5 augustus. Net binnen: de pijnlijke afgang van Hugo Schiltz

Elk jaar   De Internationale Dag van het Bier wordt sinds 2012 jaarlijks op de eerste vrijdag van augustus gevierd. Hij is in 2007 in het leven geroepen in Santa Cruz (Californië).

In korte tijd is deze dag van een klein, lokaal feest uitgegroeid tot een internationale dag, die in steeds meer landen wordt gevierd. In Berlijn vindt jaarlijks in het eerste weekend van augustus het Internationales Berliner Bierfestival plaats.

2006   Overlijden te Edegem (Antwerpen) van Hugo Schiltz (76), Vlaamse/Belgische politicus en advocaat. Als voorman van de Volksunie heeft hij een cruciale rol gespeeld in de totstandkoming van een bepaald soort federalisme in België, maar weinig bereikt voor de zelfstandigheid van Vlaanderen.

Hij werd volksvertegenwoordiger en herhaalde keren minister, maar de Volksunie brokkelde stilaan af onder zijn leiderschap. Dat kwam vooral omdat hij ‘zijn’ partij een links-liberale koers wilde laten varen, gekopieerd van het Nederlandse D’66. Sinds het opsplitsen van de Volksunie in 2001 behoorde hij tot het linkse Spirit. In een interview noemde hij de N-VA – de andere partij die uit de Volksunie ontstond – een ‘totalitaire partij die besmet is door de erfzonde van het vooroorlogse Vlaams-nationalisme’.

Hugo Schiltz was een van de drie oprichters van de studentenclub Reuzegom.

1992   Overlijden in Amsterdam van Tante Leen (80), artiestennaam van Helena Kok-Polder, volkszangeres en ‘de Stem van de Jordaan’.

Tante Leen (1912-1992)

1976   Overlijden in Bergen (Noord-Holland) van de ‘Prins der Nederlandse dichters’ Adriaan Roland Holst (88). Van hem zijn deze mooie verzen uit het gedicht De ploeger (1917):

Ik zal de halmen niet meer zien

Noch binden ooit de volle schoven,

Maar doe mij in den oogst geloven

Waarvoor ik dien

Met het standbeeld van Adriaan Roland Holst in Bergen, op de hoek van de Hoflaan bij de Ruïnekerk, is iets merkwaardigs gebeurd. Toen het er eenmaal stond, vond men het werk van beekhouwer Mari Andriessen ‘goed maar te klein’ … De kunstenaar wilde er echter niet opnieuw aan beginnen. Het werd dan tot het huidige formaat ‘vergroot’ door Theo Mulder, zijn leerling en vriend.

1964   De Verenigde Staten voeren het eerste luchtbombardement uit op Noord-Vietnam. Er zouden nog duizenden bombardementen volgen.

1963   Op de vooravond van de herdenking van de atoombom op Hiroshima, tekenen 117 landen, waaronder alle grote mogendheden, het verdrag voor het verbod op bovengrondse kernproeven.

1962   De Amerikaanse filmactrice Marilyn Monroe (36), pseudoniem van Norma Jeane Baker, wordt dood aangetroffen in haar huis in Brentwood (Californië). Er wordt vastgesteld dat ze door een overdosis aan slaapmiddelen (barbituraten) is overleden, maar de exacte omstandigheden van haar dood blijven duister. Ze was net gescheiden van haar derde echtgenoot en was de maîtresse geweest van president John F. Kennedy.

1932   Overlijden in Amsterdam van Israël Querido (59), Nederlandse schrijver en letterkundige. Hij kwam uit een arm, Joods gezin en moest al jong zijn eigen brood verdienen als horlogemaker, violist, diamantbewerker, juwelier en journalist. Als naturalistische schrijver debuteerde hij in 1893 met een bundel gedichten onder de titel Verzen, al snel gevolgd door Gedichten (1894), geschreven onder de indruk van een bezoek aan Parijs. Zijn eerste grote werk was de vierdelige romancyclus De Jordaan (1912-1925).

