Door België loopt een twittergrens

Het minste wat je van de sociale media kan beweren is dat het even belangwekkende als boeiende maatschappelijk fenomenen zijn. Heel ‘vandaag’ ook.

Ze lijken erg individualistisch. Op facebook kies jij wie je uitnodigt om vriend te worden en die kiest dan weer zelf om wel of niet op dat aanbod in te gaan. Je schept je eigen wereldje. Twitteraars kiezen wie ze gaan volgen. ‘Niet kniezen gewoon zelf kiezen’; het zou een reclameslogan voor die nieuwe media kunnen zijn.

Ze roepen ook een sfeer op van vrijheid, want je beslist helemaal vrij hoe je ‘jouw’ groepje samenstelt en bij wie je wil behoren. Er is komt geen ingrijpen van hogerhand, weze het regering, ouders of werkgever, bij kijken.

Ze zijn nieuw en hebben geen last van oude gewoontes of verstarde folklore. Iedereen begint met een leeg blad, lees profiel.

Ze lopen over het wereldwijde web en trekken zich van grenzen dus al helemaal niets aan. Het gaat er allemaal ongeregeld, zonder overheidsingrijpen, zonder sluitingsuren, zonder dwang, jong, modern, nieuw aan toe.
Uiteraard gelden er ook weer eigen regels, heeft die fb-vriendengroep de neiging erg homogeen samengesteld te worden, zorgt de druk van de omgeving er voor dat op die geroemde vrijheid wel wat is af te dingen, surfen ook mensen van wie we het minder graag hebben die sociale media af, enzovoort. Maar geen gezeur, zonder profiel besta je nog amper dus ‘gaan we er met z’n allen helemaal voor’.

Twitteren is bovendien naast interessant – mits de juisten te volgen – ook nog eens plezant. (Facebook is dan weer leuk.) Geef toe, dat verhaal van 31 oktober is toch geweldig. Die dag stuurt @Nektapijt om 12:26 uur een tweet: ‘Trinity van The Matrix kan mij krijgen’ gevolgd door ‘#jaren90tweet’. Hij vroeg zich af welke tweets we in de jaren ’90 hadden verstuurd als Twitter toen al bestond. Over Trinity van de Matrix kon dat pas op het einde van dat decennium geweest zijn, want de film dateert van 1999. Maar twitteraars zijn geen exegeten en vallen niet over zo’n details.

Nu, twee dagen later, heeft @Nektapijt 765 volgers. ‘Tweehonderd volgers bij op één dag’, schrijft hij. Mooi, maar een twitter-mastodont was hij bij de lancering van zijn Trinity-berichtje dus alvast niet. En toch. Hoe het komt? Wat er is gebeurd? Zijn idee werd massaal opgepikt door de twittergemeenschap.

De homo ludens, de spelende mens, is helemaal mee met de sociale media. @Nektapijts zaad viel niet op de virtuele rotsen. Het goot #jaren90tweets, de ene al geslaagder dan de andere. De twittergemeenschap vermaakte zich in elk geval kostelijk.

Dé twittergemeenschap? Maar welke twittergemeenschap? Wat hadden die #jaren90tweets-twitteraars met elkaar gemeen, behalve het feit dat ze op twitter zitten?

Heb jij meegedaan? Dan ben je haast zeker een Vlaming. Het ging niet eens over Nederlandstaligen want onze noordelijke staatsgrens bleek een zo goed als onoverbrugbare twitterbarrière. Maar ook langs onze zuidelijke (taal)grens loopt een diepe twitterkloof. De mini-hype was niet Hasselts, Mechels of Dendermonds. Er liep geen grens door twitterend Vlaanderen maar er mooi omheen.

Twitteren is een puur talige vorm van communiceren. Achter @Nektapijts hashtag volgde een Nederlandse woordencombinatie, dus bereik je vooral Nederlandssprekenden. Maar de twitterverbanden over de taalgrens bleken zo dunnetjes dat er niet eens een Franstalige versie werd gelanceerd. Of toch, ’s anderendaags kon ik de driftige twitteraar Marcel Sel provoceren om ‘#tweetsannees90’ op te starten. Na één dag beperkte de oogst zich tot tien twitteraars samen goed voor twintig tweets. Hier zaten dan weer géén Vlamingen tussen, op mij na dan.

‘Toch logisch dat Franstaligen niet reageren op een Nederlandstalige hashtag’, klonk de reactie toen ik opmerkte hoe Vlaams die #jaren90tweets-golf was. Was het alleen de taal, dan deden ook Nederlanders mee. De verklaring ligt in de sociologische realiteit waarin wij leven.

Bekijk jouw facebookvrienden en twittervolgers. Voor de meesten onder ons gaat het in de overgrote meerderheid over Vlamingen. De dichtheid is bij facebook wellicht groter rond de eigen kerktoren, neemt dan dorp per dorp af om een bruuske duik te nemen aan de grens van Vlaanderen. De groep volgers op Twitter is wellicht minder gekleurd door de directe omgeving maar is voor de meesten ook vooral heel erg Vlaams. Doe de oefening met het eigen profiel.

De mensen die we volgen, de mensen die ons beïnvloeden, de mensen met wie we interactie hebben op de sociale media zijn niet alleen maar wel in eerste instantie Vlamingen. Dus zelfs op het jonge fenomeen Twitter of Facebook bewegen we grotendeels in een Vlaamse omgeving met internationale uitlopers. We volgen ook Britse kranten, Amerikaanse economisten en Spaanse voetballers. Maar van een specifieke Belgische ruimte is in die nieuwe media bij de meesten amper of geen sprake.

De sociale media zijn individualistisch, vrijheid ademend, nieuw, grenzeloos en… voor ons opmerkelijk Vlaams. ‘#jaren90tweets’ illustreerde dat mooi. Als je vandaag nog iets Belgisch wilt hebben, moet je het wettelijk opleggen. Wat spontaan gebeurt is Vlaams én wereldwijd.