31 juli. Historische dag: taalgebruik in de provincies en gemeenten eindelijk wettelijk geregeld. Maar…

2002    Invoering van het leefloon als vervanging van het bestaansminimum.

1996   Het Zeeuwse dorp Ouwerkerk zucht onder een vogelplaag, van pauwen nog wel. De gemeenteraad – waarin geen Groenen zetelen – besluit dat alle pauwen moeten verdwijnen.

1972   Overlijden in Eigenbrakel van de Belgische politicus Paul-Henri Spaak. Zie Vandaag van 31 juli 2022.

1971   Kort nadat Apollo 15 helemaal scheef op de maan is geland, stappen David Scott en James Irwin in een wagentje en maken ze een ritje van twee uur. Miljoenen kijkers zien hoe het tweetal vanuit het voertuig de rand van een krater bestuderen. Het is voor het eerst dat er een bemand wagentje op de maan rijdt. Om het zwaartekracht-experiment van Galileo Galilei op een ander hemellichaam dan de aarde uit te voeren, had commandant David Scott een valkenveer meegesmokkeld naar de maan. Op het maanoppervlak laat hij de valkenveer en een metalen geologiehamer tezelfdertijd vallen. Beide objecten raken het maanoppervlak gelijktijdig. En daarmee wordt aangetoond dat op een hemellichaam zonder atmosfeer en zonder luchtweerstand elk object, licht of zwaar, steeds met dezelfde snelheid daalt.

1958   Afschaffing van het tolgeld in de Waaslandtunnel onder de Schelde in Antwerpen.

1938   Op het 15de congres van het Vlaams Verbond van Frankrijk in Witzand prijst de voorzitter dr. P. Blanckaert de historische banden tussen de Saksen uit het Boonse en de Normandiërs, alsook de vriendschap tussen de volkeren aan de Noordzeekust.

1938   De Britse stoomlocomotief Mallard bereikt een snelheidsrecord dat zestig jaar zal blijven staan. Op het traject Londen-Newcastle behaalt de locomotief een snelheid van 202,7 km per uur.

Het parlement in Brussel

1921   De Taalwet voor bestuurszaken komt tot stand. In de Kamer wordt het wetsvoorstel van de katholiek Frans van Cauwelaert zonder meer goedgekeurd, maar in de senaatscommissie wordt het in de richting van een meer unitaire tweetaligheid omgebogen. Uiteindelijke wordt een compromis gevonden tussen het in de Kamer gestemde territorialiteitsprincipe en de door de senaatscommissie verdedigde gemeentelijke autonomie. Voor het eerst geldt de wet voor geheel België in het kader van gelijke rechten en gelijke plichten. Basisprincipe is het beginsel streektaal–voertaal, wat in Vlaanderen tot een radicale vernederlandsing van vele gemeenten zal leiden.

Er worden echter een aantal ‘correcties’ aangebracht. Een gemeente- of provincieraad kan bij gewone meerderheid beslissen het Frans als tweede diensttaal in te voeren. Bovendien wordt uitwendige tweetaligheid qua berichten en mededelingen opgelegd als 20% van de kiezers daarom zou vragen. En dat gebeurt in vele Vlaamse steden. Dat creëert het probleem van de taalgemengde gebieden en de verschuivingen daarbinnen, voornamelijk aan de taalgrens. Veranderingen in het taalstatuut worden voortaan gekoppeld aan de resultaten van de tienjaarlijkse talentellingen. Als die uitwijst dat een taalminderheid in een meerderheid is veranderd, ‘kan’ een gemeenteraad beslissen de bestuurstaal aan die nieuwe toestand aan te passen. Die telling krijgt daardoor het effect van een referendum. De gevolgen zijn gekend.

De gemeenten van de Brusselse agglomeratie en de provincie Brabant mogen de interne diensttaal vrij kiezen, wat meestal het Frans wordt. Zij mogen zelfs vrij beslissen over hun externe relaties, dus hoe tegemoetkomend zij tegenover Nederlandstaligen wel willen zijn.

De bepaling dat in de Brusselse agglomeratie, evenals in de centrale administratie, een gelijk aantal ambtenaren via Nederlandse en Franse examens moeten worden aangeworven, wordt vervangen door van kandidaat-ambtenaren een zekere kennis van de tweede taal te eisen, variërend volgens de administratieve rang. In de praktijk komt daarvan weinig terecht. Er zijn te veel achterpoortjes en een gebrek aan sancties.

