7 mei. Net binnen: VNV-leider Hendrik Elias stelt nazi-Duitsland voor ultimatum

1999   De NAVO treft tijdens bombardementen in Joegoslavië per ongeluk de Chinese ambassade in Belgrado en doodt drie Chinezen. Oorzaak van de misser was een verouderde kaart. De misser leidt tot hevige protesten in China, maar leidt net niet tot een escalatie.

1972   Willy de Clercq wordt officieel verkozen tot voorzitter van de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV), de gesplitste en omgevormde liberale partij. Hij was al sinds 9 mei 1971 de voorlopig voorzitter.

Leopold III (1901-1983)

1945   Koning Leopold III wordt bevrijd door het 7de Amerikaanse leger van generaal Alexander Patch. Na de Landing in Normandië (6 juni 1944) was eerst Leopold III en daags daarop de koninklijke familie door de Duitsers gedeporteerd naar kasteel Hirschstein aan de Elbe in Saksen. Op 7 maart 1945, toen de geallieerde troepen naderden, werden ze overgebracht naar Strobl in Oostenrijk. SS-leider Heinrich Himmler geeft bevel de hele koninklijke familie te fusilleren, maar doordat de troepen van generaal George Patton de telefoonlijnen hadden vernield komt het bericht niet aan.

1943   VNV-leider Hendrik Elias richt zich schriftelijk tot het Duitse Militaire Bestuur met een ultimatum. Hij vraagt een officiële erkenning van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), zo niet zal hij zijn beweging uit de collaboratie terugtrekken. De oorzaak van dit ultimatum was een opmerkelijke brief van pater Jules Callewaert aan Elias en de leiding van het VNV waarin de fundamenten van de VNV-politiek in vraag werden gesteld, namelijk de Duitse eindoverwinning en het vertrouwen in Adolf Hitler. Dat maakte indruk in VNV-rangen. Elias werd geconfronteerd met ontslagen en dissidenties. De VNV-leider rekende erop dat hij nu zou gehoord en ontvangen worden door de allerhoogste instantie in het Derde Rijk. Maar hij krijgt niet eens een antwoord en er gebeurt helemaal niets.

1943   Onafhankelijk van het bovenstaande beval de SS-leiding de ontbinding van het Vlaams Legioen en de omvorming ervan tot de SS-Sturmbrigade Langemarck, een reguliere Waffen-SS-eenheid. Dit leidt bij een deel van de vrijwilligers tot verzet en bij de VNV-leiding tot een verscherping van de politieke malaise als gevolg van de politieke strijd met de SS.

1935   Edmund Husserl (1859-1938) geeft in Wenen, voor de leden van de Kulturbund, de eerste versie van zijn beroemde lezing over De crisis van de Europese mensheid en de filosofie. Na zijn dood (1938) werden zijn omvangrijke archief, manuscripten en researchbibliotheek naar België gesmokkeld waar ze, nu te Leuven, de Husserl-archieven vormen bij de filosofische faculteit van de KULeuven.

1919   Geboorte in Junín of Los Toldos, in de provincie Buenos Aires (Argentinië), van María Eva Duerte, de toekomstige Evita Perón.

1915   Voor de zuidkust van Ierland wordt het Engelse schip Lusitania, dat onder neutrale vlag vaart, tot zinken gebracht door een Duitse onderzeeër. De Engelse autoriteiten zullen de verontwaardiging die door deze torpedering is gewekt, rijkelijk uitbuiten. We zullen later vernemen dat de Lusitania passagiers aan boord vervoerde die waren uitgestuurd door het Britse Ministerie van Oorlog en ladingen militair materieel gecamoufleerd als handelswaar.

1867   De Conferentie van Londen (tot 11 mei 1867) regelt de ‘Luxemburgse kwestie’ op internationaal vlak. Wat was er gebeurd? Door het verdwijnen van de Duitse Bond, waartoe ook Luxemburg behoorde, was het internationaal statuut van het Groothertogdom Luxemburg gewijzigd. De Franse keizer Napoleon III tracht daarvan gebruik te maken om gebiedsuitbreiding te bekomen. Een Oostenrijks voorstel dat België afstand zou doen van een aantal zuidelijke, tegen de grens van Franrijk gelegen gebiedsdelen en dan als

Twee mannen die de maan overwegen, Schilderij van Caspar David Friedrich

compensatie het Groothertogdom Luxemburg zou krijgen, wordt door de Belgische regering afgewezen.

