8 maart. Historische dag: democratische Februarirevolutie start in Sint-Petersburg

Postzegel van de DDR met portret van stichtster van de Internationale Vrouwendag, Clara Zetkin.

Elk jaar   Internationale Vrouwendag. In de Verenigde Staten was het oorspronkelijk een herdenking van de eerste staking van vrouwen die plaatsvond op 8 maart 1908 in New York, voor betere arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. De eigenlijke Internationale Vrouwendag wordt voor het eerst uitgeroepen door Clara Zetkin op de Internationale Vrouwenconferentie in Kopenhagen in 1910, waaraan 100 mannen en vrouwen uit 17 landen deelnamen. Zetkin was een Duitse socialiste die in 1918 behoorde tot de medeoprichters van de Kommunistische Partei Deutschlands (KPD). Het Internationale Vrouwensecretariaat van de Communistische Internationale koos in 1921 definitief 8 maart als datum. In 1978 werd de Internationale Vrouwendag door de Verenigde Naties erkend.

1974   Overlijden in Amsterdam van Wim Sonneveld (56), Nederlandse cabaretier, zanger en acteur. Hij wordt vaak samen met Toon Hermans en Wim Kan vernoemd als de ‘Grote Drie’ van het Nederlandse cabaret van na de Tweede Wereldoorlog.

1969   Overlijden in Oostende van Hendrik Demoen (73), Vlaams-nationaal politicus en auteur. In maart 1915 meldt Demoen zich als vrijwilliger aan het IJzerfront en neemt deel aan de geheime acties van de Frontbeweging. In Roeselare is Demoen van 1926 tot 1932 Demoen Vlaams-nationaal gemeenteraadslid. Tijdens de daaropvolgende nationale en gemeentelijke verkiezingen stond hij op onverkiesbare plaatsen. Na de oprichting van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) in 1933 werkt hij mee aan de uitbouw van de partij in zijn streek.

Met de steun van zijn schoonbroer Reimond Tollenaere wordt Hendrik Demoen in 1941 tot burgemeester van Roeselare aangesteld. Als zijn schoonbroer aan het Oostfront sneuvelt, herdoopte hij het Wapenplein tot Reimond Tollenaereplein. Demoen wordt in 1945 door de krijgsraad van Kortrijk tot 20 jaar gevangenis veroordeeld, waarvan hij drie jaar uitzit. Hij wordt niet meer politiek actief, maar steunt de Vlaamse Concentratie en nadien de Volksunie.

Mariska Hulscher (°1964)

1964   Geboorte in Delft van de presentatrice en columniste Mariska Hulscher, geboren als Anna Margaretha van der Klis. Deze juriste presenteerde programma’s voor RTL, Veronica en NCRV. Na twee mislukte huwelijken – het laatste duurde slechts twee maanden – begint ze als ervaringsdeskundige een adviesbureau gespecialiseerd in relatie- en scheidingscoaching.

1950   De Sovjet-Unie deelt mee in het bezit te zijn van een atoombom.

1943   De Bretoense stad Rennes wordt zwaar getroffen door Brits-Amerikaanse bombardementen die gericht zijn op de woonwijken en dus alleen de burgerbevolking treffen.

1942   Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaven de Nederlandse strijdkrachten zich op deze dag over aan de Japanners. Ruim 42 000 Nederlandse militairen kwamen zo in krijgsgevangenschap.

1930   In Indië start Mahatma Gandhi start een burgerlijke ongehoorzaamheidsactie tegen het Britse koloniale bewind.

1923   Het verslagen Duitsland zit in zak en as, nog verergerd door het de onmogelijke strafbepalingen die het in Versailles (1919) kreeg opgelegd. Wegens het niet betalen van een eerste schijf ‘herstelbetalingen’ van 26 miljard goudmark wordt het Duitse Ruhrgebied door Belgische en Franse troepen bezet.

1917   De Russische februariopstand begint in Petrograd (Sint-Petersburg). ‘Februariopstand’ omdat het op 8 maart volgens de in Rusland geldende juliaanse kalender dan 23 februari is. Niet te verwarren met de Oktoberrevolutie, later dat jaar.

