7 juni. Net binnen: Rotterdam krijgt stadsrechten, wanneer kreeg jouw stad die?

Georges Gilles de la Tourette (1857-1904)

Elk jaar   De Internationale Tourettedag waarop extra aandacht is voor mensen met het syndroom van Gilles de la Tourette. Deze dag is een initiatief van de European Society for the Study of Tourette Syndrome (ESSTS).

Het te pas en te onpas vloeken of schuttingtaal gebruiken, waardoor het syndroom bij het grote publiek bekend is, is een eerder zeldzaam symptoom. Het syndroom van Gilles de la Tourette is een verzameling verschijnselen die zich manifesteert als ongecontroleerde spierbewegingen, zoals constant met de vingers tikken of met de ogen knipperen en het maken van geluiden zeg maar motorische en vocale tics. Het syndroom is vernoemd naar de Franse neuroloog Georges Gilles de la Tourette (1857-1904). Het is een genetische, erfelijke en neurologische aanlegstoornis. Een op de vijftig mensen zou dit syndroom hebben.

2006   De Irakese moslimterrorist en Al Qaida-leider Abu Musab al-Zarqawi komt in Baquba om het leven bij een luchtaanval door Amerikaanse troepen.

1983   In de Kamer begint het debat over een nieuwe ‘trein’ bijzondere machten die premier Martens in zijn nieuwjaarstoespraak van dat jaar heeft aangekondigd. Bij de meerderheid (CVP, PSC, SP, PS) zit men flink in de moeilijkheden door de problemen rond het staal. Uiteraard is de oppositie tegen nieuwe ‘bijzondere machten’ die haar parlementaire controle te niet doen en de democratie verzwakken. De laatste volmachtsbesluiten zullen eind maart 1984 worden genomen. In totaal blijken het er 301 te zijn.

1977   Premier Leo Tindemans leest in het parlement het programma voor van zijn nieuwe regering die bestaat uit CVP, PSC, PS, SP, de Volksunie en het Front démocratique des Francophones (FDF). Daarin komt een passus over amnestie voor die in de jaren daarop nog herhaaldelijk zal terugkeren: ‘De regering zal maatregelen bestuderen die, met het oog op de pacificatie tussen de gemeenschappen, kunnen bijdragen tot de verzoening tussen alle burgers’. Aan de minister van wetenschapsbeleid, de VU’er Rik Vandekerckhove, wordt de opdracht gegeven een inventaris aan te leggen van wat er nog aan gevolgen van de repressie overblijft. Deze studie leidt in de zomer van 1978 tot gesprekken tussen Vlamingen en Franstaligen in de regering. Maar met de crisis rond het Egmontpact en het daaropvolgend ontslag van premier Leo Tindemans valt deze ontwikkeling weer volledig stil.

1973   Bondskanselier Willy Brandt bezoekt als eerste Duitse regeringsleider Israël.

1951   In een reactie op de vorming van een regering onder leiding van Henri Queuille en waarin de Union démocratique et socialiste de la Résistance (UDSR), de socialisten van de SFIO en de christendemocraten van de MRP zijn verenigd, verklaart generaal De Gaulle: ‘Deze regering is een regering voor vreedzame tijden, gemaakt om middelmatig te vegeteren door aan het nationale kapitaal te knabbelen’. Een paar dagen eerder nodigde een artikel in L’Osservatore Romano Franse katholieken expliciet uit om op de MRP te stemmen.

1940   De laatste voorzitter van de Franse nationaal-conservatieve Action française, luitenant-kolonel François de Lassus Saint-Geniès, commandant van het 41ste infanterieregiment, valt aan het front bij Noyon.

1939   George VI is de eerste Britse koning die de Verenigde Staten bezoekt.

1937   Première in de Opera van Frankfurt van de Carmina Burana van Carl Orff.

1929   Benito Mussolini sluit vrede met de katholieke kerk. Italië ratificeert het Verdrag van Lateranen, waardoor de soevereine staat Vaticaanstad wordt opgericht en de grens tussen Italië en Vaticaanstad

Philipp Lenard (1862-1947)

bepaald. De Heilige Stoel erkende impliciet het verlies van het overige kerkelijke territorium. Verder wordt een concordaat afgesloten waarin de verhoudingen tussen de katholieke kerk en de staat Italië werden geregeld. Het rooms-katholicisme wordt de staatsgodsdienst in Italië. Ook krijgt de kerk uitgebreide compensatie van de Italiaanse staat voor de Vaticaanse bezittingen die het in 1870 in beslag waren genomen.

De kerk mag vanaf nu ook alle titularissen van officiële functies in Vaticaanstad benoemen, de Italiaanse staat betaalt hun salaris.

1862   Geboorte in Pressburg (Bratislava) van de Duitse natuurkundige Philipp Lenard. In 1905 ontving hij de Nobelprijs voor zijn werk aan kathodestralen en in 1932 de Franklin-medaille voor zijn onderzoek naar foto-elektriciteit. Onder het Derde Rijk is hij een verdediger van de ‘Duitse natuurkunde’, wat hem in 1945 oplevert te worden ontslagen uit zijn functie aan de Universiteit van Heidelberg.

Friedrich Hölderlin (1770-1843)

1843   Dood in Tübingen (Baden-Württemberg) van de pre-romantische dichter Friedrich Hölderlin (73). Zijn eerste biograaf, Gustav Schwab, schrijft aan zijn zoon: ‘Met hem verdwijnt een dichter van het ras van hen die de wereld niet waard is’.

1831   De aartsbisschop van Kamerijk (Frans-Vlaanderen) verbiedt, als een ‘heidense overleving’, de oude hamerceremonie die sinds mensenheugenis in de grensgemeente Bachy bestaat. Op 25 juni, de dag van de overbrenging van Sint-Elooi, gingen de boeren te paard naar de kerk, waar de priester met behulp van de ‘hamer van Sint-Elooi’ de paarden en hun ruiters zegende.

1692   De belangrijke havenstad Port Royal op Jamaica zakt na een aardbeving volledig weg in zee.

1498   Overlijden in Roubaix (Frans-Vlaanderen) van Pieter van Robeke (82), geboren in Herzele (Oost-Vlaanderen), kamerheer en raadsman van de hertogen van Bourgondië.

1340   Rotterdam krijgt stadsrechten van graaf Willem IV, graaf van Holland en Zeeland. Dat kan zeer vroeg lijken, maar is het niet. Op 30 mei 1825 laat Willem I van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden een Koninklijk Besluit verschijnen waarin alle steden vermeld staan die op dat moment de stadstitel dragen. Hieruit – en uit andere bronnen – leren we dat de oudste steden met stadsrechten in de Nederlanden zijn:

Let op, het jaar waarin stadrechten werden verkregen impliceert dat die stad toen al geruime tijd bestond, in sommige gevallen zelfs vele eeuwen. De provincie die wordt vermeld, verwijst naar de huidige administratieve indeling.

Een aantal ‘grote steden’ komen in bovenstaand lijstje niet voor: Antwerpen kreeg zijn stadrechten ‘pas’ in 1221, Brussel in 1229, Hasselt omstreeks 1250 en Amsterdam in 1306. Drie zeer oude steden die formeel pas in 1825 stadrechten kregen van Willem I zijn Doornik, Tongeren en Luik.