4 juni. Historische dag: Leopold mag van het Nationaal Congres ‘koning der Belgen’ worden.

Elk jaar   Sinds 2004 in Nederland Nationale Opa- en Omadag. Grootouders en overgrootouders worden vandaag in het zonnetje gezet. In het geval opa en oma om mysterieuze redenen niet meetellen op Moederdag, Vaderdag of de Dag van de Ouders hebben ze op 4 juni hun eigen ‘Opa en Oma Dag’.

In Italië worden opa en oma jaarlijks op 2 oktober geëerd: Festa dei Nonni. In de Verenigde Staten vindt de National Grandparents Day meestal in het tweede weekend van september plaats.

Christine Keeler (1942-2017)

1963   De Britse minister Profumo treedt af wegens zijn (verzwegen) relatie met prostituee Christine Keeler die ook een relatie had (gehad) met Jevgeni Ivanov, de militair attaché van de Sovjetambassade.

1949   Walter Bouchery richt het Vlaams-nationaal weekbladOpstandingop.

1939   De Amerikaanse regering weigert het passagiersschip St. Louis, met aan boord 963 Joodse vluchtelingen uit Duitsland toestemming in de VS aan te meren. Na de gedwongen terugkeer zullen de meeste passagiers sterven in een concentratiekamp.

1937   Introductie van de winkelwagen door de Amerikaanse supermarkteigenaar Sylvan Goldman. Aanvankelijk worden de winkelwagens door de klanten haast niet gebruikt. Mannen vinden ze te vrouwelijk en de vrouwen vinden dat ze te veel op kinderwagens lijken. Om het gemak de winkelwagen te demonstreren huurt Goldman modellen in, mannen en vrouwen van alle leeftijden. Dat helpt onmiddellijk.

1924   De socialisten Camille Huysmans en Eugène Soudan, de liberaal Jules Boedt en de katholieken Emile Blavier en Hendrik Marck dienen in de Kamer een beperkt amnestievoorstel in dat de gemeenteraden toestaat ontslagen ambtenaren weer in dienst te nemen. Het behaalt geen meerderheid. Wel kreeg de christendemocraat Hendrik Heyman gedaan dat Vlaamse onderwijzers, wier diploma ongeldig was verklaard, opnieuw examen mogen afleggen.

1913   Suffragette Emily Davison gooit zich tijdens de Derby Race voor het paard van de Britse koning om haar strijd voor vrouwenrechten kracht bij te zetten. Ze sterft vier dagen later.

1899   Overlijden van de Vlaamse voorman Hendrik Blanckaert (72) in Zegerskapel (Frans-Vlaanderen).

Carl Gustaf Mannerheim (1867-1951)

1867   Finland bij de NAVO? Tijd om ons de Finse veldmaarschalk Carl Gustaf Mannerheim te herinneren, geboren op 4 juni 1867. In november 1939 valt de Sovjet-Unie Finland binnen. Mannerheim wordt benoemd tot opperbevelhebber van het leger. De Finnen verzetten zich heldhaftig tegen de Russen, maar in het voorjaar van 1940 moeten ze capituleren. Finland verliest belangrijke gebieden en meer dan 200 000 Finnen moesten hun huizen ontvluchten.

In 1941 vallen de Duitsers de Sovjet-Unie binnen. De Finse regering verklaart hierop de oorlog aan de Sovjet-Unie en veldmaarschalk Mannerheim probeert dapper het verloren grondgebied terug te winnen. In 1943 begint het tij te keren. Het Rode Leger onderneemt een groot offensief om het kleine Finland te verslaan. Het verzet van de Finnen is hevig. Mannerheim wil Finland niet laten doodbloeden en zoekt naar vrede. De Finse president Ryti ziet het niet meer zitten, en treedt op 4 augustus 1944 af. In deze hopeloze situatie volgt Mannerheim hem op. Hij weet met zijn mannen op het slagveld nog een groot succes te behalen en blijkt ook over grote diplomatieke gaven te beschikken. Tegen alle verwachtingen in bereiken Finland en de Sovjet-Unie een wapenstilstand. Een van de vredesvoorwaarden is dat Finland neutraal wordt.

