6 november. Net binnen: Adolphe Sax geboren, uitvinder van de saxofoon

2012   Overlijden in Amsterdam van actrice, cabaretière en zangeres Hetty Blok (92). Ze werd vooral bekend door haar rol als ‘Zuster Klivia’ in de tv-serie Ja zuster, nee zuster (VARA, 1966-1968) van Annie M.G. Schmidt. Ze zong onder meer Niet met de deuren slaan, M’n opa (met Leen Jongewaard), Wil u een stekkie van de fuchsia? Films: Brandende liefde, Kermis in de regen, Sterren stralen overal, enz. Op 24 mei 2008 zong Hetty Blok, op 88-jarige leeftijd, begeleid door haar vaste pianist Bas Odijk, een reeks liedjes uit het werk van Annie M.G. Schmidt in de theaterzaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam als afsluiting van de Annie M.G. Schmidt Week.

1991   President Boris Jeltsin (1931-2007) verbiedt de communistische partij in Rusland.

1990   Hongarije wordt het 24ste lid van de Raad van Europa en is zo het eerste land van het Warschaupact dat toetreedt tot de organisatie.

De Groene Mars van 1975

1975   De Marokkaanse koning Hassan II organiseert een Groene Mars naar de Westelijke Sahara, waarbij 350 000 Marokkanen naar het gebied werden gezonden. De actie was bedoeld om Spanje onder druk te zetten, dat toen de Westelijke Sahara als kolonie had. Bovendien moest de mars bijdragen aan nationale eenheid en het gezag van de vorst versterken. Na twee staatsgrepen van het leger in 1971 en 1972, waarbij getracht was de koning om het leven te brengen, had Hassan II de sterke behoefte zijn gezag te herstellen. De Groene Mars slaagde: Spanje gaf de kolonie op en Marokko annexeerde twee derde van de Westelijke Sahara, en houdt dat deel van de woestijn tot op de dag van vandaag grotendeels in handen.

Deze annexatie wordt aangevochten door de verzetsbeweging Polisario, die gesteund wordt door Algerije. De Verenigde Naties besloten tot een volksraadpleging, maar Marokko weigert categoriek een referendum.

Adolphe Max (1869-1939)

1939   Overlijden van de Brusselse burgemeester Adolphe Max. Deze jurist ziet in de Vlaamse Beweging een groot gevaar voor de machtspositie van de Franstalige minderheid in België en doet er alles aan om het status quo te handhaven. Als voorzitter van de liberale fractie in de Kamer slaagt hij erin vele Vlaamsgezinde voorstellen te blokkeren. Zo dwarsboomt hij de vernederlandsing van de universiteit van Gent, de goedkeuring van de taalwetten in de jaren 1930, de amnestievoorstellen na de Eerste Wereldoorlog en alles waarvan hij denkt dat het de hegemonie van de Franse taal bedreigt. Een van zijn laatste anti-Vlaamse daden was het verbieden van een voor 31 maart 1935 geplande betoging in Brussel van onder meer het Verbond der Vlaamse Oud-strijders, het Davidsfonds en de Vlaamse Toeristenbond.

De stad Brussel eert hem met een monument op de Heizel en een straatnaam, de Adolphe Maxlaan.

1932   Inhuldiging door Jef Denijn van de nieuwe beiaard van Belle (Frans-Vlaanderen), gebouwd volgens de principes van de Mechelse school.

De elektrische scheermachine van kolonel Jacob Schick (1877-1937)

1923   Jacob Schick (1877-1937) verkrijgt een octrooi op ’s werelds eerste elektrische scheerapparaat. Die uitvinding brengt hem een fortuin op, dat hij op de Bahama’s belegt. Als hij door de belastingdienst wordt geïnterpelleerd, vlucht hij naar Canada en krijgt de Canadese nationaliteit.

