Doorbraak van al-Qaeda 3.0

Al-Qaeda 1.0

al-Qaeda (letterlijk: de basis, het fundament) werd tijdens de Afghaans-Russische oorlog een van de grootste groeperingen van Jihadi’s. Osama bin Laden kon dankzij zijn familiefortuin en zijn uitstekende contacten met de vijanden van de USSR (in casu de CIA) de communistische troepen helpen verdrijven. De CIA leverde rustig wapens aan al-Qaeda om de Sovjets te bestrijden. De Afghaanse rebellen en Mujahideen verjoegen de Sovjets met actieve steun vanuit het Westen. De Sovjets trokken zich onverrichter zake terug.

Al-Qaeda plooide zich dan terug op het andere aspect van de Jihad en begon meer en meer te radicaliseren. Toen Amerikaanse troepen, in de strijd tegen Saddam Houssein, Saoedi-Arabië als uitvalsbasis claimden, ging al-Qaeda stilaan in overdrive. Osama werd opgejaagd wild en vertrok quasi gedwongen naar Soedan. In 1998 publiceerde Osama bin-Laden zijn tweede fatwa (klik hier voor de oorspronkelijke tekst), de tekst stond bol van de verwijzingen naar Kruisvaarders en Zionisten. Het leek vrij duidelijk wie de nieuwe vijand van al-Qaeda ging worden.

Een half jaar na de ‘dreigbrief’ volgde het onvermijdbare. Op 7 augustus 1998 (bijna dag op dag 15 jaar geleden) werd een vrijwel simultane aanslag gepleegd op de Amerikaanse ambassades in Tanzania en Kenia. Er vielen enkele honderden doden. De toon was gezet. Ondanks meerdere aanwijzingen dat al-Qaeda meer Amerikaanse doelwitten voor ogen had kon men niet voorzien wat op 11 september 2001 gebeurde. De skyline van New York werd opeens een paar skyscrapers armer en een gigantische aswolk rijker. Bijna 3 000 burgerslachtoffers werden geteld. Een derde vliegtuig boorde zich een weg in het Pentagon; het vierde stortte neer. En dus zie hier: al-Qaeda 1.0, een radicaal-islamistische groepering, die er in slaagt om de hele Westerse wereld op zijn kop te zetten. Terreur was gezaaid, maar het resultaat was een regelrechte oorlog tegen al-Qaeda op verscheidene fronten. Toenmalig President Bush koos er (al dan niet bewust) voor om een ‘Crusade on Terror’ uit te roepen. Het hoeft niet echt te verbazen dat het gebruik van het woord ‘kruistocht’ tot nog heftiger reacties leidde. Dus werd het ‘War on Terror’.

Al-Qaeda 2.0

Grof door de bocht kunnen we stellen dat al-Qaeda zijn tweede fase inging na de Amerikaanse invasie in Afghanistan. De strikte structuur en het inspirerend leiderschap van de charismatische Bin Laden maakten noodgedwongen plaats voor sporadische boodschappen die de wereldwijde aanhang inspireerden. De aanslagen in Marokko, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Bali, … waren allemaal ideologisch geïnspireerd door al-Qaeda maar bleken niet direct te linken aan al dan niet rechtstreekse orders van het al-Qaeda Central Command.

Al-Qaeda 2.0 werd gekenmerkt door losgeslagen heethoofden als Abu Musab az-Zarqawi die in Irak de absolute terreur introduceerden. Az-Zarqawi deed in zijn intrede in al-Qaeda in 2004 toen hij zich met zijn splintergroep at-Tawhid wa’l-Jihad aansloot bij Osama. Vanaf 2005 maakte hij internationaal furore door enkele gruwelijkheden die hij zou hebben begaan. Zo zou hij de Amerikaanse journalist Nick Berg eigenhandig hebben onthoofd. De gruwelijke beelden werden miljoenen keren verspreid via YouTube. Az-Zarqawi en zijn tak van al-Qaeda gingen verder in hun missie om zoveel mogelijk slachtoffers te maken bij aanslagen. Zonder onderscheid des persoons pleegden ze aanslagen op Shi’itische moslims, Amerikaanse troepen en zelfs hulpverleners. Hij werd enkele keren op de vingers getikt door Osama, maar ging door met zijn campagne.

