‘Referendum is democratie’

De eerste die we ontmoeten is onze Venezolaanse huisbaas. Hij weet waarvoor we gekomen zijn. ‘You write for a website’. Hij wil ons graag zijn mening geven over het referendum als ‘neutrale waarnemer’. ‘Er zal niets veranderen, maandag staan we op en er is niets veranderd.’ Hij loopt niet hoog op met de politici, leerling-tovenaars die de mensen iets beloven wat niet kan. En uiteraard gebruikt hij het alombekende argument dat het niet kan volgens de grondwet. Volgens hem is het referendum een farce. En hij wil ook niet dat Catalonië zich afscheid van Spanje. Als elke regio in de wereld dat zou beginnen doen …

Festival

Na ingecheckt te zijn trekken we naar de Plaça d’Espanya in Barcelona. Daar vindt de slotmeeting plaats van de Si-campagne. Alhoewel, het is meer een festival dan een meeting. Een plein met een massa volk, niet stampvol, maar toch veel volk. Een groepje jonge vrouwen hier, een wat ouder koppel daar, een jong koppel, een groep vrienden, een paar verloren gelopen Schotten en vooral héél veel jongeren… velen getooid met de republikeinse Catalaanse vlag met ster of een Si-vlag in een van de vele kleuren, of allebei. Een hele stoet sprekers komt op het podium en wordt afgewisseld met muziek, popdeuntjes met ergens het woord Catalunya in. Het publiek zingt en danst en scandeert tussendoor. Een politieke meeting zoals ik er in Vlaanderen nog niet vaak een gezien heb. Inclusief de kraampjes waar je een breed gamma aan campagnemateriaal kan kopen.

Naar het einde van de vier uur durende manifestatie wordt door de sprekers – van politici en vertegenwoordigers van de sociale bewegingen, ook uit het buitenland, maar ook artiesten en de brandweermannen – op het podium ‘referendum es democratia’ gevormd in witte letters. Ondertussen ontmoeten we enkel Vlaamse referendumtoeristen en een van de vele Vlaamse ‘internationale waarnemers’. Die waarnemers zijn er in verschillende categorieën. De ‘officiële’ via de Catalaanse diplomatieke dienst DiploCat en die via ngo’s waar ook de Vlaamse Volksbeweging bij is aangesloten. Hij is een van die laatste. Ze worden zondagmorgen vroeg in de stemlokalen verwacht en zijn een soort internationale garantie. Een garantie dat het referendum vlot verloopt of – wat wel eens realistischer kan zijn – een garantie dat de Spaanse staat geen geweld zal gebruiken om het referendum te verhinderen.

Surrogaatnationalisme

De Vlamingen kijken hun ogen uit. De politieke festivalsfeer, valt allen op. Ze staan in het Si-kamp, zelf zijn het overtuigde Vlaamse separatisten. ‘Eigenlijk is het een beetje triest dat we naar hier komen om hier te beleven wat we thuis niet hebben. Het is een soort surrogaatnationalisme zegt de een van de deelnemers.’

De avond wordt afgesloten met een politieke ster, de minister president Carles Puidgemont spreekt het volk toe, luid toegejuicht. Het referendum is volgens hem een tsunami aan democratie. ‘independentia’ scandeert het volk na afloop.

Alles moet weg

Wij staan ondertussen vooraan de trapjes op, waar de selfies met Karles Puidgemont en Arturo Mas, de huidige en de vorige MP, worden genomen. Na Puigdemont klinkt het Europese volkslied, want de Catalanen zien hun toekomst duidelijk in Europa tegemoet. In minder een half uur leegstromen. De kraampjes delen het laatste campagnemateriaal gratis uit. Het zijn de laatste dagen, alles moet weg! De schoonmaakploeg komt eraan.

Ondertussen hebben we ‘onze’ Christoph Bostyn’ gevonden. Hij woont en werkt nu al meer dan twee jaar in Barcelona. Het laatste half jaar draait hij mee in het campagneteam van ANC, de grote middenveldorganisatie die deze meeting organiseert. 22 man heeft ANC in dienst op de vooravond van het referendum. 40.000 leden schenken de beweging maandelijks een gift. Daar komen de middelen vandaan om de referendumcampagne breed uit te rollen. Hoewel de hulpdiensten en de Catalaanse politie er zijn blijkt de meeting niet officieel aangevraagd. Dat kan niet, want het is een meeting in verband met het referendum en dat is verboden. Toch zien we nergens Guardia Civil.

Stilte voor de storm?

Bostyn is er niet gerust op. ‘Het is te stil.’ Na het repressieve optreden van Madrid, de jongste anderhalve week, is de anti-Catalaanse agitatie stilgevallen. De Guardia Civil – enkele duizenden samengepakt op ferryboten in de haven van Barcelona – houdt zich sinds woensdag opvallend koest. De Spaanse acties richtten zich de jongste dagen vooral tegen campagnewebsites en -apps en juridische stappen tegen politici die het vorige referendum organiseerden en politici en ambtenaren die zondag het referendum vast willen laten doorgaan. Stilte voor de storm?

https://twitter.com/Karl_Drabbe/status/913870971853066242