9 november. Net binnen: katholieke partij richt nieuw dagblad op ‘Het volk’

2006   Overlijden van Markus Wolf. Deze Duitse spion, van 1952 tot 1986 hoofd van de Stasi (geheime dienst) van de Duitse Democratische Republiek (DDR). Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 verlaat hij de Stasi en vlucht naar Moskou. In 1991 keert hij terug naar Duitsland. In 1993 wordt hij gearresteerd wegens landverraad en omkoping en krijgt zes jaar gevangenisstraf. Deze heeft hij echter niet uitgezeten omdat het Bundesverfassungsgericht, het opperste gerechtshof in Duitsland, spionage als zodanig niet strafbaar bevond. In 1997 wordt Markus Wolf tot twee jaar voorwaardelijk veroordeeld wegens vrijheidsberoving. En zo kon hij verder van zijn pensioen genieten.

1989   Val van de Berlijnse Muur, in de DDR tot op de postzegel en in de schoolboeken toe ‘de antifascistische schutswal’ genoemd. West-Berlijn was volledig omringd en van de Bondsrepubliek afgesloten. Günter Schabowski, een van de hoogste partijleiders in de DDR, houdt een bijzondere persconferentie, waarvan iedereen denkt dat ze over een ander onderwerp zal gaan. Bijzonder ongewoon is dat hij bereid is alle vragen van journalisten te beantwoorden. Dit was niet de gewoonte in de DDR: journalisten kregen altijd van tevoren van de communistische partij te horen wat ze precies moesten vragen. Spontane vragen waren verboden.

Zegel ter ere van 25 jaar ‘Anti-fascistische Verdedigingsmuur’ in Berlijn.

Als een Italiaanse journalist een vraag stelt over een nieuwe reisregeling voor DDR-burgers, antwoordt Schabowski onverwacht: ‘Vandaag is, voor zover ik weet, een beslissing genomen… We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag’. Wanneer treedt deze regel in werking, was de volgende vraag. Schabowski keek even in zijn papieren en zei toen: ‘Dat geldt, voor zover ik weet, vanaf nu’. Het was 18.57 u.
Vele duizenden Oost-Berlijners stroomden die avond nog over de grens naar West-Berlijn.

1985   Die zaterdagavond overvalt de Bende van Nijvel een Delhaizefiliaal in Aalst. Acht mensen worden gedood. Het is de bloedigste en ook laatste aanslag van de bende. Het raadsel rond de samenstelling, de achterliggende bedoelingen en de initiatiefnemers van de bende van Nijvel is nog steeds onopgelost. Er is ook nooit iemand veroordeeld.

1953   Het Koninkrijk Cambodja onder koning Norodom Sihanouk wordt onafhankelijk van Frankrijk.

1953   Overlijden in New York van de Welshe bohémien en dichter Dylan Thomas, waarschijnlijk één van de populairste dichters van de 20ste eeuw. Niet te verwarren met de zanger Bob Dylan die als Robert Zimmerman is geboren, maar zich Bob Dylan laat noemen, vermoedelijk om een graantje mee te pikken van de populariteit van Dylan Thomas.

1941   Nabij de monding van de Seine worden vier Franse burgers gedood door het mitrailleurvuur van een Brits vliegtuig. In Duinkerken, Frans-Vlaanderen, noteert men tussen juni 1940 en januari 1942 317 doden en meer dan 500 gewonden bij de burgerbevolking, allemaal ten gevolge van Britse luchtaanvallen.

1927   Oprichting van het Bormsfonds, een liefdadigheidsorganisatie ter ondersteuning van de activisten en hun gezinnen, van de familie Borms in het bijzonder en later van alle getroffen Vlamingen. In Nederland zamelt het Vlaams-Hollands Comité als afdeling van het Bormsfonds de giften in.

De statuten van het Bormsfonds vermelden een liefdadig doel (het toekennen van een lijfrente aan Borms en, indien nodig, na zijn overlijden, steun aan zijn weduwe en gezin) en een cultureel doel (steun aan behoeftige Vlaamse hoogstudenten en kunstenaars, uitwisseling van Vlaamse en Nederlandse leraren en studenten).