Het hoogtepunt voor az-Zarqawi was de Slag om Fallujah. Toen zijn troepen op 31 maart 2004 vier Amerikaanse huurlingen van BlackWater gevangen namen werden de mannen niet alleen gedood. Om de vernedering compleet te maken, werden er video’s verspreid, waarin te zien was dat hun lijken werden voort gesleurd door de straten van Fallujah. En om het helemaal compleet te maken werden de half ontklede lijken ondersteboven opgehangen aan een brug over de Eufraat. Dit werd als hot & breaking news gezien en voor men het wel besefte was de Westerse media weer helemaal mee met al-Qaeda; de propaganda-machine draaide volle toeren. Az-Zarqawi werd uiteindelijk door de Amerikanen uitgeschakeld op 7 juni 2006; Amerikaanse jets dropten een paar bommen op de man (en zijn familie).  

Na de oorlogen in Irak en Afghanistan bleven de Westerse troepen ter plaatse. Democratische verkiezingen werden georganiseerd. Al-Qaeda bleef min of meer actief maar de grotere acties bleven uit. Osama was min of meer van de kaart verdwenen. Af en toe verscheen nog een boodschap maar de Amerikaanse strategie wekte de indruk te werken. Op 2 mei 2011 leek het over en uit met al-Qaeda. Amerikaanse troepen vielen de villa binnen waar Osama (al jaren) verbleef. De leider van al-Qaeda werd samen met zijn gedachtegoed in de Indische Oceaan gedumpt.

Al-Qaeda 3.0

Toen de Arabische Revoluties uitbraken, leek het helemaal gedaan metal-Qaeda; liberale krachten in de Arabische wereld verdrongen het doembeeld van de hardcore Jihadi’s volledig naar de achtergrond. Aymann az-Zawahiri, de Egyptische oogarts die Osama opvolgde aan het hoofd van al-Qaeda verspreidde zijn boodschap nog wel, maar leek te roepen in de woestijn. Enthousiast sprong het Westen op de kar van de Arabische revolutionairen. Libië werd door de NAVO ‘bevrijd’ van de grootste gek onder de Arabische dictators. Mu’ammar al-Qadhafi, door Ronald Reagan ooit ‘The Mad Dog of the Middle East’ genoemd, werd uit een rioolput gesleurd en als  een beest afgemaakt.

In Tunesië en Egypte verliep de revolutie zonder rechtstreekse inmenging van de Westerse grootmachten. Heel even groeide de hoop dat wat wij onder democratie verstaan zijn weg had gevonden in het Midden-Oosten. Er werden democratische verkiezingen georganiseerd  in Tunesië en Egypte; de nachtmerrie van al-Qaeda was weg, ver weg. Maar de uitslag van de verkiezingen draaide net iets anders uit dan gehoopt. Gematigde islamisten als de Moslim Broederschap namen de macht over in Egypte. Met figuren als Mohammad Mursi aan de macht, brak er een nieuw tijdperk aan in het Midden-Oosten.

En dan volgde het onvermijdelijke. Midden september werd het rommelfilmpje Innocence of Muslims losgelaten op de wereld. Wereldwijd braken protesten uit in de islamitische gemeenschap. Nog dezelfde dag riep Sheikh Mohammad az-Zawahiri (de broer van Aymann) op tot protesten in Caïro. De Amerikaanse ambassade in Caïro werd bestormd door een woedende menigte, al snel wapperde de zwarte vlag van al-Qaeda boven de muren van de ambassade. Hierbij leek het groen licht gegeven; in Libië viel een tak van al-Qaeda, Ansar as-Sharia, het Amerikaanse consulaat aan. De Amerikaanse ambassadeur Christopher Stevens en enkele van zijn medewerkers werden afgemaakt als honden. (Ik schreef een uitgebreid verslag over de dood van Chris Stevens op mijn eerste blogpost).

