A truly international university

Het was ergens in het voorjaar van 1988: de herdenking van twintig jaar Leuven Vlaams. De alumnivereniging van de universiteit organiseerde een viering in de stadsschouwburg. Wij van het KVHV werden gevraagd om wat te helpen bij de organisatie. Op de stoffige Bühne moesten we de stoelen klaarzetten voor het Leuvens universitair koor, dat studentenliederen zou zingen. Er was ook een optreden van de studentenfanfare. Voor een tot de nok gevulde stadsschouwburg hield rector Roger Dillemans een begeesterende toespraak, met Vlaamsgezinde accenten. De viering werd besloten met een daverende Vlaamse Leeuw. De KU Leuven was toen nog redelijk Vlaamsgezind. De universiteit blikte fier terug op de gebeurtenissen van twintig jaar eerder.

Contrast

Het contrast met vandaag is groot. Trots lijkt plaats te hebben gemaakt voor schaamte. Men vergeet liever dat de universiteit in haar huidige vorm het product is van separatisme en ‘Walen buiten’. Van een echte viering van 50 jaar Leuven Vlaams is dan ook geen sprake. ‘Mei 1968 leeft naar mijn aanvoelen niet als een actief verhaal in onze instelling en we vieren het ook niet groots’, aldus rector Luc Sels in Tertio van vorige week. In de plaats daarvan is hij nu al intens bezig met de voorbereiding van de 600ste verjaardag van de universiteit, in 2025. Daartoe vergadert hij frequent met zijn collega van de UCL, want ‘we willen er echt een gezamenlijk feest van maken.’ (Tertio, 25 april). Ook de alumnivereniging is de lust vergaan om de verjaardag van de splitsing te vieren. Geen wonder: de voorzitter van die vereniging is baron Frans van Daele, tot voor kort kabinetschef van koning Filip.

Toch gaat de 50ste verjaardag van Leuven Vlaams ook niet helemaal onopgemerkt voorbij aan de universiteit. Naar aanleiding daarvan wordt er uitgerekend vandaag, 4 mei, een internationaal symposium georganiseerd. In het Engels, over Internationalisation of universities and the national language.
Dat is nog een initiatief van de vorige beleidsploeg, met name dan van vice-rector Danny Pieters, die vond dat men toch wel ‘iets’ moest doen. Maar de kans dat dit symposium zal worden afgesloten met de Vlaamse Leeuw lijkt me klein.

Idealen buiten

In de loop van de jaren negentig is de KU Leuven geleidelijk geëvolueerd van een eerder Vlaamsgezinde naar gewoon een Vlaamse universiteit, om niet te zeggen een Belgische. Dieptepunt van die evolutie was de toekenning, in 2002, van een eredoctoraat aan toenmalig kroonprins Filip. Zogezegd omdat hij de wereldvrede had bevorderd. In werkelijkheid was het een knieval voor het Belgische establishment. Een soort van Wiedergutmachung voor de smet van het Leuvense separatisme op het blazoen van het Belgische samenlevingsmodel.

Tegenwoordig moet de universiteit Vlaams noch Belgisch zijn, maar wel ‘truly international’. Tenminste, volgens het nieuwe strategische beleidsplan van rector Luc Sels. ‘Truly international’ betekent in de praktijk: zoveel mogelijk in het Engels. De nieuwe beleidsploeg trekt inderdaad voluit die kaart. Er moeten nieuwe Engelstalige bachelors komen, en ook in Nederlandstalige bachelors zou er één jaar helemaal in het Engels moeten worden aangeboden, om instromende Erasmus-studenten ter wille te zijn. Over de perverse gevolgen van die verengelsing had ik het hier eerder al en ook hier.

Nederlandstalig intermezzo

Gelukkig zijn er allerlei decretale bepalingen die paal en perk stellen aan de wilde verengelsingsdrift. Maar de universiteit wil lobbyen bij de politici om die taalregels juist te versoepelen. Ze wil de ‘negatieve framing’ over de verengelsing de wereld uit helpen via ‘betere’ informatie. De N-VA is bij deze gewaarschuwd.

In de praktijk verloopt ook de interne communicatie aan de universiteit meer en meer in het Engels, en de nieuwe beleidsploeg wil daar nog verder in gaan. Ze moedigt commissies met een louter adviserende bevoegdheid aan om in het Engels te vergaderen. Nu is het zo dat de meeste commissies en raden aan de universiteit in principe louter adviserend zijn. Hier wordt met andere woorden aangestuurd op een zeer verregaande verengelsing van het universiteitsbestuur.

Het zou dus wel eens kunnen dat ‘Leuven Vlaams’ maar een kort intermezzo was in de lange geschiedenis van de universiteit. Bij het ontstaan was de voertaal Latijn, daarna lange tijd Frans, nu eventjes Nederlands en straks enkel nog Engels.