9 mei. Historische dag: Robert Schuman ontvouwt plannen voor EGKS

Elk jaar   Europadag. De staatshoofden en regeringsleiders van de EU besluiten in 1985, tijdens de top van Milaan, om 9 mei uit te roepen tot ‘Dag van Europa’, de dag waarop in 1950 de Franse minister Robert Schuman (1886-1963) zijn plannen presenteerde voor controle en gecoördineerde productie van (op dan) de belangrijkste grondstoffen voor de oorlogsindustrie: kolen en staal. Dat leidde tot het Verdrag van Parijs (1951) dat de oprichting regelde van de EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal), een geesteskind van de Franse diplomaat Jean Monnet (1888-1979). De verklaring van Schuman (het Schumanplan) wordt beschouwd als ‘de geboorteakte van de Europese Unie’.

1993   Overlijden in Amsterdam van Carolina-Henriette MacGillavry (89), Nederlandse scheikundige en kristallografe. Ze wordt het eerste vrouwelijk lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (1950). In 1957 benoemt de Universiteit Amsterdam haar tot hoogleraar. Verrassend is dat ze wetenschappelijke aspecten in het werk van de Nederlandse graficus Maurits Escher als symmetrie en periodiciteit internationaal onder de aandacht bracht in diverse publicaties.

1978   In een geparkeerde Renault 4 in de Via Michelangelo Caetani in Rome wordt het lichaam van de op 16 maart 1978 ontvoerde christendemocratische staatsman en ex-premier Aldo Moro (61) gevonden. Hij is vermoord door de marxistische terreurorganisatie Rode Brigades, nadat de Italiaanse regering had geweigerd linkse gevangen vrij te laten.

1963   Oprichting van de sociaal-culturele vereniging Vlamingen in de Wereld (VIW), aanvankelijk en tot 1976 onder de naam België in de Wereld (BIW). In 1992 werd de vereniging omgevormd van vereniging zonder winstoogmerk tot instelling van openbaar nut. VIW is niet enkel een ombudsdienst voor de uitgeweken Vlamingen (wettelijke regelingen inzake pensioenen, studiebeurzen, stemrecht, verenigingsleven, enz.). De vereniging zet zich de jongste jaren meer en meer in voor de toeristische promotie van Vlaanderen en voor het valoriseren van de Vlaamse aanwezigheid in het buitenland ten bate van de Vlaamse exportgerichte economie.

1957   Paul-Henri Spaak wordt secretaris-generaal van de NAVO.

Candice Bergen (°1946)

1946   Geboorte in Beverly Hills (Los Angeles) van Candice Bergen, Amerikaanse actrice van Zweedse afkomst, bekend voor haar hoofdrol in de serie Murphy Brown (1988-98) en de films Carnal Knowledge, The group, Starting over, Gandhi, Miss congeniality, The women, enz. Ze was van 1981 tot zijn dood in 1995 getrouwd met de Franse filmregisseur Louis Malle (1932-95).

1936   Geboorte in Birkenhead (Cheshire) van Glenda Jackson, Brits actrice en politica. Ze werd bekend door films als Hopscotch, House calls, The rainbow, Sunday bloody Sunday, mar misschien nog het meest door haar hoofdrol in de tv-serie Elizabeth R. Ze ontving Oscars voor Women in love en A touch of class. Ze beëindigde in 1992 haar filmcarrière, toen ze werd gekozen als parlementslid voor Labour. Van 1997 tot 1999 was ze onderminister van Transport. In 2000 mislukte haar poging om burgemeester van Londen te worden. In 2015 stapte ze uit de politiek.

1915   Het verlies van een wielerkampioen. In 1909 is de Luxemburger François Faber de eerste buitenlander die de Ronde van Frankrijk wint. In die Ronde wint hij maar liefst 19 ritten. Hij is dan 22 jaar. Daarna wint hij een hele reeks klassiekers, zoals Parijs-Brussel, Bordeaux-Parijs, Sedan-Brussel, Parijs-Tours en de Ronde van Lombardije. In 1914 meldt François Faber zich bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog als vrijwilliger bij het Franse Vreemdelingenlegioen. Hij ligt in 1915 te Carency bij Atrecht (Arras) in de eerste vuurlinie, als hij op 9 mei een telegram ontvangt met de mededeling dat zijn eerste dochtertje is geboren en dat moeder en kind het goed stellen. Uitzinnig van vreugde springt hij boven de loopgracht uit, met zijn handen in de lucht. Op hetzelfde ogenblik doorboort een Duitse kogel zijn hart.

