Bart De Wever, heen en weer tussen Barcelona en Borgerokko

Wie Bart De Wever ooit heeft zien kijken naar een vragen stellende interviewer weet wat ik bedoel. Nog net twijfelend of hij hem zal verslinden. Dat moet ook het gevoel van Kris Vanmarsenille van Gazet van Antwerpen zijn geweest, want het resultaat van haar pogen in de krant van donderdag 31 augustus was een voorzichtig, vriendelijk, redelijk interview met de N-VA-voorzitter, met niets dan nobele, humane, menslievende uitspraken, geen spatje cynisme. Alleen maar een beetje tegen de vakbonden, maar daarmee gaan we dus de Frut niet opstoten in de vaart der gazetten. Op het einde van het gesprek moet de burgemeester dat zelf aangevoeld hebben, want hij merkte op dat hij zich nog helemaal niet in verkiezingsmodus bevond, pas de laatste weken voor de stembusgang zou daar behoefte aan zijn.

Wat te doen? De grote middelen? Neen, de kleine. De gewone. Titel en ondertitel en bijschrift leverden niet veel op, dus maar gegokt op de zogenaamde ‘streamers’. Dat is jargon voor die zinnetjes die in het interview staan en die er apart worden uitgelicht om de aandacht te trekken. Je weet maar nooit wat zo’n zinnetje uitlokt. Precies zoals we bij Doorbraak zelf doen. Een van de zeven streamers luidde: ‘Kijk naar de foto’s van de daders in Barcelona. Op de Turnhoutsebaan in Borgerhout kom je op een avond gemakkelijk twintig mannen van dat type tegen.’ Een overweging die ik geregeld lees in teksten van moslims die zich professioneel met de terroristenproblematiek bezighouden. En dat is nu precies het drama.

Het lijkt wat lang, maar laat ik toch maar de volledige alinea citeren waaruit deze zin geïsoleerd werd. De vraag luidde hoe het zat met De Wevers relatie met de moslimgemeenschap in Antwerpen. Kijkt u goed naar wat in het antwoord voor en na de streamer komt:

Bart De Wever: ‘Het is wat vallen en opstaan. Je moet het vertrouwen van het grootste deel van de moslimgemeenschap behouden. De kleine, kwalijke groep van die vijfhonderd dossiers (van geradicaliseerden) is ook voor de moslims zelf kwalijk, zeker voor de Marokkaanse gemeenschap. Kijk naar de foto’s van de daders in Barcelona. Op de Turnhoutsebaan in Borgerhout kom je gemakkelijk twintig mannen van dat type tegen. Zo ontstaat een spiraal van wantrouwen en afwijzing. Het is een heel moeilijke lijn om te bewandelen voor een beleidsmaker: je moet een lijn trekken, je mag niet pardonneren, maar je moet ook het vertrouwen behouden. Dat is echt moeilijk.’

Op een avond

Het eerste wat me opviel was dat in de streamer wordt toegevoegd dat je die mannen op een avond tegenkomt. Dat dramatiseert de zaak al een beetje, maar het is ook geen slak om te veel zout op te leggen. Want wat De Wever hier zegt en bedoelt, werd ditzelfde weekeinde in het lang en het breed uitgelegd in De Volkskrant waar een journalist een aantal buitenlandse academische en gespecialiseerde bronnen raadpleegt om een antwoord te krijgen op de vraag waarom het merendeel van de jihadisten en terroristen in Europa (en relatief vaak in Frankrijk en in België) geboren Marokkanen zijn[1]. Wie deze vraag expliciet durft te stellen spreekt ook het probleem van de etnische herkenbaarheid van deze groep aan, een fenomeen waaronder een hele gemeenschap gebukt gaat. Dat staat in De Wevers antwoord. Meer consideratie en meer deernis met deze, nou ja, ‘Borgerokkaanse’ gemeenschap kun je al haast niet formuleren. En zo staat het er ook. Tenzij… tenzij men doet alsof het er niet staat. Tenzij men doet alsof het omgekeerde er staat.

Youssef Kobo en Jeroen Olyslaegers

En dat is makkelijk want hier werken pers en politieke linkse oppositie ongegeneerd samen. Wie in de praktijk wil zien wat een ‘objectief bondgenootschap’ betekent krijgt alvast hier wat studiemateriaal.