1901   Overlijden in Antwerpen van Peter Benoit, Vlaamse componist en muziekpedagoog, bezieler van de Vlaamse romantische muziek (Rubenscantate, De Pacificatie van Gent, De Schelde) en stichter van het eerste Vlaamse Conservatorium te Antwerpen. Het gebruik van de moedertaal in de muziekopvoeding beschouwde hij als essentieel. Hij pleitte daarom voor een vernederlandsing van het muziekonderwijs in Vlaanderen, voor een Vlaamse opera, voor Vlaams muziektheater in kleine steden en voor culturele samenwerking met Nederland.

Antoon Jacob (1889-1947)

1889   Geboorte in Boom van Antoon Jacob, Vlaams hoogleraar, jurist en literatuurhistoricus. Samen met August Borms en Pieter Tack behoort hij tot de belangrijkste activistische voormannen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Hij studeert Germaanse filologie aan de Rijksuniversiteit Gent. In 1914 wijkt hij uit naar Nederland. Hij wordt medestichter en hoofdredacteur van het in Nederland uitgegeven activistische dagblad De Vlaamse Stem. In 1915 probeert hij in Antwerpen de socialisten voor het activisme te winnen. In 1916 wordt hij benoemd tot docent in de Nederlandse en algemene letterkunde aan de vernederlandste universiteit van Gent. In 1917 treedt hij toe tot de Raad van Vlaanderen, maar toen deze in 1918 de zelfstandigheid van Vlaanderen uitroept, neemt hij ontslag. Hij vertrouwt de Duitse politiek niet.

Na de Wapenstilstand meldt Antoon Jacob zichzelf aan bij het gerecht. Hij wordt tot tien jaar gevangenis veroordeeld, nadien omgezet in vijf jaar. Door zijn principiële houding en zijn weigering om in ruil voor de belofte van politieke non-activiteit te worden vrijgelaten, maakt hij grote indruk. Hij komt vrij in 1923. Vanuit de gevangenis en ook daarna ijvert hij voor amnestie, voor de Frontpartij, voor de vrijlating van August Borms, enz. Hij wordt gezien als een uiterst consequente en radicale Vlaams-nationalist en Heel-Nederlander, een ‘puritein der gedachte’, aldus Wies Moens.

Na opnieuw rechten te hebben gestudeerd in Utrecht, wordt Antoon Jacob 1934 tot lector benoemd (Nederlandse taal en letterkunde) aan de Universiteit van Hamburg, waar hij nadien hoogleraar wordt. Dezelfde aanstelling krijgt hij in februari 1941 aan de Rijksuniversiteit Gent, in opvolging van de afgezette August Vermeylen. In november 1942 wordt hij, in opvolging van Cyriel Verschaeve, voorzitter van de Vlaamse Cultuurraad en in voorzitter van de Vlaamse Juristenvereniging.

In augustus 1944 neemt Antoon Jacob de wijk naar Duitsland en komt terecht in Bad Pyrmont. Hij wordt er, net als Cyriel Verschaeve en Borms, door Jef van de Wiele benoemd tot lid van de Adviesraad van de ‘Vlaamse Landsleiding’, een soort regering in ballingschap, waaraan geen lang leven was beschoren.

Hij komt terug naar België en wordt er aangehouden. In de gevangenis wordt hij zwaar ziek. Hij overlijdt 57 jaar oud in het Antwerpse Sint-Elisabethziekenhuis op 23 februari 1947.

1879   Aletta Jacobs (1854-1929) uit Sappemeer (Groningen) promoveert als eerste vrouw in aan een Nederlandse universiteit. Ze wordt doctor in de geneeskunde). Haar dissertatie is getiteld: ‘Over lokalisatie van fysiologische en pathologische verschijnselen in de grote hersenen’. Aletta droeg haar proefschrift op aan koningin Emma, ‘als een blijk van hulde’.

Willem V van Oranje Nassau (1748-1806)

1748   Geboorte in Den Haag van prins Willem V van Oranje-Nassau, laatste erfstadhouder van de Republiek der Verenigde Nederlanden.

1578   De Spaanse landvoogd Don Juan begint het beleg van Nijvel. De stad valt snel in zijn handen. Kort daarop volgen Beaumont, Zinnik, ’s-Gravenbrakel, Maubeuge, Havré en Chimay.

1355   Afgevaardigden van 44 Brabantse gemeenten komen in Leuven bijeen en geven Hertog Jan III uiting van hun wil om verenigd te blijven. Dit zal leiden tot de Blijde Inkomst (3 januari 1356), de hoeksteen van de democratie in de Nederlanden.