Hiermee was de nieuwe trend gezet. Het Westen zag opeens in dat er misschien toch nog een georganiseerde vorm van Jihadisme bestond. Ondanks het feit dat in Syrië enkele tientallen Jihadistische groeperingen actief waren in de oorlog tegen het regime van Bashar al-Assad koos de regering Obama er voor om voorlopig slechts één groep op de lijst van terroristische groeperingen te plaatsen. Jabhat an-Nusra, een aftakking van al-Qaeda in Irak, die al van medio 2011 actief was in Syrië, werd geslachtofferd. (Voor meer over Jabhat an-Nusra, mijn blog staat vol).

Een volgende wapenfeit was de bestorming van een gasveld in Algerije door een afvallige al-Qaeda leider met de groteske bijnaam Mokhtar BelMokhtar. Op 19 januari 2013 bevrijdde het Algerijnse leger de installatie. Er vielen onder de Westerse en Algerijnse gijzelaars minstens 38 doden. Voor het volledige verhaal, gezien vanuit het standpunt van de gijzelnemers, verwijs ik wederom graag door naar volgende blogpost.

Daarop begon az-Zawahiri zich steeds meer te laten horen. Verschillende van zijn boodschappen riepen moslims wereldwijd op om zich aan te sluiten bij de Jihad in Syrië. Daar werd massaal gevolg aan gegeven. Vanuit alle hoeken van de islamitische wereld en zelfs vanuit Europa en de V.S. vertrokken massaal veel moslims om zich aan te sluiten bij groepen zoals Jabhat an-Nusra.

Een bewijs dat er nog een organisatie zit achter al-Qaeda werd geleverd toen hij tussenkwam in een ideologische rel tussen ISIS (The Islamic State in Iraq and as-Sham – al-Qaeda in Irak) en Jabhat an-Nusra. ISIS eiste zonder meer op dat Nusra slechts een onderdeel was van de grotere groepering, Nusra weigerde halsstarrig toe te geven. Gedurende enkele maanden werd de ideologische strijd tussen de leiders van beide groeperingen op de spits gedreven. Tot begin juni az-Zawahiri opnieuw reageerde met de mededeling dat hij het niet eens was met ISIS. Jabhat an-Nusra bleef de rechtmatige vertegenwoordiger van al-Qaeda in Syrië. Daarop volgde voor vele analisten een ware verrassing. Sheikh al-Baghdadi, leider van ISIS, legde de claim van het opperbevel naast zich neer. Er waren te veel rechtsgronden in de islamitische rechtsleer (fiqh) die az-Zawahiri ongelijk gaven.

Vanaf dan begon het alleen maar in crescendo te gaan. Jihadistische propaganda volgde in sneltreinvaart. Ook de successen op het terrein bleven niet uit; bij een jaar geleden aangekondigde acties om Jihadi’s te bevrijden (Operatie Breek de Muren) werden enkele duizenden Jihadi’s bevrijd uit de gevangenissen van Taji en Abu Ghaib in Irak, Libië en Noord-Pakistan. Nieuw (oud) bloed voor de Jihad kwam als het ware op de ‘arbeidsmarkt’. Op zondag 4 augustus 2013 werd een groot deel van de Syrische kust ‘bevrijd’ door een amalgaam van Jihadistische groeperingen. Op dezelfde dag, zo beweren anonieme bronnen binnen de CIA, had een massale aanval op de Yemenitische overheid moeten plaats vinden. Tot de dag van vandaag houdt de Verenigde Staten een twintigtal ambassades en consulaten doorheen het Midden-Oosten gesloten. Waar al-Qaeda ooit verdwenen leek uit de publieke aandacht is de groep nu volledig terug. We kunnen concluderen dat al-Qaeda werkt als eb en vloed; al-Qaeda 1.0 was vloed, 2.0 eb en 3.0 terug vloed; het grote verschil nu is dat al-Qaeda als een olievlek werkt, het drijft boven …

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>