De uitgeputte Mannerheim treedt in 1946 af als president af en vertrekt om gezondheidsredenen naar Zwitserland. Hij overlijdt in Lausanne op 27 januari 1951, 83 jaar oud. In het centrum van Helsinki werd een ruiterstandbeeld van Mannerheim onthuld.

1831   In Brussel kiest het Nationaal Congres Leopold van Saksen-Coburg en Gotha, tot ‘koning der Belgen’. Geen simpele aangelegenheid, want Frankrijk lag op de loer om ‘België’ opnieuw te annexeren. De eerste koning die door het Congres wordt gekozen is Louis de Nemours, zoon van de Franse koning Louis-Philippe. Maar die zegt af, onder druk van de Engelsen, de Pruisen en de Russen die Napoleon nog fris in het geheugen hebben.

Leopold is de tweede keuze, akkoord, maar hij is dé gedroomde kandidaat voor binnenlands en buitenlands gebruik. Bij de grootmachten ligt hij goed, want van Duitse origine, met Britse nationaliteit, weduwnaar van de Engelse kroonprinses en gewezen generaal in het Russische leger. Iedereen tevreden. Ook in het binnenland, waar men enerzijds geen protestant wil, maar de vrijzinnige liberalen ook niet zitten te wachten op een katholieke vorst. Leopold valt ideologisch goed: hij is tegelijk anglicaan en vrijmetselaar. Om de katholieken te paaien moet Leopold wel de verzekering geven dat hij met een katholieke prinses zal trouwen en de kinderen katholiek zal opvoeden. Zo gezegd, zo gedaan: Leopold (her)trouwt met Marie-Louise, dochter van de Franse koning Louis-Philippe. Nu zijn ook de Fransen gecharmeerd, kan het beter?

Leopold sprak vloeiend Duits en Engels, redelijk Frans en zelfs Russisch. Hij had een talenknobbel, maar Nederlands, de taal van de meerderheid van zijn onderdanen? Neen, dat was te veel gevraagd. Hij is er zelfs nooit aan begonnen.

1824   Eerstesteenlegging van de ‘kolonie van landlopers en vagebonden’ in Merksplas op initiatief van de Maatschappij voor Weldadigheid van de Zuidelijke Nederlanden, met de steun van koning Willem I.

De eerste heteluchtballon, 1783.

1783   De Franse broers Joseph en Jacques Montgolfier geven in Annonay (Ardèche) de eerste openbare demonstratie van de heteluchtballon. De ballon heeft een doorsnede van negen meter en wordt vanaf een platform waar een vuur wordt gestookt de lucht in gestuurd. De onbemande ballon stijgt tot bijna twee kilometer hoogte, daalt langzaam en komt uiteindelijk achthonderd meter vanaf de plek van lancering weer op de grond terecht. Een begin.

1779   Tegen alle verdragen in beveelt de latere Amerikaanse president George Washington de Sullivan-expeditie, een invasie en bezetting van het territorium van de met de Britten geallieerde Irokese stammen. Hij drukt erop dat zoveel mogelijk Indianen moeten worden gedood, zonder onderscheid van leeftijd of geslacht: ‘Wat de kogels niet zullen kunnen bereiken, brengen de hongersnood en de winter wel voor elkaar’. De overlevenden worden als slaven cadeau gegeven aan kolonisten met een goede staat van dienst.

Abbé Grégoire (1750-1831), de haatprediker.

1774   De Franse katholieke priester en politicus Henri Grégoire, bekend als abbé Grégoire (1750-1831), houdt in het Franse revolutionaire parlement een brandrede tegen het Vlaams, het Bretoens, het Baskisch, het Elzassisch, het Corsicaans en het Lotharings die hij ‘contrarevolutionaire patois’ noemt die zo snel mogelijk moeten worden ‘uitgeroeid’. De Frans-jakobijnse taalpletwals zet zich in beweging. Zeg niet te snel ‘dit is het verre verleden’, want in 1989 werd abbé Grégoire, op initiatief van president Mitterrand bijgezet in het Panthéon. De hoogste eer die een overledene kan krijgen in de Franse republiek.

1713   De laatste Nederlandse troepen verlaten de stad Rijsel, die opnieuw door de Fransen wordt bezet.