1919   Geboorte in Leiden (Zuid-Holland) van Mary Servaes, geboren als Maria Bey en beter bekend als de Zangeres Zonder Naam. († 1998), vertolkster van het Nederlandstalige levenslied. Ze overlijdt in 1998 op haar 79e.

De Zangeres zonder Naam (1919-1998)

1899   Geboorte in Purmerend (Noord-Holland) van Mart Stam, meubelontwerper en architect, verbonden aan het Bauhaus. Aanvankelijk is hij communist. Begin jaren 1920 is hij de architect van de Van Nellefabriek in Rotterdam waaruit zijn bewondering voor het Russische constructivisme duidelijk blijkt. Met deze visie kan hij terecht in de Sovjet-Unie van Stalin, waar hij van 1930 tot 1934 werkt. In 1935 terug in Amsterdam ontwerpt hij een serie drive-in-woningen aan de Anthonie van Dyckstraat. Voor dit vernieuwende ontwerp krijgt hij veel lof. Van 1934 tot 1948 is hij directeur van het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs.

Mart Stam (1899-1986)

Hij vertrekt in 1948 naar de Sovjet-bezettingszone in Duitsland – later de DDR – waar hij directeur wordt van de Kunsthochschule Weißensee. Uiteindelijk kan hij toch niet aarden in de rigide sfeer die er heerst. Op oudejaarsdag 1952 keerde hij gedesillusioneerd terug naar Nederland. Maar dat wordt geen professioneel succes. Na een ziekte sluit hij in 1966 zijn bureau en trekt zich met zijn derde vrouw, Olga Stam-Heller, terug in Zwitserland. Hij ontwerpt er nog twee huizen en bekeert zich op zijn oude dag tot het katholicisme. Hij overlijdt op zijn 86e in Goldach aan de Bodensee.

1895   Overlijden in Londen van de Duitse socialistisch filosoof Friedrich Engels (74). Hij is met Karl Marx de grondlegger van het communisme. Engels was de zoon van een textielbaron en komt in diens fabriek in Manchester de grootschalige armoede tegen. Geschokt schrijft en publiceert hij het boek Toestand van de arbeidersklasse in Engeland. Als Karl Marx hiervan hoort, ontstaat tussen hen een levenslange samenwerking en vriendschap. In 1848 publiceren zij hun eerste gezamenlijk voortbrengsel: het Manifest der kommunistischen Partei.

1781   Admiraal Johan Arnold Zoutman (1724-1793), bevelhebber van de Nederlandse vloot tijdens de Vierde Engels-Nederlandse Oorlog, verslaat de Engelse vloot in de Slag bij de Doggersbank.

1716   In het Servische dorp Petrovaradin aan de Donau verslaat prins Eugen van Savoye met zijn Oostenrijkse troepen de Turkse aanvallers. Een strategische overwinning op de agressieve islam, zoals zal blijken. In 1697 had prins Eugen al eens het leger van Moestafa II verslagen bij Senta, eveneens in Servië.

1305   William Wallace, de leider van het Schotse verzet tegen de Engelse overheersing, wordt overmeesterd door de Engelsen, naar Londen getransporteerd en daar ter dood veroordeeld en terechtgesteld. Nu, ‘terechtgesteld’ is wat kort door de bocht: op 23 augustus 1305 wordt Wallace in Londen ter dood veroordeeld door hangen, trekken en vierendelen. Hij werd naar zijn plaats van terechtstelling in Smithfield gesleept terwijl burgers hem bespotten, bespuwen en bekogelen. Hij wordt opgehangen en vlak voor het intreden van de dood omlaaggehaald.

Het nationaal Wallace-monument in het Schotse Stirling

Daarna wordt hij gecastreerd, opengesneden en ontdaan van zijn ingewanden, die met zijn geslachtsorgaan voor zijn ogen verbrand werden. Dan haalt de beul het hart uit zijn lichaam. Tot slot wordt hij onthoofd en gevierendeeld. Zijn hoofd wordt op de London Bridge tentoongesteld en de vier kwarten van zijn lichaam in Newcastle, Berwick-upon-Tweed, Perth en Stirling.

In Stirling staat sinds 1869 het National Wallace Monument, een 67 meter hoge, vierkante toren als symbool van de Schotse vrijheid.