1919   Eerste radio-uitzending in Nederland voor een algemeen publiek. Het programma wordt verzorgd door ingenieur en radiopionier Hanso Schotanus à Steringa Idzerda (1885-1944). Hij zendt van 20 tot 23 uur een ‘radio muziekavond’ uit vanuit zijn woning in Den Haag. De studio- en zendapparatuur zijn gemaakt door zijn eigen bedrijfje, de NRI (Nederlandse Radio-Industrie). Idzerda wordt in 1944 door de Duitse bezetters gefusilleerd voor spionage. Hij had onderdelen uit een neergestorte V2 raket gesleuteld.

1888   Geboorte in Berchem (Antwerpen) van Paul Lepage, Vlaams muziekpedagoog en -uitgever. Hij is de zoon van een Waalse rijksambtenaar uit Aarlen en een kunstzinnige Duitse moeder uit Dortmund. Oorspronkelijk opgevoed in het Frans, wordt Lepage Vlaamsgezind onder invloed van zijn leraar Nederlands aan het Antwerpse atheneum, Pol de Mont. In 1907 wordt hij ambtenaar bij Bruggen en Wegen, maar zijn kordate flamingantische houding zet bij het ministerie te Brussel kwaad bloed: hij eist dat alle briefwisseling met zijn dienst te Antwerpen in het Nederlands zou geschieden. Elke promotiekans wordt hem daardoor voor de rest van zijn leven ontnomen.

Na zijn zangstudies aan het Antwerpse Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium begon Lepage, met Jos Watelet als pianist, concerten te geven met op het programma uitsluitend Vlaamse muziek. Hij was een der medestichters van de Groeningerwacht en kwam in contact met August Borms. Daaruit groeide de groep Pro Westlandia, met als doel het ondernemen van concertreizen in Frans-Vlaanderen met hoogstaand Nederlandstalig werk. In 1912 sticht hij ook, samen met Tony Magnus, de liederenuitgeverij Voor Taal en Volk, met het oog op de verspreiding van het werk van jonge componisten en tekstdichters zoals Jef van Hoof, August de Boeck, Arthur Meulemans en Renaat Veremans.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft Lepage in Nederland en houdt zich bezig met het Werk voor Belgische Vluchtelingen; hij geeft hiervoor talloze zangavonden, waarmee hij het werk van Vlaamse auteurs en componisten ook in Nederland propageert. Na de oorlog was hij voorzitter van het Vlaams Front te Berchem (1922-1930) en leider van de Liederavonden voor het volk. In 1920 vatte hij zijn levenswerk aan: de oprichting, uit eigen middelen, van de muziekuitgeverij De Ring. ‘De gehele culturele activiteit van Lepage stond zowel voor als na de Eerste Wereldoorlog belangeloos in dienst van de Vlaamse zaak’ (Ludo Simons). Hij overlijdt in 1957, op zijn 69ste. De altzangeres Francine Lepage (1915-2006) is zijn dochter.

1814   Geboorte in Dinant (Namen) van Adolphe Sax. Zijn vader, Charles-Joseph Sax, is instrumentenbouwer die bekend wordt vanwege enkele belangrijke veranderingen die hij aanbrengt aan de hoorn. Lerend van zijn vader die de baas is van een blaasinstrumentenfabriek in Brussel, begint Adolphe Sax al op jonge leeftijd met het bouwen van instrumenten. Na zijn schooltijd begint Sax te experimenteren met het bouwen van nieuwe ontwerpen voor instrumenten. Zijn eerste belangrijke uitvinding is een verbetering van het ontwerp van de basklarinet. Op zijn twintigste ontvangt Adolphe Sax patent op deze uitvinding.

Sax verhuist in 1841 naar Parijs en ontwerpt hier een reeks nieuwe instrumenten, onder meer de op de bugel gebaseerde saxhoorn. Zijn belangrijkste uitvinding doet hij ook in deze periode: de saxofoon. In 1842 schrijft de bekende componist Hector Berlioz al lovend over deze uitvinding, maar Sax vraagt pas in 1846 patent aan op het instrument dat naar hem wordt vernoemd.

1792   Grote inval van Franse revolutionairen in de Zuidelijke Nederlanden. Ze verslaan de Oostenrijkers in Jemappes en bezetten onze gewesten. De ene vreemde heerschappij wordt door de andere opgevolgd.