Maar ‘onze’ minister van Buitenlandse Zaken,  Charles Latour Rogier, een geboren Fransman, was wel geneigd hierop in te gaan. In Londen beslissen de mogendheden nu dat het groothertogdom aan de Oranje-dynastie zal blijven behoren, maar dat het zal worden ‘geneutraliseerd’. Daarop verlaten de Pruisische troepen van de vroegere Duitse Bond de stad Luxemburg, die tevens van al zijn versterkingen wordt ontdaan. Lees: wordt instapklaar gemaakt voor de Fransen.

1840   Overlijden in Dresden (Saksen) van de Duitse romantische schilder Caspar David Friedrich. Hij werd 65.

Ludwig van Beethoven (1770-1827)

1824   Eerste uitvoering in Wenen van Ludwig van Beethovens Negende Symfonie. De inmiddels stokdove componist dirigeert zelf en het grote en voorname publiek is laaiend enthousiast en barst na afloop uit in een stormachtige ovatie. Maar Beethoven draait zich niet om om het publiek te bedanken – hij hoort het niet! Een van de solisten moet hem bij de mouw pakken en wijzen op de klappende handen en wuivende hoeden en zakdoeken.

Vanaf 1816 leefde Beethoven in een geluidloze wereld, waar de tonen nog slechts klonken in zijn geest. Vanaf de eerste uitvoering tot op de dag van vandaag is de symfonie bij uitstek een publiekslieveling en kan zowat elk mens de melodie van de Ode an die Freude meeneuriën. Na de val van het IJzeren Gordijn en de Berlijnse Muur was geen muziekstuk geschikter om uiting te geven aan de euforische gevoelens van bevrijding en broederschap. Deze muziek werd in 1972 op uitnodiging van de Raad van Europa door Herbert von Karajan van nieuwe arrangementen voorzien voor gebruik als Europees volkslied.

1794   Namens de Franse revolutionairen verklaart Robespierre: ‘Het Franse volk lijkt de rest van de menselijke soort tweeduizend jaar voor te zijn; men zou zelfs in de verleiding komen om het er middenin te beschouwen als een andere soort’. Hij spreekt zich ook uit voor de vernietiging van alle klokkentorens ‘die, door hun dominantie over andere gebouwen, de principes van gelijkheid lijken te dwarsbomen’.

Olympe de Gouges (1748-1793)

1748   Geboorte in Montauban (Occitanië) van Olympe de Gouges, Franse schrijfster en feministe. Haar bekendste werk is Déclaration des Droits de la Femme et de la Citoyenne (Verklaring van de rechten van de vrouw en van de burgeres) uit 1791. Dit stuk herneemt de Franse Verklaring van de rechten van de mens en de burger, maar de Gouges vervangt ‘man’ telkens door ‘vrouw’ en voegt enkele bepalingen over de gelijkheid van mannen en vrouwen toe. Zo wil ze aanduiden dat rechten voor alle burgers in de praktijk vaak alleen rechten voor mannelijke burgers zijn. De Gouges was hiermee een van de eersten die in een strijdbare context het begrip ‘vrouwenrechten’ gebruikt.

Olympe de Gouges wordt in 1793 tijdens de Terreur ter dood veroordeeld en sterft onder de guillotine op de leeftijd van 45. De rechters vallen erover dat zij het Franse koningshuis steunt. Maar de Gouges was voor een republiek. Alleen vond ze dat de koninklijke familie niet met de dood bestraft diende te worden.

1560   Door het Edict van Romorantin verhindert kanselier Michel de L’Hospital de oprichting van de inquisitie in Frankrijk. Processen voor ‘ketterij’ zullen voortaan worden geïnstrueerd door de bisschoppen.