5 december. Net binnen: Nelson Mandela overleden

Elk jaar   In het oude Rome de Faunalia, feest ter ere van Faunus, een oude natuurgod. Hij is de beschermer van vee en weidegrond, en brengt dus ook vruchtbaarheid. Vaak is ook sprake van de godin Fauna, de vrouw van Faunus. Het latere begrip fauna, voor het geheel van alle dieren, is daarvan afgeleid.

2013   Overlijden in Johannesburg van Nelson Mandela (95), gewezen president van Zuid-Afrika.

2007   Overlijden in Kürten-Kettenberg (Noordrijn-Westfalen) van Karlheinz Stockhausen, Duits componist die wordt aanzien als een van de invloedrijkste componisten uit de tweede helft van de 20e eeuw.

1870   Overlijden in Puys (nabij Dieppe, Normandië) van Alexandre Dumas sr., met zijn ware naam Alexandre Davy de La Pailleterie Dumas. Succesauteur van tientallen, meestal historische romans, waaronder het onsterflijke De Drie Musketiers (1844).

2006   De Braziliaanse regering geeft aan een groot stuk van het Amazonewoud in het noorden van het land een beschermde status. Een historisch belangrijk besluit. Het gebied is meer dan twee keer zo groot als Benelux. Hierdoor mag er haast geen hout meer worden gekapt. Ook tegen stropers zal strenger worden opgetreden.

Laurens Verrelst | Doorbraak.be

Marianne Weber (°1955)

1955   Geboorte te Utrecht van Marianne Weber, Nederlands zangeres van het levenslied. Haar laatste album is Dat is de liefde (2016) met John de Bever.

1944   Geboorte te Amsterdam van Jeroen Krabbé, Nederlands acteur filmregisseur en kunstschilder. In 1983 vertolkt hij Willem van Oranje in de gelijknamige serie, een Nederlands-Vlaamse coproductie die tussen 12 januari en 8 maart 1984 gelijktijdig wordt uitgezonden door de AVRO en de BRT. Op historisch vlak liet de regie zich begeleiden door de Vlaamse hoogleraar Robert Van Roosbroeck (1898-1988).

1933   De Amerikaanse regering maakt een einde aan de Drooglegging (Prohibition) die sinds 1920 geldt. Productie en verkoop van alcohol was volledig verboden, het drinken van alcoholische drank op zich niet.

1932   Geboorte in Macon (Georgia) van Little Richard, pseudoniem van Richard Wayne Penniman. Deze predikant was een van de eerste Amerikaanse rock- en roll-artiesten, maar nam ter wille van zijn geloof afstand van het genre.

1930   De Maasvallei rond Luik wordt overdekt met een dikke mist. Met de zwaveloxiden en andere irriterende gassen, uitgestoten door de plaatselijke industrie, vormen ze een dodelijke nevel. Duizenden mensen raken vergiftigd, 66 mensen sterven.

Jan de Laet (1815-1891)

1876   In de Kamer, indiening van het wetsvoorstel de Laet dat inhoudt dat de rechters de Nederlandse taal moeten kennen in de Vlaamse gewesten en in Brussel. Het wordt verworpen op 13 december, zijn verjaardag… Verder over Jan de Laet op die datum.

1855   Geboorte te Antwerpen van Flor Peeters, accountant en Vlaams-nationalist. Hij staat van jongs af in de Meetingpartij te Antwerpen, de eerste onafhankelijke Vlaamse partij. Hij hoort ook bij de radicale vleugel in de Nederduitse Bond, waarvan hij gedurende lange tijd penningmeester is. Peeters verdedigt al in 1913 op de algemene vergadering van het Algemeen-Nederlands Verbond de ‘bestuurlijke scheiding’ en pleit voor een onafhankelijke Vlaamse partij die de dominerende ideologische tegenstelling tussen katholiek en vrijzinnig overstijgt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog is hij lid van de Raad van Vlaanderen. In 1918 wijkt hij uit naar Breda en wordt bij verstek veroordeeld. Pas in november 1929, na de goedkeuring van de Uitdovingswet, keert hij terug naar Antwerpen. Aan Flor Peeters is te danken dat een groot deel van het archief van de Nederduitse Bond en van de Meetingpartij bewaard is gebleven. Het is gedeponeerd bij het Archief en Museum voor het Vlaams Cultuurleven, nu het Letterenhuis.

