8 augustus. Net binnen: Anna Mortelmans, Vlaams-nationale feministe

Elk jaar   In Duitsland het Augsburger HohesFriedensfest. Jaarlijks wordt dit vredesfeest in de stad Augsburg (Beieren) gevierd. Het is een herdenking het verlies van de godsdienstvrijheid voor protestanten in Augsburg in 1629 en tegelijk van de Vrede van Westfalen van 1648, waarmee de godsdienstvrijheid werd hersteld. Het feest wordt al sinds 1650 op 8 augustus gevierd.

2007   Tweede Kamerlid Geert Wilders pleit in een ingezonden brief in De Volkskrant voor een verbod op de Koran. Hij noemt het boek de ‘islamitische Mein Kampf’.

1984   Geboorte in Bunschoten (Utrecht) van Inge van Calkar, zangeres, songwriter en gitariste. Studeerde psychologie in Groningen. Bekende nummers van haar: Leave this town, Where do we go, Too late now, Amazing, Let the stars shine above you, Imaginary, I don’t mind, River. Ze richtte eerder de meidengroep ‘Ysis’ (1999-2008) en de band ‘ZaZa’ (2008-2010) op. In Groningen wordt ze ‘godin van de nacht’ en ‘een visioen in wit’ genoemd.

Inge van Calkar (°1984)

1982   Overlijden in Antwerpen van Ferre Grignard (43), Vlaams zanger (1939-82). Keelkanker. Bijnaam: ‘de Boudewijn de Groot van Vlaanderen’, maar dat is wat overdreven. Hij zong Ring ring (I’ve got to sing), Drunken sailor, My crucified Jesus, Yellow you yellow me, Yama yama hey hey, enzovoort.

Hij was een sympathieke hippie die niet met geld kon omgaan en die weigerde om belastingformulieren in te vullen. In 1979 werd zijn inboedel openbaar verkocht. Vrienden maken dat hij in het Antwerpse uitgaanskwartier aan het Conscienceplein achter de toog van zijn eigen café De Zweep kan herleven, maar dat was al kort voor zijn dood.

1964   Tijdens een optreden van The Rolling Stones vernielt het publiek het interieur van het Kurhaus in Scheveningen. Het concert moet al na een kwartier (vier songs) worden gestaakt. De bandleden vluchten. Er zijn maar liefst honderd politieagenten nodig om de zaal te ontruimen.

1957   Overlijden in Schoten van Anna Mortelmans (64), Vlaamse onderwijzeres die voor Antwerpen betekende wat Roza de Guchtenaere was voor Gent: een vrijzinnig, feministisch boegbeeld voor het activisme. Zij was daarnaast ook actief in de vereniging Jeugdgemeente, die de jonge, vrijzinnige avant-garde groepeerde met onder meer Lode Craeybeckx, Firmin Mortier en Paul van Ostaijen.

Na de Eerste Wereldoorlog wordt Anna door het gemeentebestuur ontslagen wegens ‘wangedrag tijdens de bezetting’. Ze wordt voor de rechtbank gedaagd onder beschuldiging van het houden van een twintigtal Vlaams- en vredesgezinde voordrachten, het schrijven van een artikel in Het Vlaamse Nieuws over de onrechtvaardige behandeling van de Vlaamse frontsoldaten, en… het na de wapenstilstand spreken op een vergadering, waarin tegen de herverfransing van Gent wordt geprotesteerd. Ze verdedigt zichzelf zonder advocaat en neemt de volle verantwoordelijkheid voor al haar woorden en daden. Ze krijgt vijf maanden voorwaardelijk.

Ferre Grignard (1939-1982)

Anna Mortelmans staat snel weer in de eerste lijn, onder meer in de Frontpartij. Ze neemt deel aan de dramatische 11 juli-betoging van 1920 op de Grote Markt te Antwerpen waar haar vriend Herman Van den Reeck wordt neergeschoten. Bij zijn uitvaart spreekt ze een afscheidsgroet aan zijn graf. Datzelfde jaar verlooft ze zich in de gevangenis van Leuven met Karel Fossey en verzet hemel en aarde om hem vrij te krijgen. Ze organiseerde mee de Grote Amnestiebetoging van 16 januari 1921 en neemt deel aan de tocht van meer dan honderd Vlaamse vrouwen naar het parlement om er een amnestiemanifest te overhandigen. Op 11 februari 1921 stichtte ze het Vrouwenfront.