Zita van Bourbon-Parma (1892-1989)

1909   De Katholieke Vlaamse Oud-Hoogstudentenbond houdt in Leuven een algemene vergadering ter gelegenheid van het ‘vijfenzeventigjarige bestaan’ van de universiteit. In 1834 was de universiteit in Leuven weer katholieke universiteit geworden, nadat ze ten tijde van koning Willem I (1815-1830) Rijksuniversiteit was geweest. Op die vergadering wordt het indienen van een wet tot vernederlandsing van de Gentse universiteit en de geleidelijke splitsing van de leergangen te Leuven gevraagd. Toen al.

1892   Geboorte in Lucca (Toscane) van Zita van Bourbon-Parma. Ze was de vrouw van de laatste keizer van Oostenrijk, Karel I, en als zodanig de laatste keizerin van Oostenrijk en koningin van Hongarije. Ze overlijdt in 14 maart 1989 op haar 96ste.

1874   Geboorte in Swaffham (Norfolk) van Howard Carter, Engels archeoloog, egyptoloog en verzamelaar. Hij ontdekte in 1922 het vrijwel ongeschonden en zeer rijke graf van de Egyptische vorst Toetanchamon (ongeveer 1357-1335 v.Ch.). Hij overleed in 1939 op 64-jarige leeftijd. Die relatief hoge leeftijd van Carter zou bewijzen dat hij niet getroffen is door de ‘vloek van de farao’, die andere leden van de opgravingsploeg zou hebben getroffen…

1860   Geboorte in Kirriemuir (Schotland) van sir James Matthew Barrie, de schrijver en dramaturg, vooral bekend door zijn creatie Peter Pan.

1837   Geboortedag in Rüsselsheim am Main van de Duitse industrieel Adam Opel. Deze zoon van een slotenmaker was de oprichter van het familiebedrijf Opel. Hij begon met de fabricage van naaimachines en stapte in 1886 over op fietsen. Zijn bedrijf groeide uit tot de grootste fietsenfabriek van Duitsland. Hij overleed in 1895 aan tyfus. Pas drie jaar na zijn dood begon de familie Opel met de productie van auto’s.

Friedrich von Schiller (1759-1805)

1805   Overlijden in Weimar (Thüringen) van de Duitse dichter, toneelschrijver, historicus, arts, jurist en filosoof Friedrich von Schiller (45) aan tuberculose. Bekende werken van hem zijn Wilhelm Tell, Wallenstein, Kabale und Liebe, Das Lied von der Glocke, Mary Stuart, Die Jungfrau von Orleans, Die Braut von Messina, Demetrius, enz. Minder bekend is de grote belangstelling van Schiller voor de geschiedenis van de Lage Landen. Hij schreef een driedelige Geschichte des Abfalls der vereinigten Niederlande von der Spanischen Regierung (1788-1809), een biografie van de graaf van Egmont (1789) en in 1795 ook een boek over de belegeringen van Antwerpen in de jaren 1584 en 1585.

1769   Op Corsica nemen de troepen van Lodewijk XV het hele eiland in bezit. De Corsicaanse officier Pasquale di Paoli (1725-1807), leider van de Corsicaanse nationalisten, kan niet op tegen het numerieke overwicht en de artillerie van de Fransen. Die hadden het eiland gekocht van Genua ‘als een wei, met de koeien erop’. Uiteraard werd die transactie niet erkend door de Corsicanen.

Voor de anekdote: in Antwerpen staat er een flatgebouw dat ‘Residentie Pasquale Paoli’ heet. Waar dan wel? Op de Belgiëlei. Een subtiel grapje van bouwondernemer Walter Kunnen (1921-2011).

1572   De Spaanse opperkrijgsbouwmeester en twee andere Spaanse edellieden worden in Vlissingen door de watergeuzen opgehangen.