De Leeuw moet op de toren

Sinds kort werd er in de media bericht dat de organisatie die de IJzertoren beheert de Vlaamse Leeuw, vlag van de Vlaamse gemeenschap, heeft verwijderd van de IJzertoren. Deze beslissing wordt als volgt beargumenteerd. De Vlaamse Leeuw past beter aan de PAX-poort, het begin van het complex waar de toren deel van uitmaakt, en op de IJzertoren staat nu een vlag die verwijst naar het museum binnenin de toren en die daarom beter de lading van de toren zou dekken.

Vlaamse Leeuw en Vredesduif: een onafscheidbaar koppel

Deze beslissing gaat uit van een compleet verkeerde lezing van de IJzertoren als monument en de boodschap die dit monument uitstraalt. Op haar basis staat immers ‘NOOIT MEER OORLOG’ in vier talen, terwijl in haar nok duidelijk de volgende boodschap prijkt AVV – VVK. ALLES VOOR VLAANDEREN – VLAANDEREN VOOR KRISTUS. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden binnen de traditie van het open, democratisch Vlaams-Nationalisme dat de IJzertoren uitdraagt. Vrede is de basis van Vlaamse ontvoogding, en Vlaamse ontvoogding is het resultaat van vrede. Het een kan niet zonder het ander en het ander kan niet zonder het een.

De vredesduif en de Vlaamse Leeuw zijn innig met elkaar verbonden. Ze zijn in de bakstenen van de IJzertoren ingemetseld, maar ook verankerd in haar geschiedenis. Op de nacht van 15 op 16 maart 1946 werd de eerste IJzertoren gedynamiteerd en werd hiermee een poging ondernomen om de Vlaamse ontvoogdingsstrijd de kop in te drukken. Dit bot beroep op geweld had de Vlaamse beweging met geweld kunnen beantwoorden, maar dat werd niet gedaan. Op dat cruciale keuzemoment werd er expliciet gekozen voor vreedzaam verzet. Het is significant dat de slogan NOOIT MEER OORLOG niet aanwezig was op de eerste toren, maar wel op de tweede. Het is ook significant dat het IJzercomplex nu door een PAX-poort (vredespoort) wordt ingeleid. Vanaf dat moment heeft de Vlaamse beweging consequent gekozen voor de succesformule van een vreedzame, open en democratische beweging. Niet voor niets wordt de Vlaamse beweging door minderheden in Europa aanzien als het voorbeeld voor hun eigen ontvoogdingsstrijd. De Vlaamse beweging is een voorbeeld omdat op dat cruciaal moment in 1946 de Vlaamse Leeuw en de vredesduif onlosmakelijk met elkaar werden verbonden.  

De beslissing om de Vlaamse Leeuw te verwijderen is dan ook nefast om twee redenen. Niet alleen wordt er hier aan cultureel relativisme gedaan op een historisch belangrijke site die als lieu de mémoire een van de pijlers is van Vlaamse identiteitsvorming. Misschien het ergste is dat de vredesboodschap wordt misbruikt en onteerd om dit cultureel relativisme te botvieren. Het resultaat is een hol en vlak complex dat onvermijdelijk zijn beoogde doel zal missen. Het is immers onmogelijk om in Vlaanderen de boodschap van vrede uit te dragen zonder de roep om Vlaamse ontvoogding de respecteren. 

Sociale media versus cultureel relativisme – 1-0

Deze beslissing heeft vele Vlamingen met afgrijzen vervuld. Sommigen zeggen dat de Vlaamse beweging aan slagkracht of aan maatschappelijke relevantie heeft ingeboet. Wie met een traditionele bril naar cultureel verzet kijkt heeft hierin gelijk. Enkele dagen na de beslissing zien we geen marsen met duizenden naar de IJzertoren, geen hongerstakingen of geen betogingen. De weinigen die deze weken aan de IJzertoren zullen opduiken met de Vlaamse Leeuw op de schouder zullen voor relict, marginaal en irrelevant uitgemaakt worden.

Maar wie zo naar de feiten kijkt, kijkt met ogen uit de 20^e eeuw naar de 21^e eeuw. De tijden zijn veranderd. En een uiterst militante en zelfbewuste jeugd heeft andere middelen gevonden om haar terecht ongenoegen met de culturele afbraak van de IJzertoren te uiten. Op enkele dagen heeft een initiatief op sociale media, de facebookgroep ‘De leeuw moet op de toren’, bijna 4000 Vlamingen verenigd in een duidelijk JA voor de Vlaamse Leeuw op de IJzertoren. Veruit meer mensen dan het aantal deelnemers aan de laatste IJzerbedevaarten.  

Naar een nieuwe Vlaamse beweging

De IJzerbedevaart is roemloos ten onder gegaan in het gekibbel en gekonkel van kleine, beperkte groepjes, comiteetjes en belangengroepjes, die met cultureel relativisme aan de ene kant en extremisme aan de andere kant terecht de onderstroom van de Vlaamse beweging hebben verloren. Nu duikt deze onderstroom des te sterker op in nieuwe media en nieuwe kansen. De stem van velen klinkt voor het eerst terug tegen de beslissingen van weinigen. De media die zulke dingen toelaten kunnen we niet zomaar sociale media noemen. Het zijn terecht democratische media.

De Vlaamse beweging is een vredesbeweging en een democratische beweging. Daarom zal zij zich herbronnen in een nieuwe, directe, democratische en interactieve vormentaal. En zo zal terug de stem van velen spreken, over Vlaanderen en over de vredesduif.

Raf Praet is

Foto © Doorbraak