De civil society is dood, lang leve de civil society!

Dit zijn tijden waarin men denkt dat de geschiedenis ons alleen nog kan leren dat er niks uit het verleden te leren valt. De technologisch-wetenschappelijke revoluties hebben onze levensomstandigheden zodanig veranderd dat we denken de vorige generaties op vrijwel elk gebied te hebben overtroffen. We denken al gauw dat het verleden zo fundamenteel anders was, dat men er eigenlijk nauwelijks nog aandacht voor heeft. De geschiedenis kan volgens velen niet langer dienen als voorbeeld, als een soort van historia magistra vitae. Nochtans kunnen we effectief uit het verleden leren; de geschiedenis zien als een soort voorbeeld van hoe het (niet) moet en kan. Niet alles was vroeger immers niet per se  slechter dan de hedendaagse realiteit, en dit spijts de vooruitgang die wetenschap en techniek hebben geboekt. Ongetwijfeld een van de meest sprekende voorbeelden hiervan is de maatschappelijke cohesie die al geruime tijd onder druk staat en dreigt nog verder te verzwakken.

De Verlichting mag dan wel terecht met bepaalde vormen van gezag hebben gebroken. Onder invloed van voornamelijk de romantiek ontstond de gedachte dat dit niet volstond. Werken sociale samenhang en controle niet veeleer beklemmend en belemmerend ? [1]  Een terechte vraag, die evenwel geen of onvoldoende rekening houdt met de gedachten van denkers zoals Edmund Burke (cf. diens little platoons, “de kleine pelotons” ). Zij wezen op het vitale belang van juist deze organisch gegroeide instituties. Maar de balans sloeg compleet door naar de andere kant…

Vandaag zien we dat er een systeem is ontstaan dat beweert ons ‘vrij’ gemaakt te hebben, maar ons in feite aan een loodzware ketting heeft gelegd. Het is een combinatie van het meest doorgedreven maatschappelijk individualisme samen met een staatkundig etatisme/socialisme. In concreto verkeren we in een situatie waarin we nauwelijks verantwoordelijkheid hebben jegens onze medeburgers. Vereenzaming van ouderen en sociaal onacceptabel gedrag van jongeren zijn zeer frequent. De prijs die we hiervoor betalen is de opkomst van een bemoeizuchtige overheid, de opmars van regelneverij en schuldslavernij en het opgeven van vele waardevolle individuele vrijheden. Echt niet het soort ‘vrijheid’ dat wij willen.

Na de diagnose komt de prangende vraag: hoe lossen we dit probleem op? We kunnen ons ziek sociaal weefsel eigenlijk op twee manieren proberen te redden. Enerzijds is er het bekende recept van nóg meer staat. Een “oplossing” die onze gemeenschap en onze economie de afgelopen decennia ontegensprekelijk heeft beschadigd. We mogen nog zoveel GAS-boetes uitschrijven en maatschappelijke werkers naar de ouderen sturen, het is en blijft louter symptoombestrijding van een ziekte die ons kostbare maatschappelijk weefsel heeft aangetast. Het is dweilen met de kraan open.

Het alternatief is een gedeeltelijke en geleidelijke terugtrekking van de staat. Hierdoor ontstaat er ruimte voor het herstel van de civil society. Durft Jong N-VA meer dan louter prediken voor herstel van maatschappelijke cohesie? Durven we hiervoor ook oplossingen aanreiken? Durven we de nodige ruimte geven aan onze samenleving zodat deze echt de mogelijkheid krijgt om te groeien en te bloeien? En durven wij pleiten voor een Vlaanderen waar burgers niet langer alleen (beperkte) verantwoording afleggen tegenover de staat, maar ook en vooral tegenover elkaar? Een Vlaanderen waar burgers in eerste instantie steunen op elkààr en niet op de staat?

Een onafhankelijk Vlaanderen is geen eindpunt, het is pas het echte begin van ons verhaal. Even belangrijk is namelijk de vraag hoe dat Vlaanderen er moet uitzien. Dat kan alleen een Vlaanderen zijn met een sterk sociaal weefsel, een Vlaanderen van burgers, een geheel van individuen met verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid is alleen daar waar echte vrijheid is, en echte vrijheid is alleen daar waar verantwoordelijkheid is. Minder staat en meer vrijheid zijn dus premissen voor een écht sociaal Vlaanderen.

Daarom kies ik als Jong N-VA’er zaterdag resoluut voor het project Conservatief & Vlaams. Zij die dit project onderschrijven durven de volgende voor Vlaanderen noodzakelijke stap te zetten. Nog meer dan dat zij pleiten voor een onafhankelijk Vlaanderen, pleiten zij voor onafhankelijke Vlamingen. En laat dat nu net zijn waar we meer dan ooit nood aan hebben.

Arn Berghmans is actief lid van Jong N-VA.