De kapotte as Moskou-Berlijn

Rusland is een groot rijk met indolente burgers, Duitsland is een staat met knappe koppen met talent voor wereldburgerschap. Breng Duitsland en Rusland samen in een politieke belangengemeenschap en de twee delen van die unie versterken mekaar. Ook na 1945, na de Europese Unie en na de Duitse hereniging blijft deze droom leven in radicaal-rechtse Duitse kringen. Wat Rusland nu aanricht in de Krim, en beoogt in Oekraïne, duwt de mogelijkheid om dat te bereiken verder weg dan ooit, zeggen ook Vlamingen die van dichtbij deze discussie volgen in de Duitse conservatieve media.

‘Der rote Leutnant’ werd hij genoemd: Otto Strasser (1917-1974). Hij was de broer van Gregor Strasser die een van de eerste medestanders van Adolf Hitler werd. Gregor was onder meer present bij de mislukte putsch van 1923 in een Münchener bierhal. In zijn legertijd tijdens de Eerste Wereldoorlog abonneerde Otto Strasser zich op een sociaaldemocratisch blad en zijn spotnaam werd geboren. Otto Strasser was lid van de sociaaldemocratische SPD van 1917 tot 1920 en leidde na de nederlaag van Duitsland een paramilitaire groep, de ‘Rote Hundertschaft’. Hij werd beïnvloed door de conservatieve denker Arthur Moeller van den Bruck en diens idee van het ‘mitteleuropäische Reich’. In 1925 werd Otto lid van de NSDAP (de letters AP staan voor Arbeiterpartei, wat de huidige sociaaldemocraten wegwuiven maar het behoort tot de kern van de nazipartij) en groef met zijn broer Gregor en Joseph Goebbels de fundamenten van de linker- of sociaal-revolutionaire vleugel van de NSDAP. De broers Strasser domineerden de Berlijnse partijorganisaties en ontwikkelden eigen ideologische klemtonen die botsten met de Zuid-Duitse partijvleugel van Adolf Hitler. Joseph Goebbels, die nauw samenwerkte met Gregor Strasser om de linkervleugel te vestigen in het Rijnland en Westfalen, streefde naar een antikapitalistische koers van de NSDAP. Het trio en zijn volgelingen werd bekend als ‘linke Leute von Rechts”, en ondersteunde deels de stakingen van de sociaaldemocratische vakbonden en verdedigde een verbond (Anlehnung) met de Sovjet-Unie. Ondanks de antimarxistische gedachten van de Strasser-tendens. Deze stroming werd eveneens bekend als Nationalbolschewismus, een begrip dat ook na de Tweede Wereldoorlog gehanteerd bleef in radicaal-rechtse kringen.

In 1926 lanceerden Otto en Gregor de uitgeverij Kampfverlag voor de verspreiding van de ideeën van de linkse fractie van de NSDAP. Otto verliet de NSDAP in 1930, zijn broer bleef en was veel geliefder (wat niet belette dat hij bij de partijzuivering van 1934, de Nacht van de Lange Messen, vermoord werd door SS-milities). Hij publiceerde daarop het pamflet Die Sozialisten verlassen die NSDAP waarin hij onder meer het gebrek aan steun van de nazi’s aan de onafhankelijkheidsstrijd van Mahatma Ghandi aanklaagde. Het nieuwe politieke voertuig van Otto Strasser werd de Kampfgemeinschaft Revolutionärer Nationalsozialisten waarvan de helft van de leden na een tijd toetrad tot de Kommunistische Partei Deutschland (KPD). Na de machtsovername door Hitler in 1933 week Otto Strasser uit naar Oostenrijk en Tsjechoslowakije. In 1938 gaf hij, samen met de joodse denker en homoseksueel Kurt Hiller, de Präger Erklärung uit waarin de beiden zich keerden tegen de Hitler-staat en opkwamen voor een nieuw Duitsland. Kurt Hiller was eerder inspirator van Vlaamse activisten en pacifisten tijdens en na de Eerste Wereldoorlog.

Het nationaalbolsjewisme en de band Berlijn-Moskou vinden tribunes in bijvoorbeeld de National Zeitung, gesticht in 1951, van uitgever Gerard Frey, oplage rond 40 000 exemplaren (op het hoogtepunt, alleen in West-Duitsland 106 000). De National Zeitung is revanchistisch en anti-Europese Unie. 

Foto: Hitler met rechts van hem Georg Strasser en Heinrih Himmler op een NSDAP-vergadering in München, 1925. Derde links van Hitler is partij-ideoloog Alfred Rosenberg. (c) Reporters