6,5 tot 23 miljoen doden en een karaktermoord

23 miljoen coviddoden! Hoe durft de Gentse psychologieprofessor Mattias Desmet op hun kap te radicaliseren? Dat is samengevat de teneur van een opiniestuk van de Vlaamse filosoof Maarten Boudry in De Morgen. Mattias Desmet zit in de tunnelvisie die hij anderen verwijt, zo klinkt het bij Boudry. Voorts haalt het opiniestuk tal van stropop-edeneringen aan die erop neerkomen dat Desmet een psychoanalyticus is, en daardoor sowieso onwetenschappelijk, onjuist en ongewassen. Boudry had zich wat inkt kunnen besparen.

Die 23 miljoen doden, dat is zoals Boudry in het opiniestuk terecht zegt, een ‘schatting’. Zoals de Spaanse griep naar schatting ook 18 tot 50 miljoen doden kende, en de Maogriep naar schatting één tot vier miljoen doden. Op het dashboard van de Wereldgezondheidsorganisatie klokt men vandaag af op bijna 6,5 miljoen doden. Vast heeft Boudry een studie in zijn schuif die 23 miljoen breed getelde coviddoden rechtvaardigt. Mooi. Zo werkt wetenschap: overdrijvingen behoren tot het veld van de hypothesen. Misschien is iedereen die sinds eind 2019 deze aardbol verlaten heeft, uiteindelijk wel ergens een coviddode.

Twijfel zaaien?

Ten gronde: Mattias Desmet zal zeer zeker geradicaliseerd zijn sinds eind 2019. Dat hij zich bewust is hiervan, mocht ook al blijken uit het interview dat Doorbraak met hem had afgelopen zomer, toen hij zei dat hij ook tunnelvisie ontwaart bij de covidkritische beweging waartoe hij behoort. Dat Desmet ook maar een mens is die zich inpast in de mechanismen die hij beschrijft, is een open deur. Maar laten we die mechanismen niet afdoen als complotdenken, zoals Boudry probeert. Of als ’twijfel zaaien’. Twijfel zaaien, heette dat vroeger niet gewoon filosofie? En vandaag: wetenschap?

Het Duitse Paul Ehrlich-instituut heeft onlangs aangekondigd dat 1 op de 5000 covidvaccinaties bij onze oosterburen geleid hebben tot de melding van een serieuze bijwerking. Ondertussen is dat cijfer veranderd in 1,5 op 5000. De melding betekent niet noodzakelijkerwijs een oorzakelijk verband, zegt men daar altijd bij. Deel twee van de redenering is dan dat er met andere woorden nog altijd onderzoek gevoerd wordt naar het al dan niet bestaan van zo’n verband. Inderdaad: men gaat het in Duitsland nu verder onderzoeken. Dat is ook waarom de vaccins die ontwikkeld zijn tegen covid in een zogenaamde fase 3 zitten: men onderzoekt nog altijd hun volledige effectiviteit, en dus ook hun nevenwerkingen. In 2023 wordt verwacht dat we meer weten.

Voortschrijdend inzicht

De oplettende Jan Modaal heeft dat natuurlijk al door. Zei de Antwerpse topexpert professor Pierre Van Damme in februari 2021 niet: twaalf dagen na vaccinatie ben je niet meer besmettelijk? Dat was misschien juist. Het vervolg van de redenering luidde: maar na een halfjaar misschien weer wel. Zei diezelfde topexpert naar aanleiding van de eerste boostercampagne in de herfst van 2021 – een halfjaar na de onbesmettelijke periode – niet: de derde spuit geeft misschien jarenlange bescherming? Misschien klopt ook dat. Maar luidt het vervolg van de redenering: tot wij een beter vaccin hebben. Voortschrijdend inzicht.