Voor mij begon het diezelfde dag al met dat MSN-nieuws dat een mens ongevraagd bij zijn zoekmachines krijgt. De titel luidde alvast: ‘Uitspraak De Wever zet kwaad bloed’. En de trekker op de hoofdbladzijde kwam met het klassieke alternatief voor ‘kwaad bloed’, namelijk ‘Uitspraak De Wever polariseert’. Ik spits ook mijn oren als de pers afkomt met het woord ‘uitspraak’, maar daarover straks meer. In de tekst van MSN wordt uiteraard alleen de streamer geciteerd (herkenbaar want mét ‘op een avond’), en de reacties daarop. Youssef Kobo, niet van zijn eerste provocatie doodgevallen, zegt daar dat De Wever ’s morgens opstaat met het idee ‘Vandaag ga ik mijn stadsgenoten met terroristen vergelijken’. Kobo leest dus geen volledige interviews. Kobo kan alleen streamers aan.

Maar ook Jeroen Olyslaegers, nochtans een professioneel tekstbewust en taalgevoelig mens, legt een proeve van leesonbekwaamheid af, want wat De Wever doet is volgens hem ‘Zonder enige duiding, “op zicht” mensen brandmerken als mogelijke terroristen’ (op zijn Facebook, en gretig geciteerd in de pers). ‘Zonder enige duiding’ beweert Jeroen, terwijl ongeveer de volledige bladzijde 11 van GVA van die dag duiding is bij die ene zin… Jeroen heeft dus alleen de streamer gelezen. Jeroen geeft niet om het begrip ‘context’. Jeroen is eerst en vooral tegen De Wever, en gaat pas in tweede instantie kijken naar wat De Wever gezegd heeft. Zelfs zijn twijfels die hij nadien formuleert staan nog boller van de klassieke De Wever-aversie dan zijn oorspronkelijke uitspraak. Onze aflosser van Tom Lanoye gaat nog een stapje verder. Voor wat De Wever zegt bestaat een naam, zegt hij, en ‘dat heet volgens mij racisme’. Het Woord kwam er nog veel sneller uit dan ik al vreesde. Die mensen zijn nu eenmaal voorgeprogrammeerd en politiek correcte androïden kunnen het echt niet helpen. Maar als Jeroen het gezegd heeft, dan zegt Apache het ook. Daar begint het artikel koudweg met ‘Een racistische uitspraak…’ alsof dit een uitgemaakte zaak was. Apache beticht de burgemeester dus van een strafbaar feit.

Niet kunnen of niet willen?

We hebben hier nu al drie voorbeelden van mensen die geen eenvoudige redenering kunnen volgen en zich daar uiteraard niet voor kunnen schamen. Of is het eerder niet willen? Ook daarvoor bestaan indicaties.

Het nieuwe VRT-NWS kan in deze mix van onbegrip en kwade wil niet achterblijven. Neemt men niet het voortouw, dan toch het achtertouw. Het citeert bijna de volledige alinea uit het vraaggesprek maar stopt uiteraard bij ‘kom je gemakkelijk mannen van dat type tegen’, want anders zouden de commentaren van Yasmine Kerbache, Youssef Kobo en Imade Annouri er wat onnozel bij staan. Weg dus met alle contextuele ballast, Yasmine (die De Wever dankbaar mag zijn want zo komt ze ook nog eens in het nieuws) spreekt van ‘ranzige praat’ en het Groen-parlementslid Annouri deelt De Wever in bij de types ‘die alle problemen herleiden tot afkomst’ – terwijl hij nu net het omgekeerde zei, hij betreurde juist dat mensen tot hun afkomst werden herleid.

Terwijl Antwerps politicus in spe Kris Peeters snel op de politiek correcte kar sprong, fronste hij naar eigen zeggen de wenkbrauwen. Dat doet hij wel vaker, en naar mijn bescheiden mening is dit niet wijs. ‘Het stigmatiseren’, deelde hij in Terzake mee, ‘is aan hem niet besteed’. Terwijl De Wever zich juist verzette tegen het stigmatiseren. Bij Kris Peeters kunnen we er gerust van uitgaan dat hij niet alleen het interview niet gelezen heeft, maar ook de streamer niet. Men leest immers voor hem. In Terzake iets komen vertellen dat niet ter zake is, volstaat al. Enfin, ongeveer iedereen, van commentator tot CD&V-politicus, doet alsof hij De Wevers uitspraak niet begrijpt.