Op 2 juni 1923 trouwt ze met Karel Fossey. Een jaar later wordt Anna gemeenteraadslid. In 1925 wordt ze opnieuw in dienst genomen als onderwijzeres, wat aanleiding is tot haar ontslag uit de gemeenteraad. Haar politieke bedrijvigheid wordt beperkt door beroep en gezin. In 1937 wordt ze directrice in de school in de Lamorinièrestraat en in januari 1943 krijgt ze de leiding van de Meisjesoefenschool. Na de Tweede Wereldoorlog ontslaat het stadsbestuur haar opnieuw, ditmaal wegens ‘gebrek aan burgertrouw’. Anna brengt een jaar in de gevangenis door, maar er wordt uiteindelijk geen proces tegen haar aangespannen!

1956   Bij een brand in de kolenmijn ‘Le Bois du Cazier’ in Marcinelle (Henegouwen) sterven 262 mijnwerkers, waaronder 95 Belgen en 136 Italianen. De Italiaanse regering zegt het immigratiecontract met België op. Door een fout bij het plaatsen van een volgeladen kolenwagen in een liftkooi breken twee hoogspanningskabels, de oliedrukleiding van de hydraulische balans, de telefoonlijnen en de persluchtleiding in de mijn. Meteen breekt een felle brand uit die zich razendsnel over andere mijnschachten verspreidt. Vijftien uur later worden nog zes overlevenden teruggevonden.

De reddingsactie houdt ons nog twee weken in de ban, tot 15 dagen later de laatste tunnel onderzocht is en de redders naar boven kwamen met de boodschap: ‘Tutti cadaveri’. Het is de grootste mijnramp uit de Belgische geschiedenis.

1945   De Sovjet-Unie verklaart Japan de oorlog, twee dagen na de Amerikaanse atoombom op Hiroshima. Met een enorme legermacht vallen de Sovjets Mantsjoerije binnen, Korea, de Koerilen en Zuid-Sachalin. In de weken die volgen maken de Sovjets 1.700.000 Japanse krijgsgevangenen. De helft daarvan wordt later weer vrijgelaten, nog eens 234.000 worden overleden verklaard. En over de anderen wordt nooit meer gesproken.

1937   Geboorte in Gierle, in de Kempen, van Louis Neefs, Vlaams zanger, bekend van onder meer Margrietje, Ein kleines Kompliment, Hé lieve mensen, Martine, Annelies uit Sas van Gent, My friend Benjamin, Als ik ooit eens 5 minuten tijd heb, enzovoort. Wordt twee keer 7e op het Eurovisie Songfestival: in 1967 met ‘Oh, oh ik heb zorgen’ en in 1969 met ‘Jennifer Jennings’. Vanaf 1970 is hij ook in Mechelen gemeenteraadslid voor de CVP. Hij komt in 1980 samen met zijn vrouw om het leven bij een verkeersongeluk in Lier.

Louis Neefs (1937-1980)

1746   Geboorte in Gouda (Zuid-Holland) van Hieronymus van Alphen, dichter en schrijver. Zijn ‘Proeve van kleine gedigten voor kinderen’, in 1778 anoniem verschenen in Utrecht, is het eerste echte kinderboek in het Nederlands. Zijn bekendste gedicht is De pruimeboom (1779) met de beginregel ‘Jantje zag eens pruimen hangen, O! als eijeren zo groot…’ Klinkt bekend, niet?

1583   De stad Belle in Frans-Vlaanderen wordt voor de derde keer in brand gestoken door Franse strijdkrachten. Dat was al een eerste keer gebeurd in 1213 door het leger van Philippe Auguste en een tweede keer in 1478 door de troepen van Lodewijk XI.

870   Verdrag van Meerssen bij Maastricht: de kleinzonen van Karel de Grote, Karel de Kale en Lodewijk de Duitser, verdelen het bezit van hun in 869 overleden neef Lothar II tussen wat later Frankrijk en Duitsland zullen worden. De Nederlandse gouwen vallen daardoor voor lange tijd deels onder Franse, deels onder Duitse heerschappij. Het Middenrijk gaat teloor totdat de hertogen van Bourgondië er de bestanddelen weer van verzamelen.