Wie de schoen past, trekt hem dus beter aan. Maar daar wringt de schoen pas echt. Want wat het hele voortschrijdend-geïnzicht eigenlijk blootlegt, is dat men vooraf ofwel wél rekening hield met vele meldingen van bijwerkingen, ofwel niet. Indien het eerste waar is, dan had men dat vooraf natuurlijk beter kunnen zeggen, en is het eigenlijk geen voortschrijdend inzicht. Indien het tweede waar is, dan wist men het dus gewoon niet. Hetzelfde geldt voor de accurate werking van de vaccins: ofwel wist men dat ze goed zouden werken na twee, drie, vier of vijf spuiten, ofwel wist men dat niet. U mag zelf invullen wat dat betekent voor uw geloofsovertuiging.

Verzadigd?

Feitelijk juist is dat nu as we speak de inzichten over de vaccins groeien. Getuige het Paul Ehrlich Instituut. Getuige ook het document van de European Federation of Immunological Societies waar eerder vernoemde Pierre Van Damme van op de hoogte is, en waarin staat op pagina 19: ‘Repeated vaccinations saturate immunological memory; with COVID-19 vaccines, this seems to be the case after three vaccinations, with further boosters being less effective.’ (Herhaalde vaccinaties verzadigen het immunologische geheugen; met COVID-19-vaccins lijkt dit het geval te zijn na drie vaccinaties, waarbij verdere boosters minder effectief zijn, red.)

Is het complexer dan dat? Zeer zeker, gezien de uitleg over de werking van antilichamen boven het citaat. Maar het staat er wel. U mag nu inzetten.

Oversterfte

Dat mensen vragen hebben over covid, en over de vaccins, is dus normaal. Wetenschappers hebben namelijk ook vragen. Dat kranten als bijvoorbeeld de Nederlandse Volkskrant (of columnisten als ‘onze’ Alain Grootaers) zich vragen stellen over het hoge aantal oversterftes dat niet rechtstreeks aan covid te wijten is, is normaal. Dat is eigenlijk hun verdomde plicht. Net zoals het de verdomde plicht zou geweest zijn van onze Vlaamse kranten om al op tijd mee te geven dat de vaccins misschien niet erg nodig waren voor gezonde mensen, zoals ook Belgische wetenschappers al in tempore suspecto durfden zeggen.

En dus gaat de vraag over het voorzorgsprincipe. Was het, gezien de vele onbekenden, de moeite om strenge lockdowns te implementeren voor deze epidemie? Was het, gezien de vele onbekenden van de vaccins, de moeite om mensen nagenoeg te verplichten zich te laten vaccineren? Mensen als Maarten Boudry denken van wel. Dat mensen op bovenstaande vragen ook kunnen antwoorden: neen, het was waarschijnlijk veel beter om géén lockdowns te gebruiken, en om niét massaal te vaccineren, is geen wetenschapsontkenning. Louter een andere visie, met bepaalde argumenten, en bepaalde morele principes, binnen de wetenschap. Wie dat niet aanvaardt, is zelf niets meer of minder dan een radicaal.

Weg van de emoties

De vraag is: voor wie zal deze periode het pijnlijkst uitpakken: voor mensen als Desmet en Boudry, die bepaalde straf klinkende visies aan de man brengen, en misschien beter niet zouden praten met respectievelijk de Amerikaanse opiniemaker Alex Jones of met de Amerikaanse opiniemaker Nassim Nicholas Taleb? Of voor mensen als Pierre Van Damme, een man met macht, die al enkele keren ondanks zijn expertise, aantoonbaar foute dingen heeft gezegd? Die zich onttrekt aan kritische vragen daarover? Die nota bene nog altijd blijft aanbevelen dat jonge gezonde mensen zich beter laten vaccineren, ook al werkte die zelfde Pierre Van Damme mee aan een document van de Hoge Gezondheidsraad, waarin staat dat zulks niét aanbevolen is?

Laten we vooral van de wetenschap houden om wat ze blootlegt: de naakte waarheid, weg van de emoties. Weg van de zelf gecreëerde overtuigingen. Weg van de goed klinkende principes en intenties.