Een pandemiewet om ziek van te worden

De pandemiewet afroepen is een kreet van onmacht van de Federale regering. Wat ze moeten doen, kunnen ze niet of willen ze niet. Autoritair regels opleggen – meer! strenger! – is het enige dat hen rest. Maar debat komt er niet, de media volgen braaf.

Pandemiewet

Ondertussen is de pandemiewet van kracht. Het was groot nieuws dat de oppositie alle truken van de foor bovenhaalde om die tegen te houden. En maar een beetje nieuws dat de meerderheid een juridisch konijn uit de hoed toverde om de parlementaire goedkeuring te forceren. Maar of dat legitiem is, daarover is geen debat. Het is te zeggen, de media die de regering ondersteunen in hun covid-aanpak, vinden de pandemiewet geen debat waardig.

Op 4 oktober 2021 werd de pandemiewet, goedgekeurd 14 augustus 2021 en gepubliceerd in het staatsblad van 20 augustus, van kracht. Lang heeft Paarsgroen er niet op gewacht om ze ook effectief in te roepen. Die pandemiewet is drie maanden van kracht: november, december en januari. Minimum.

‘Noodsituatie’

De wet kan ingeroepen worden in geval van een ‘epidemische noodsituatie’: elke gebeurtenis die een ernstige bedreiging veroorzaakt of kan veroorzaken ten gevolge van de aanwezigheid van een infectieus agens bij de mens, en die een groot aantal personen in België treft of kan treffen en er hun gezondheid ernstig aantast of kan aantasten’ (Wet van 14 augustus art 2, 3°).

De vraag is of er in die wet niet net iets te veel ‘kan’ staat. Dat laat wel erg veel interpretatieruimte om basisrechten van burgers in te perken als de algemene gezondheid ‘kan’ in gevaar zijn. Die burger ‘kan’ dan in ieder geval niet veel meer doen om dat aan te vechten.

Alle macht

In de periode dat de pandemiewet (wet van 14 augustus 2021) van kracht is, ligt alle macht bij de federale regering. De enige verplichting die ze wettelijk heeft naar de deelstaatregeringen is vooraf de gelegenheid geven om overleg te plegen ‘over de gevolgen van deze maatregelen voor hun beleidsdomeinen, behoudens in geval van hoogdringendheid.’ Die ‘hoogdringendheid’ is niet gedefinieerd.

Concreet wil dat dus zeggen dat het overlegcomité eenrichtingsverkeer wordt. De Vlaamse regering heeft geen onderhandelingspositie meer. Ze kan komen, luisteren, uitleggen wat de gevolgen zijn van de federale maatregelen, braaf knikken en naar huis gaan. En bij ‘hoogdringendheid’ moet zelfs dat niet. Dan is er zelfs geen overlegcomité nodig.

Sheriff

De pandemiewet legitimeert ook plaatselijke sheriffs. Volgens de wet mogen gouverneurs en burgemeesters ‘Wanneer de lokale omstandigheden het vereisen’ (zonder verdere uitleg wat dat zou mogen zijn) elk voor het eigen grondgebied, maatregelen nemen die strenger zijn dan de maatregelen die de regering uitvaardigde. Ze moeten wel ‘overleggen’. Maar uiteraard is ook dat niet nodig als er ‘hoogdringendheid’ is.

Ja, in tijden van nood moet er snel gereageerd kunnen worden. Maar vandaag lijkt het afkondigen van de pandemiewet het erkennen van het falen van het beleid van de afgelopen tijd.

Regeren is vooruitkijken

De regeringen van dit land zijn er niet in geslaagd om de piekcapaciteit in de gezondheidszorg te verhogen. Terwijl men wist dat dit zou gebeuren, dat covid en griep samen zouden opduiken. Liever laat men de zieke burger in de steek door ziekenhuizen te verplichten om de ‘niet dringende zorg’ uit te stellen. De vraag is hoeveel van de huidige mortaliteit aan uitgestelde zorg zou te wijten zijn? Daar komt geen antwoord op. Buiten de beschuldiging dat het ‘complotdenken’ is. Een antwoord zou een cijfer plakken op de nalatigheid van de overheid.

Maar investeren in de gezondheidszorg kan niet. Naar het klimaat gaan miljarden – die we niet hebben. Voor de gezondheidszorg is geen geld. Liever zet de regering in op een polarisatie onder de burgers. Premier Alexander De Croo noemde de vierde golf, de ‘herfstgolf’ een ‘pandemie van de niet-gevaccineerden’. Dat was een leugen en dat wist hij toen ook al. De vraag is: wat heeft u gedaan om de voorspelde golf op te vangen?

Derde prik

Weet u nog, 22 oktober, niet eens zo lang geleden? De Vlaamse regering kondigde aan te gaan voor een derde prik voor iedereen om de volgende golf te stoppen. Bij de federale regering waren ze snel om daar een politiek manoeuvre in te zien. ‘Met een derde prik garandeer je geen coronaveilige omgeving.’ Klonk het toen. Even later kwam het Covid Safe Ticket (CST), dan de pandemiewet. Binnenkort zal je van de federale overheid nergens binnen mogen zonder derde prik.

We weten we uit wetenschappelijk onderzoek dat de vaccins minder goed beschermen dan we hoopten. Toch wordt het CST ingevoerd. Ook in Vlaanderen waar de overgrote meerderheid gevaccineerd is. (wat volgens mij ook de verstandigste optie blijft). Wat is daar de bedoeling van?

Oude mensen beschermen

Daarbij zijn 58,8% van de gehospitaliseerden 60+ers. De leeftijdscategorie 40-59 blijft rond de 20%. Daarmee blijft covid een ziekte die vooral ouderen treft. Door het CST geeft de overheid het valse signaal aan de oudere groep dat ze veilig zijn. Terwijl de werking van het vaccin bij hen vaak sneller vermindert en ze bovendien al langer ingeënt zijn. Ook dat zou de werking verminderen. Waar zijn we mee bezig?

De afkondiging van de pandemiewet kan enkel betekenen: meer van hetzelfde. Had de regering niet beter de bevolking, vooral de ouderen, opgeroepen om voorzichtig te zijn? Zeker de ouderen gevraagd om wat meer een mondmasker te dragen. En de eigen fouten in de aanpak van de pandemie erkend?

Niet crisisbestendig

Dit land is niet crisisbestendig. Regeringen kunnen hun verantwoordelijkheid niet nemen, opgesloten als ze zitten in een compleet gestold systeem dat elke aanpassing en zelfs elk beleid onmogelijk maakt. De enige optie is het autoritaire model: de democratie opzij zetten en je verstoppen achter zorgvuldig gekozen experts. Als ondertussen de angst regeert maakt niemand zich zorgen om de democratie.

‘Zo erg is dat allemaal niet, als we maar niet ziek worden’. Maar je weet wanneer de pandemiewet komt, nooit wanneer ze gaat. Je weet wanneer het CST komt, nooit wanneer extra maatregelen om aan het gewone openbare leven deel te nemen weggaan. In Europa waart het spook van 2G rond, een CST enkel voor wie gevaccineerd is… Het glijdend vlak.

Ziek

Ik wens niet te leven in een maatschappij waar burgers elkaars identiteit moeten controleren als voorwaarde om aan het openbare leven deel te nemen. Noch wens ik te leven in een land waar de democratie opzij wordt gezet om het falen van de regering te verbergen in een narratief van ‘noodsituatie’.

Het is opmerkelijk dat de media die pagina’s lang schreven over Trump, Polen en Hongarije, deze uitholling van de democratie aannemen en zelfs verdedigen. Het is om ziek van te worden.