In 1928 is al een bedrag van 170 000 frank ingezameld, in 1937 aangegroeid tot meer dan 440 000 frank. Het kapitaal van het Bormsfonds kwam grotendeels van de giften van Vlaamsgezinden die soms maandelijks een vast bedrag aan het Bormsfonds overmaakten. Bij de repressie na de Tweede Wereldoorlog werden de bezittingen van het Bormsfonds vernietigd of verbeurdverklaard.

1923   In München vindt de mars naar de Feldherrnhalle plaats, na de mislukte poging van Hitler en generaal Ludendorff om in Beieren de macht te grijpen. In hun rangen vallen 16 doden. In Parijs schrijft de socialistische voorman Léon Blum in Le Populaire: ‘Hoe onzeker, hoe mysterieus de toekomst van Duitsland ook blijft, toch mogen we het na deze belangrijke dag als een zekerheid beschouwen: de toegang tot de macht, legaal of illegaal, is vanaf nu voor Hitler afgesloten’.

1890   Oprichting van het dagblad Het Volk door een congresbesluit van de katholieke partij die een tegengewicht wilde voor het succesvolle socialistische Vooruit. In de praktijk zal het nog even duren: het eerste nummer van Het Volk rolde pas van de pers op 21 juni 1891. De ondertitel was: Antisocialistisch Dagblad.

1880   Oprichting van de Vlaamse Vrijzinnige Vereniging (VVV) met Jan van Beers als erevoorzitter, August Michiels als voorzitter en Jan van Rijswijck, de latere burgemeester van Antwerpen (1892-1906), als ondervoorzitter. Het VVV, waarvan het manifest door Jan van Rijswijck is opgesteld, streeft op taalgebied de gelijkheid van alle Belgen na, wil de verfransing tegengaan en de vrijzinnige beginselen in het Vlaamse land propageren.

1856   Overlijden in Saint-Louis (Missouri) van de Franse socialist Etienne Cabet, geboren in Dijon. Hij was in 1840 de eerste die zichzelf ‘communist’ noemde en publiceerde datzelfde jaar zijn programmatisch essay Voyage en Icarie. In overeenstemming daarmee tracht hij in 1848 in Texas, aan de oevers van de Red River, een zijrivier van de Mississippi, een ‘communistische republiek’ te stichten. Dit initiatief, een soort commune, is zowel door Karl Marx als door de eerste christenen geïnspireerd.

Standbeeld van Karel Lodewijk Ledeganck in Eeklo.

1805   Geboorte te Eeklo van de schrijver en dichter Karel Lodewijk Ledeganck. Weinigen weten iets over zijn Vlaamse politieke inzet. Van 1837 tot 1845 is de jonge Ledeganck provincieraadslid in Oost-Vlaanderen, waar hij in juli 1840 de eerste Nederlandse redevoering houdt. Daarin komt hij op voor het doorbreken van de Franse eentaligheid. Hij zorgt ervoor dat de mededelingen van het provinciebestuur voortaan tweetalig zouden zijn en de correspondentie met de gemeentebesturen in de door deze gebruikte taal. Een begin.

Ledeganck was jurist, werd vrederechter en daarna inspecteur in het onderwijs. In 1845 wordt hij hoogleraar aan de toen nog Franstalige Universiteit Gent. Hij staat bekend als de eerste talentvolle vertegenwoordiger van de romantiek in de Zuid-Nederlandse poëzie. Naast een omvangrijk eigen werk vertaalt hij ook veel van lord Byron en Alphonse de Lamartine. Kort voor zijn vroege dood, hij was pas 41, verschijnt zijn De Drie Zustersteden (1846), een verheerlijking van Brugge, Gent en Antwerpen. Max Rooses noemt het ‘het dichterlijk evangelie van de Vlaamse beweging’.

1799   Staatsgreep van 18 Brumaire in Frankrijk: Napoleon Bonaparte komt aan de macht, voorlopig via een Consulaat van drie consuls.