De Brusselse agglomeratie zelf wordt tot 16 gemeenten uitgebreid. Brussel-stad slorpt de Vlaamse gemeenten Laken, Haren en Neder-Over-Heembeek gewoon op. Voor staatsambtenaren in Vlaanderen en Wallonië wordt de kennis van de streektaal verplicht voor wie in contact met het publiek komt. De gebrekkige toepassing van de wet blijkt uit het feit dat einde 1929 al honderden omzendbrieven zijn verschenen met richtlijnen’, ‘verklaringen’, ‘aanmaningen’, enz.

Als drukkingsgroep wordt in 1920 de Association Wallonne du Personnel de l’Etat (AWPE) opgericht, en in de reactie het Verbond van het Vlaams Personeel der Openbare Besturen (VVPOB). Eens de wet gestemd, wil een ontgoochelde Van Cauwelaert zelfs de regering doen vallen. Maar hij kan de meerderheid van de Vlaamse Kamergroep daarvoor niet winnen. Aan Waalse kant wordt zwaar getild aan de rechten voor Vlaamse minderheden in Wallonië, aan een tweetaligheid die de carrière van eentalige Walen ‘aantast’ en die een bedreiging voor hun machtsposities in de centrale besturen vormt. Dat laatste nog het meest.

1914   Nederland kondigt een algemene mobilisatie af. Dat gebeurt drie dagen nadat Oostenrijk de oorlog verklaard heeft aan Servië. Den Haag benadrukt dat het neutraal wil blijven. En slaagt daar ook in.

1889   Wet op de hervorming van de Werkrechtersraden, de voorlopers van de Arbeidsrechtbanken. Voor het eerst krijgen de arbeiders medezeggenschap in de Werkrechtersraden die recht spreken in arbeidsgeschillen. Deze raden gaan terug tot de napoleontische tijd, maar de patroons waren er tot nog toe oppermachtig.

Sculptuur, Constant Permeke (1886-1952), Zelfportret, 1940

1886   Geboorte in Antwerpen van Constant Permeke (1886-1952), Vlaams expressionistisch kunstschilder en beeldhouwer. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt wordt Permeke opgeroepen, maar raakt dan in Duffel zwaargewond. Hij werd overgebracht naar een hospitaal in het Verenigd Koninkrijk. Na zijn herstel vindt hij zijn vrouw en zijn moeder terug in Folkestone. Het laatste biljet van 1000 Bfr was aan hem gewijd.

1849   De Amerikaan Benjamin Chambers vindt het achterladerkanon uit. Maar tot 1880 wordt met die uitvinding helemaal niets gedaan.

1830   Na een mini-revolutie van drie dagen wordt koning Karel X van Frankrijk (1757-1836) gedwongen tot troonsafstand en vlucht hij naar het buitenland. Hij vestigt zich achtereenvolgens in Schotland, Praag, en uiteindelijk in Gorizia op de Adriatische kust (Illyrië).

1498   Tijdens zijn derde ontdekkingsreis ontdekt Christoffel Columbus twee eilanden die hij Trinidad en Tobago noemt.

Hertog Karel de Stoute (1433-1477)

1471   Hertog Karel de Stoute richt de Benden van ordonnantie op. Deze ‘benden’ zijn allesbehalve een stelletje ongeregeld, maar precies het tegenovergestelde: de kern van een goed gestructureerd en gedisciplineerd beroepsleger, om minder afhankelijk te zijn van huurlingen en manschappen ‘in bruikleen’ van plaatselijke heren. In het Frans klinkt het al iets beter: Compagnies d’ordonnance.

De sterkte bedroeg 22 benden, elk van 100 ‘lansen’ (onderafdelingen). In totaal telde dit leger 18 000 man, waarvan 8800 ruiters. Onder keizer Karel V waren de benden nog slechts 15 in aantal en ook veel kleiner van omvang. Aan het hoofd stonden de hoogste edelen van het land. Onder Filips II bijvoorbeeld Willem van Oranje.

1396   Geboorte in Dijon (Bourgondië) van hertog Filips de Goede. Als landsheer van Vlaanderen, Brabant, Namen en Limburg heeft hij de basis gelegd van de natievorming in de Nederlanden.