‘Compromis à la Belge’ in Vlaanderen

Met stijgende verbazing heb ik zitten kijken naar het schouwspel dat de Vlaamse regering de laatste week opvoerde. Het begon met minister-president Geert Bourgeois die schaamteloos een koppeling maakte tussen twee belangrijke maatschappelijke hervormingen, de kinderbijslag en onderwijshervorming. Een beproefde Belgische techniek zowaar: dossiers die al maanden geblokkeerd zitten, deblokkeren in een groot compromis.

En het moet gezegd, de Vlaamse regering beheerst de Belgische loodgieterij tot in de puntjes. Eerst aankondigen en dan koppelen, gevolgd door een zeer lange onderhandeling met de nodige onderbrekingen, afgewerkt met een nachtelijke vergadering om de ontknoping van het schouwspel te larderen met de nodige dramatiek. Enkel een kasteel met de allures van Hertoginnedal ontbrak nog.

Het stoort de minister-president al een tijdje dat zijn regering zeer zwak scoort in recente peilingen. Hij wijt dat aan het gegeven dat het vooral federale thema’s zijn die de publieke debatten beheersen. En dus probeert Bourgeois het geweer van schouder te veranderen. Waarom eens niet proberen om via oude Belgische technieken de camera’s en het publieke debat naar mijn Vlaamse regering trekken? Alleen, dat bewijst de politieke geschiedenis van dit land ten overvloede, levert een dergelijk compromis zelden goede akkoorden op. En ik die dacht dat de kracht van de verandering ook betekent dat ze het op Vlaams niveau anders zouden aanpakken. Zeker met de N-VA als leidende politieke kracht. Quod non dus. Intussen is duidelijk dat in het vinden van een compromis een koehandel is opgezet tussen de drie regeringspartijen N-VA, CD&V en Vld.

Neem nu die ‘onderwijshervorming’. Zonder overdrijven moet dit dossier de afgelopen jaren zowat het meest besproken zijn in het Vlaams parlement. Analyses, conceptnota’s, hoorzittingen met experten, etc. En iedereen was het eens over de knelpunten: te veel jongeren verlaten de school zonder diploma; het watervalsysteem – waarbij jongeren zo hoog mogelijk inzetten, maar als het niet lukt overschakelen naar technisch of beroepsonderwijs – is zeer inefficiënt. En het voedt onterecht de perceptie dat een technische opleiding of een hands-on opleiding richting de arbeidsmarkt minder is. Vandaag moeten jongeren te snel kiezen op een moment dat ze nog niet goed weten welke kant ze willen uitgaan met hun leven… Allemaal problemen die getackeld zouden worden met de ‘onderwijshervorming’.

Maar wat is het resultaat van het ‘historisch akkoord’? Een hervorming waar een kat haar eigen jongen niet in terugvindt. De CD&V die iedereen tracht te overtuigen dat er wel degelijk ‘iets’ verandert, de N-VA die op Twitter benadrukt dat er ‘geen brede eerste graad’ komt en de Vld die erop wijst dat meertaligheid nu eindelijk een feit wordt in het Vlaams onderwijs.

En minister-president Geert Bourgeois die in de televisiestudio’s als een volleerde Belgische loodgieter met een ‘matrix’ – die niemand nog kan volgen – uitlegt dat je stromen en domeinen hebt, maar dat de scholen dat allemaal autonoom kunnen beslissen. En dat niets moet. Hoe jongeren en hun ouders hun weg gaan vinden in de ‘matrix’? Hoe de ‘matrix’ nu een oplossing is op de eerder geformuleerde knelpunten? Niemand die het kan zeggen. Ik vermoed dat minister Hilde Crevits, in ruil voor het inslikken van de brede eerste graad die de CD&V in haar 3-D campagne voor onderwijs als prioriteit had staan, andere onderwijsdossiers heeft kunnen deblokkeren. Welke? Antwoord misschien in de Atoma-schriftjes.

Wat met de hervorming van de kinderbijslag? Toegegeven, daar zitten goede punten in. Er kon wel wat gewied worden in de vele systemen. Maar dat de Vlaamse regering maar liefst twee indexsprongen op de huidige kinderbijslagen nodig heeft om zowat 140 miljoen euro op te halen om het nieuwe systeem te financieren? Daar blijven de regeringspartijen liever wat vager over. Omgerekend zowat 87 euro per kind ophalen om een hervorming die start in 2019 betaalbaar te houden… een compromis a la Belge. Vooral omdat de Vlaamse regeringen na Bourgeois I meteen op zoek mogen naar extra middelen om het systeem ook in de jaren na 2020 betaalbaar te houden. Facturen doorschuiven naar volgende regeringen en generaties… waar heb ik dat nog gehoord?