrechten terug. Op 1 januari 1946 nam De Winter hem in dienst als redactiesecretaris van ’t Pallieterke. Na het overlijden van De Winter op 30 mei 1955 volgde Nuyts hem op als hoofdredacteur-directeur. In 1967 werd hij zaakvoerder van ’t Pallieterke. In beide functies blijft hij actief tot 2000. Jan Nuyts overlijdt in 2002 op de leeftijd van 82.

1915   Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt in Oost-Pruisen aan het Russische front voor het eerst chloorgas als wapen gebruikt. Het beruchte chloorgas wordt daarna op 22 april 1915 door de Duitsers ingezet bij Ieper. De Britten imiteren dat onmiddellijk en op 25 september 1915 ontplooien ze hun chloorgascylinders bij Loos in Frans-Vlaanderen.

Wat men vaak vergeet: de eerste inzet van chemische wapens was niet het werk van de Duitsers, maar van de Fransen die al in augustus 1914 xylylbromide en ethylbroomacetaat als gaswapen aanwendden. Overigens was de Britse verontwaardiging over het gebruik van gas pure propaganda. Zie Ir. Eric Wils in zijn De lange weg naar en verbod op chemische wapens in Veenbrand. De Grote Oorlog en de vrede die uitbleef(2020). Hij citeert uit de aanbevelingen van de legerleiding die in 1920 door de Britse regering werden aangenomen: ‘…that gas is a legitimate weapon in war, the Committee have no shadow of doubt…’

Henri Desgrange (1865-1940)

1876   De regering van de Verenigde Staten dwingt alle autochtone bewoners, de Indianen, in reservaten te gaan wonen. In feite een reusachtige deportatie.

1865   Geboorte in Parijs van Henri Desgrange, Frans sportjournalist en wielrenner, oprichter van de Tour de France. De eerste Ronde van Frankrijk gaat van start op 1 juli 1903 met 60 deelnemers. De start is ter hoogte van herberg Au Reveil Matin in Montgeron, een voorstad van Parijs, onder toezicht van twee gendarmen te paard. De Fransman Maurice Garin (1871-1957) wint de eerste rit van 467 km, van Parijs naar Lyon. Hij behaalt op 19 juli in Ville d’Avray tevens de eindzege na 2428 km te hebben afgelegd. De Ronde is een publiciteitsstunt van de Desgrange voor zijn tijdschrift L’Auto. De oplage van L’Auto, voorloper van L’Équipe, stijgt van 20 000 naar 65 000. Henri Desgrange overlijdt in 1940 op de leeftijd van 75.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.