Toch een dubbelzinnig begrip

Simon Demeulemeester is de enige die op Knack.be een beetje moeite doet. Goed, heel wat moeite zelfs. Ook hij citeert De Wevers volledige antwoord en wijst Jeroen Olyslaegers op diens voorbarige reactie. En toch moet hij het gelijk van de media halen, en daartoe hanteert hij een mijns inziens bedenkelijk argument. Er moet absoluut iets verkeerds te ontdekken zijn in dit interview met De Wever. Maar hoe? Wel, dat gaat dan als volgt.

Als De Wever er zich namelijk over beklaagt dat men de burger voor het minste voor ‘racist’ uitscheldt, dan is het De Wever zelf die racisme vergoelijkt. Daar komt het bij Demeulemeester op neer. De Wever had in het interview nogmaals het racisme van de boze blanke burger moeten veroordelen; welnu, dat heeft hij niet gedaan, en dat is ‘kwalijk’. Dus de burger die stilaan radeloos wordt, precies omdat hij de geradicaliseerden op straat niet kan herkennen, maar wel weet tot welke etnisch-religieuze groep de meesten onder hen behoren, en die dus wantrouwig en schichtig reageert tegenover elke op Barcelona-daders gelijkende wandelaar of autobestuurder op de Turnhoutsebaan, deze burger zelf moet nogmaals, en nog en nog, en herhaaldelijk, continu en eindeloos op zijn racisme gewezen worden – terwijl het er, in wat we stilaan als een noodtoestand zullen moeten omschrijven, hier allang niet meer om gaat. Op die manier lok je vanzelf van die cartoons uit waarin overreden slachtoffers al stervende de daders beklagen. Antiracist tot in de kist.

Naspel

Relletjes met de politie in Borgerhout. Er wordt onmiddellijk gesuggereerd dat de ‘jongeren’ gerevolteerd zijn om wat de burgemeester heeft gezegd en precies daarom relgedrag vertonen. In elk geval het zoveelste voorbeeld van een ‘multiculturele’ mentaliteit waarbij de politie uit ‘hun’ wijk moet blijven. Als er een causaal verband zou zijn, dan is dat de schuld van de opzettelijk mis-interpreterende media en politici. Dan aansluitend een betoging die door een beroepsanarchist was opgezet. Volgens De Morgen had hij zich aan een follietje bezondigd door het lettertype van Signal, het tijdschrift van de Wehrmacht onder het nazibewind, te gebruiken voor het ‘signaal’ dat De Wever had gevraagd en dat de blanke Borgerhoutenaar nu inderdaad aan de racistische burgemeester wou sturen. Leukerds onder elkaar. Wouter Van Besien stapt mee op. Hij laat optekenen dat De Wever de gemoederen ophitst. De Wever heeft niet de juiste reflexen.

Balans

De oorspronkelijke deernisvolle, begripvolle, verzoenende boodschap van de burgemeester is totaal ondergesneeuwd. De boodschap is in haar tegendeel verkeerd. Effect gesorteerd.

De boodschap van de hele hysterie zelf is dat je over Borgerhout in zijn hoedanigheid van Borgerokko helemaal niets mag zeggen. Deze gesloten buurt vertegenwoordigt in de correcte geesten immers het toonbeeld van de multiculturaliteit.

Ten derde verdwijnt nogmaals de grond van de zaak, en die is niets anders dan de massieve dreiging van repetitieve terroristische aanslagen. Tussen twee zulke aanslagen kan men vrolijk zijn gang gaan met relativeren, politie destabiliseren, minimaliseren en vooral de angstige burger voor racist uitmaken.

En ten slotte de pers in het algemeen. Deze commentaar op ‘uitspraken’ van Bart De Wever was het zoveelste incident in een reeks van niet-aflatende, uitgelokte De Weverdramaatjes, waarbij de man zelf na verloop van tijd steevast gelijk krijgt. Dat kan de uitlokkers niets schelen, omdat het hen slechts te doen is om een momentaan effect waarvan ze hopen dat de opeenstapeling ervan uiteindelijk tot resultaat zal leiden. Dat duurt nu al jaren. Het kan om een redenering gaan, of om een uit zijn verband gerukte zin, dan wel om een zinsdeel waarin van alles kan gelegd worden, en als ook een zinsdeel niet klaarligt, volstaat soms een woord zonder zin waarover kan gestruikeld worden. Zoiets is in de geschiedenis van de staat België geen enkele andere politicus eerder overkomen. Yves Leterme komt met afstand op de tweede plaats. Liesbeth Homans op een eervolle derde.

Het geheel is van een afstotende, misleidende, perfide en afgrondelijke onnozelheid.

_________________

[1] Hassan Bahara in De Volkskrant van 2 september 2017