Debat over de boerkini is een vals debat

Profileringsdrang in een non-debat

Door de beslissing van een rechtbank over boerkini’s in Gentse zwembaden staat het debat over boerkini’s en hoofddoeken plots weer in de belangstelling. Rechts en links gaan dan met geslepen messen tegenover elkaar staan, want op dit punt lijkt men zich te willen profileren. En dat terwijl het debat over hoofddoeken toelaten op een school of achter een loket of een boerkini in een zwembar eigenlijk een non-debat is. Het echte debat wordt echter niet gevoerd en wordt zelfs (on)handig vermeden: krijgt religie nog een plaats in het openbare leven in onze seculiere maatschappij of niet?

Laat ons wel wezen, de boerkini en de hoofddoek zijn vooral een religieus symbool. Ja, het is dus enorm beladen, omdat religie voor gelovigen behoort tot hun identiteit en tot hun kern. Voor wie niet gelooft, is dit veel moeilijker te begrijpen, zowel voor voor- als tegenstanders. Wat al helemaal verwonderlijk is, is dat buitenstaanders menen te moeten weten welke betekenissen men er nog allemaal moet aan geven. Ja, een religieus symbool staat voor een bepaalde manier van leven en impliceert dus heel wat. Een religie kan inderdaad conservatief zijn, haaks zijn op onze verlichte waarden of wat nog meer. Bijgevolg draagt een symbool dat dus ook allemaal in zich.

Debat is nodig want spanning neemt overhand toe

Maar moeten we dan discussiëren over uiterlijke kenmerken van iemand of durven we veel dieper snijden? Durven we (een) religie zelf ter discussie stellen of hebben we schrik van die discussie? We zullen het toch eindelijk eens moeten aandurven want de spanning tussen geloof en maatschappij neemt overhand toe.

De vraag die eens een grondig debat verdient in de tempel van onze democratie, is nadenken en reflecteren over de vraag of religie nog zichtbaar een rol mag spelen in de maatschappij of moet verdrongen worden tot achter de deuren van ons privé leven. Als onze Senaat nog levend is, is dat toch een reflectiekamer waar zulk debat eens diepgaan gevoerd kan worden en iedere partij partij kan kiezen of kleur kan bekennen?

Linkse schizofrenie

Want op dat punt gebeuren rare dingen. Linkse partijen komen nu massaal op voor het recht op het dragen van een symbool van een bepaalde religie. Betekent dit echter ook dat links opkomt voor het recht van een gelovige om zijn geloof een (zichtbare) rol in het publieke leven te laten spelen? Kan links de schizofrenie verlaten om enerzijds de hoofddoek publiekelijk te dulden, maar niet het recht van een christelijke instelling om te weigeren mee te werken aan iets als pakweg abortus of euthanasie? Het ene moment pleiten voor “laat ieder toch zijn wat ze willen”, maar dat recht dan ontnemen bij discussie die veel dieper in het leven ingrijpen dan een doek op het hoofd, is onbegrijpbaar.

Rechts tegen de vrijheid?

Idem voor rechts trouwens. Een liberale partij die pleit voor het terugdringen van geloof tot een louter privé aangelegenheid, ontkent de liberale vrijheden van het individu om in het openbaar leven volledig zichzelf te zijn. Het is dus de wereld op zijn kop: zogenaamde progressieve partijen die normaal een meer geregeld openbaar leven willen, pleiten nu voor de individuele vrijheid en de liberalen doen het omgekeerde.

Islam als staatsgodsdienst in Vlaanderen?

In deze heeft men dus meteen een ideale lakmoesproef voor de kreet “electoralisme”. Als een partij nu pleit tegen een boerkiniverbod maar tegelijk zegt dat geloof geen rol mag spelen bij fundamentele debatten, dan is het platvloers electoralisme. Of anders gezegd, als linkse partijen pleiten voor het toelaten van religieuze symbolen in het openbaar leven, laat ik mij nooit meer de mond snoeren door een linkse in een debat, met name dat ik “omdat ik dat geloof” nooit mag gebruiken in een debat.

In elk ander geval kunnen we niet anders dan vaststellen dat een bepaalde religie meer vrijheden krijgt dan een ander. In dat geval is links diegene die de scheiding tussen kerk en staat langzaam begint te slopen. Als politieke partijen om electorale of andere redenen de pleitbezorger wordt van één religie en anderzijds de rest beknot, dan is men een gevaarlijk pad opgewandeld. Of om het opnieuw eens met duidelijke woorden te zeggen: als sp.a en Groen pleiten voor vrijheden van moslims maar tegen christenen zeggen “hou uw mond”, dan is men aardig op weg om van de islam een staatsgodsdienst te maken die meer voorrechten heeft dan de andere religies. Of hoe godsdienstvrijheid eigenlijk plots de behoeder wordt van de Verlichting.

Grijze wolven in groenrode schaapsvacht

Wil ik het nog een beetje doller maken? Op termijn zal links spijt krijgen van hun huidige beslissingen. Er is cijfermateriaal genoeg beschikbaar dat gelovigen eerder conservatief rechts stemmen. Als men dus op ondoordachte manier toelaat dat (bepaalde) religies steeds meer te zeggen krijgen (in bepaalde partijen), dan zal men merken dat deze mensen niet opkomen voor de progressieve ideeën waar linkse partijen meestal voor staan. Daar heeft u meteen de verklaring waarom rode schepenen toch meewandelen in optochten van Grijze Wolven en pleidooien houden voor een redelijk rechts autoritaire figuur als Erdogan.

Ik voorspel dat we in de toekomst nog vaker zullen merken dat linkse mandatarissen uit hun partij worden gezet omwille van rechtse standpunten en dat die vervolgens partijen oprichten die niet meer zo progressief denken en bijgevolg de nieuwe tegenstanders van links. Links is dus met die grijze wolven in groenrode schaapsvacht eigenlijk een koekoeksjong aan het opvoeden die later zonder genade hun politieke zoogouders zullen verraden.

In de marge, of openlijk?

Kortom, men kan het werkelijke debat nu voor zich uitschuiven uit angst, maar dit zal zich uiteindelijk tegen zichzelf keren. Als alle partijen nu eens duidelijk zouden maken waar ze fundamenteel voor staan in de keuze of onze maatschappij een plek heeft voor geloof of niet, dan hebben ze een kapstok waaraan ze hun andere beslissingen kunnen ophangen. Waarmee ik geenszins wil gezegd hebben dat enkel het laïcisme zaligmakend is, want als men religie openlijk een plaats geeft in het openbare leven in plaats van schoorvoetend knabbelend aan de marge, dan is onze huidige grondwet met bescherming van vrijheid van geloof een voldoende bescherming. Dan weet u meteen ook waar het gevaar schuilt als men rechts nu toelaat die bescherming uit de grondwet te halen: dan is de weg voor links helemaal open om hun ondoordachte plannen uit te voeren. Of hoe men het tegenovergestelde zou bereiken van wat men eigenlijk wenst…