1815   De Franse staat geeft 48 door de Franse bezetter gestolen schilderijen terug aan de stad Antwerpen. De Nederlanden wachten nog steeds op de overige kunstwerken die nooit werden teruggegeven.

1798   Het boerenleger van de Brigands, wordt door het Franse leger bloedig verslagen op Ter Hilst bij Hasselt. Dit is het einde van de Boerenkrijg en het begin van een strenge Franse repressie. Zo’n 190 leiders van de Brigands, maar ook alle gevangenen worden terechtgesteld. Ook vele ‘verdachten’ onder de bevolking, jong en oud, worden afgemaakt.

1791   Overlijden te Wenen van Wolfgang Amadeus Mozart, op 35-jarige leeftijd Hij is dan al een beroemd componist, pianist, en dirigent. Ondanks het feit dat er over zijn leven veel bekend is door getuigenissen uit zijn tijd, blijven de mysterieuze omstandigheden rond zijn vroegtijdige dood onopgehelderd. Die nemen soms mythische proporties aan, zoals de verschijning van de geheime opdrachtgever voor het Requiem dat hij niet zou voltooien, en de vele vergiftigingsverhalen.

1547   Geboorte in Greetsiel in Oost-Friesland van Ubbo Emmius, eerste rector magnificus van de Academie te Groningen, tegenwoordig de Rijksuniversiteit Groningen. Emmius wordt beroemd als auteur van een geschiedenis van Friesland. In 1596 verschijnt het eerste deel van zijn Rerum Frisicarum historiae libri LX (De Friese geschiedenis in zestig boeken), voorzien van gedetailleerde kaarten. Zijn grafsteen staat in de hal van het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen en werd in 2009 gerestaureerd.

1493   Geboorte in Diest van Nicolaas Cleynaerts, ook bekend als Clenardus. Deze Brabantse humanist is een hartstochtelijk verdediger van de verdraagzaamheid. Hij doceert in het Spaanse Salamanca en in Portugal, maar zijn belangstelling voor de islam en zijn kritiek op de Inquisitie vielen niet in goede aarde. Vele van zijn Latijnse brieven zijn bewaard gebleven. Ze zijn voor de kennis van het Spaanse, Portugese en Marokkaanse milieu van de 16de eeuw van onschatbare waarde. De stad Diest heeft op de Grote Markt voor hem een bronzen standbeeld opgericht.

1355   Overlijden in Brussel van Jan III, hertog van Brabant en Limburg. Door het Vlaams Charter van 1314, dat een grondwettelijk karakter heeft, wordt een behoorlijk bestuur gewaarborgd en krijgen de steden meer autonomie. Alle schulden die de hertog had gemaakt, worden terugbetaald. Jan III begint met de huwelijkspolitiek die later, onder de Bourgondiërs, tot verdere eenmaking van de Nederlanden zal leiden: zijn dochter Margaretha van Brabant (1323-1368), trouwt met Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen. Een andere dochter, Maria van Brabant (1325-1399) huwt te Antwerpen Reinout III, hertog van Gelder en graaf van Zutphen. Wegens de vroege dood van zijn beide zonen Hendrik en Godfried wordt Jan III na zijn dood opgevolgd door zijn oudste dochter Johanna (1322-1406) Die trouwt in 1336 met Willem IV, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen. Na het overlijden (1345) van Willem hertrouwt ze in 1354 met Wenzel (Wenceslaus) I van Luxemburg. Jan III van Brabant ligt begraven in de abdij van Villers-la-Ville (Waals-Brabant).