België was te laat voor corona

Het aantal coronadoden in België is de laatste week fors gestegen en we hebben zonet de kaap van duizend doden overschreden. Het aantal dodelijke coronaslachtoffers heeft zich binnen de drie dagen verdubbeld. Daardoor halen we in absolute cijfers ons grote buurland Duitsland in.

Leven of dood

Vandaag is de toestand in België levensbedreigend. Geen sporttoernooitje meer, geen voetbal, geen uitje naar het restaurant of theater, maar in real life  gaat het nu om leven of dood. De statistieken van het Johns Hopkins Coronavirus Resource Center melden dat er in absolute cijfers bijna evenveel doden te betreuren zijn als in ons buurland Duitsland. Hoe komt dit?

Een oorzaak kan zijn dat de doorsnee leeftijd van de zieke patiënten in Duitsland lager ligt dan in België. Aan twee andere oorzaken hebben onze wetenschappers en politici schuld.

Het enige referentielaboratorium in het land

Een maand geleden, om precies te zijn op 28 februari 2020 sloeg ik een Belgische ‘kwaliteitskrant’ open met als kop: ‘Op bezoek in het Belgische coronalaboratorium’. Met tromgeroffel werd de besmetting van de eerste coronapatiënt vastgesteld.

Op een hoogmoedige wijze komt dit nieuws uit het laboratorium van de KULeuven waar het diensthoofd viroloog Marc Van Ranst is, met de tekst ‘het enige referentielaboratorium in het land…’. Ja, zij zijn fier op wat ze doen! Het enige, het beste, de referentie voor alle anderen, wij hebben de situatie steeds onder controle! Van een nauwe samenwerking onder laboratoria is er tot dan nog geen sprake.

Maggie heeft geen testkits

Begin maart duiken de eerste doemberichten in de media op. Stelselmatig worden meer en meer mensen geïnfecteerd, vooral vakantiegangers uit Italië. Maggie De Block, federaal gezondheidsminister, wordt door de oppositie geïnterpelleerd in het federaal parlement met de vraag of de overheid voldoende voorbereid is op het virus.

De Block verdedigt haar beleid, maar duidelijk geïrriteerd vermeldt ze dat de overheid geen testkits bezit (en beschermende kledij, zoals mondmaskers, enzovoort…) en ook niet van plan is dit aan de eerstelijnsverzorgers uit te delen, lees medische frontsoldaten. Het is niet de wetenschap die beslissingen neemt, maar de politiek. Wetenschap genereert uiteindelijk alleen gegevens en kan deze interpreteren, maar zou ‘overweldigd’ worden door de politieke beslissingen.

Momenteel een half miljoen coronatesten per week in Duitsland

750 kilometer oostwaarts geeft de chef-viroloog van de Berlijnse Charité, Christian Drosten, een persconferentie waarom er vergeleken met de buurlanden zo weinig overlijdens te bespeuren vallen in Duitsland.

Zijn verklaring was de volgende: Duitsland heeft reeds in het beginstadium van de epidemie patiënten onmiddellijk beginnen testen. Andere buurlanden zijn daar niet of veel later mee gestart. De viroloog Christian Drosten voert aan dat de universiteitskliniek in Berlijn al begin januari het recept om de PCR-test (polymerase chain reaction, een test die op zoek gaat naar het genetisch materiaal van het virus) aan te maken aan alle universiteitsklinieken en de daarbij behorende medische laboratoria doorgegeven had. (Bron: Reuters)

Na hoogmoed komt de val

Nog steeds wordt de Belgische viroloog-goeroe als ‘heilig’ aanzien! Op VRT komt hij dagelijks een coronapraatje houden, wat de toekomst ons zal brengen. Het is een beetje zoals een praatje over de toekomstige aandelenkoersen. De risico-analyse modellen over het gedrag van een virus en de impact ervan op bevolking die vroeger werden opgesteld, liggen al tientallen jaren in de kast van alle wetenschappers en verantwoordelijken. Hoogmoedig is hij inderdaad, maar hij kan mooi de verantwoordelijkheid doorschuiven aan de politieke macht.

Te laat

Vandaag is het te laat om het Belgische landschap te overspoelen met het testen, testen en opnieuw testen op Covid-19. Deze coronatesten zijn nu nog enkel nuttig om risicomodellen op te stellen voor een volgende epidemie. In België hadden ze moeten beslissen om zo snel mogelijk de juiste personen te testen op Covid-19. En dat is niet gebeurd. Al van bij het begin van de crisis zag je dat het sterftecijfer meer dan 96% bedroeg bij 65-plussers. Toch was preventie voor het personeel en inwoners van woonzorgcentra onbestaande. Hiervoor besliste het politieke landschap te laat.

De verantwoordelijkheid aan het volk overlaten is eenvoudiger dan verantwoordelijkheid opnemen en je fouten toegeven. Zijn alle ouderen (vanaf 60 jaar) vandaag ingeënt tegen pneumokokken? Neen. De Hoge Gezondheidsraad gaf sinds 2014 adviezen uit om de bevolking te vaccineren, maar worden die ook opgevolgd en uitgevoerd? Neen. Vergeet niet dat de mortaliteit van een pneumokokkenbacteriëmie 20 % bedraagt bij 65-jarigen en 40 % bij 85-plussers. Met een bijkomende infectie van het coronavirus zijn die patiënten een vogel voor de ‘coronakat’.

‘Helden’ en echte helden

Blijf in uw kot, social distance, geen sociaal contact, geen restaurantbezoek, geen… En intussen mogen de essentiële beroepen zich verder afbeulen. Geen woord over de huisarts die op 60 cm afstand van zijn patiënt zit. Geen woord over de verpleger of verpleegster die op 40 cm afstand wordt uitgescholden omdat hij of zij niet snel genoeg helpt. En geen woord over de tandarts die op 20 cm de aerosols van speeksel opneemt met zijn operatie-mondmasker dat niet helpt. Geen woord over preventiemaatregelen voor de verzorger(ster) die de rusthuisbewoner aankleedt, het bed opmaakt en eten bedeelt.

De voorbereidingen van de overheid en laboratoria op een mogelijke pandemie, van welke aard dan ook, waren teleurstellend en, zacht uitgedrukt, tamelijk amateuristisch. Wanneer het om mensenlevens gaat, worden de verantwoordelijken in onze ‘kwaliteitskranten’ nog steeds beschreven als ‘helden’. Hoe dom kunnen we zijn!